Μνημόνιο ΙΙ: Χρηματοοικονομικός τομέας

Tweet

3.ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

Αξιολόγησηκεφαλαιακών αναγκών

Όλες οι τράπεζες θα πρέπει ναεπιτύχουν ένα δείκτη βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων (core tier 1capital ratio) στο 9% έως το ΤΡΙΜ.3-2012, φθάνοντας το 10% εντός του ΤΡΙΜ. 2-2013. ΗΤράπεζα της Ελλάδας, με την υποστήριξη εξωτερικών συμβούλων, θα αναλάβει τησυνολική αξιολόγηση των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών πριν την εκταμίευση. Η αξιολόγηση αυτή θα βασιστεί σε άσκηση προσομοίωσηςκατάστασης κρίσης (stress-test) η οποία θα δομηθεί, μεταξύ άλλων, βάσει τωναποτελεσμάτων από τη διαγνωστική άσκηση της BlackRock για τα δάνεια, της επίπτωσης του PSI, και των επιχειρηματικών σχεδίων που έχουν υποβάλειοι τράπεζες. Επίσης, οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα προσδιοριστούν μεβάση την απαίτηση να διατηρηθεί ο δείκτης βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων στο 7%υπό τριετές ακραίο δυσμενές σενάριο (απαιτήσεις πυλώνα ΙΙ. Με βάση τις εν λόγωκεφαλαιακές ανάγκες που θα διαπιστωθούν από την Τράπεζα της Ελλάδας, οιτράπεζες θα αναθεωρήσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια και θα υποβάλουν σχέδιααύξησης των κεφαλαίων έως το ΤΡΙΜ.1-2012.

Θα διεξαχθεί μία στρατηγικήαξιολόγηση του τραπεζικού τομέα. Σε διαβούλευση με τους εκπροσώπους τηςΕπιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, η Τράπεζα της Ελλάδας θα διεξάγει μία εκτενήκαι αυστηρή αξιολόγηση κάθε τράπεζας, κάνοντας χρήση μίας σειράς ποσοτικών καιποιοτικών κριτηρίων. Τα κριτήρια θα περιλαμβάνουν, σε μη εξαντλητικούς όρους:την οικονομική ευρωστία των μετόχων και την προθυμία τους να εισφέρουν νέακεφάλαια, την ποιότητα της διοίκησης και τα συστήματα διαχείρισης κινδύνου, ταμεγέθη τους για κεφάλαια, ρευστότητα και κερδοφορία (προσανατολισμένες προς τομέλλον αλλά και λαμβάνοντας πληροφορίες από το παρελθόν) την ποιότητα τηςταξινόμησης των κινδύνων τους από την Τράπεζα της Ελλάδας και το βιώσιμοεπιχειρηματικό τους μοντέλο. Η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί το ΤΡΙΜ. 1-2012.

Βάσει της συνεχιζόμενης δουλειάςπου έχει ανατεθεί στον εξωτερικό ελεγκτικό οίκο, θα ολοκληρωθεί μία μελέτη πριν την εκταμίευση σχετικά με το πώς θα αντιμετωπιστεί η ΑΤΕ. Η μελέτη θακαταδεικνύει τους νομικούς, επιχειρησιακούς και οικονομικούς τομείς των διαφόρωνλύσεων και θα παραθέτει τα αντίστοιχα κόστη.

Ανακεφαλαιοποίησηκαι ενέργειες εξυγίανσης

Οι τράπεζες θα έχουν το χρόνο γιανα αντλήσουν κεφάλαια από την αγορά. Βάσει της αξιολόγησης της βιωσιμότητάςτους και των σχεδίων τους για άντληση κεφαλαίων, έως το τέλος Απριλίου 2012, η Τράπεζα της Ελλάδας θα κοινοποιήσει στις τράπεζεςσυγκεκριμένες προθεσμίες για την άντληση κεφαλαίων από την αγορά. Οι προθεσμίεςγια την άντληση κεφαλαίων θα οριστούν για κάθε τράπεζα, ανά περίπτωση, μεμέγιστη διάρκεια έως το ΤΡΙΜ.3-2012, λαμβάνοντας υπόψη τοκανονιστικό πλαίσιο και τις απαιτήσεις που ορίζονται από την Ελληνική ΕπιτροπήΚεφαλαιαγοράς.

Οι τράπεζες που υποβάλουν βιώσιμασχέδια άντλησης κεφαλαίων θα έχουν την ευκαιρία να αιτηθούν και να λάβουνδημόσια στήριξη, κατά τρόπο που διατηρεί τα κίνητρα του ιδιωτικού τομέα για τηνεισφορά κεφαλαίων και ελαχιστοποιεί έτσι το βάρος προς τους φορολογούμενους.Πιο συγκεκριμένα, οι τράπεζες θα είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαιααπό το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) μέσω κοινώνμετοχών και υπό αίρεση μετατρέψιμων ομολόγων.

Η Κυβέρνηση θα διασφαλίσει ότι οιΕλληνικές τράπεζες έχουν επιχειρηματική αυτονομία τόσο de jureόσο και de facto. Τα δικαιώματα ψήφου του ΕΤΧΣ για τις κοινές μετοχέςπου κατέχει θα είναι αυστηρά περιορισμένα σε συγκεκριμένες στρατηγικέςαποφάσεις (εκτός εάν η ιδιωτική συμμετοχή στη μορφή των κοινών μετοχών είναιμικρότερη από ένα δεδομένο ελάχιστο ποσοστό των ολικών κεφαλαιακών αναγκών τηςτράπεζας).

Το ποσοστόαυτό θα οριστεί στον τροποποιημένο νόμο περί του ΕΤΧΣ. Οι μετοχές και/ή ταδικαιώματα ψήφου που αποκτώνται από το ΕΤΧΣ δεν θα μεταβιβάζονται ή πωλούνταισε κανένα άλλο κρατικό φορέα με καμία μορφή. Στους ιδιώτες μετόχους θαπαρέχονται κίνητρα για να αγοράσουν τις μετοχές που ανήκουν στο ΕΤΧΣ. Υπουργικήαπόφαση η οποία θα συμφωνηθεί με τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τηςΕΚΤ και του ΔΝΤ θα δώσει τις τεχνικές λεπτομέρειες του πλαισίου για τηνανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενσωματώνοντας τις εν λόγω αρχές, έως το ΤΡΙΜ. 1-2012.

Οι τράπεζες που δεν υποβάλουνβιώσιμα σχέδια άντλησης κεφαλαίων και/ή που δεν αντλούν τα κεφάλαια πουχρειάζονται για να καλύψουν τις κανονιστικές απαιτήσεις εντός της προθεσμίαςπου έχει θέσει η Τράπεζα της Ελλάδας θα εξυγιανθούν κατά ομαλό τρόπο και με τοελάχιστο κόστος για το Κράτος, κατά τρόπο που διασφαλίζει τη χρηματοπιστωτικήσταθερότητα και ο οποίος ακολουθεί το συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό για τηνεξυγίανση των στοιχείων του τραπεζικού συστήματος. Οι επιλογές της εξυγίανσηςπεριλαμβάνουν τα εργαλεία που διατίθενται από το νόμο όπως, μεταξύ άλλων, αγοράκαι ανάληψη (εντολή μεταβίβασης), μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα και ομαλήδιάλυση.

Για να διασφαλιστεί ότι τοσύστημα παραμένει επαρκώς κεφαλαιοποιημένο, έως το ΤΡΙΜ. 2­2013, ηΤράπεζα της Ελλάδας θα διεξάγει μία νέα άσκηση προσομοίωσης κατάστασης κρίσης (stress-test), βάσει των στοιχείων του τέλους του 2012, κάνονταςχρήση μεθοδολογίας που θα καθοριστεί σε διαβούλευση με την Επιτροπή, την ΕΚΤκαι το ΔΝΤ.

Θα ψηφιστεί νομοθεσία πριν την εκταμίευση προς υποστήριξη της στρατηγικής για τηνανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση των τραπεζών:

• Απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας. Ο νόμος για τις τράπεζες (3601) θα τροποποιηθείπροκειμένου να δοθεί στην Τράπεζα της Ελλάδας η δυνατότητα να ορίσει νέατραπεζικά κεφαλαιακά πρότυπα μέσω κανονισμών, ενώ η Τράπεζα της Ελλάδας θαεισάγει κανονισμούς που προβλέπουν τις αυξήσεις στις απαιτήσεις του δείκτηβασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων.

• Τεχνικέςδιαστάσεις της εξυγίανσης των τραπεζών. Μεβάση τις πρόσφατες αλλαγές του πλαισίου της εξυγίανσης των τραπεζών και τιςεμπειρίες που έχουν υπάρξει έως σήμερα, οι αρχές θα ξεκαθαρίσουν τιςδιαδικασίες και τις υποχρεώσεις για την αποτίμηση των στοιχείων ενεργητικού καιπαθητικού και συνεπώς για τον ισολογισμό ανοίγματος των ενδιάμεσων πιστωτικώνιδρυμάτων. Οι αρχές θα ενισχύσουν επίσης το πλαίσιο ώστε να διασφαλίσουν ότι οιμελλοντικές εξυγιάνσεις αρχικά θα χρησιμοποιήσουν συντηρητικές αποτιμήσεις τωνστοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών που έχουν αποτύχει, βάσει της δίκαιηςαξίας τους, επιτρέποντας στη συνέχεια ένα κατάλληλο νομικό έλεγχο και ανατίμησηακολουθούμενη από συμπληρωματικές μεταβιβάσεις στοιχείων εντός ορισμένουχρονικού διαστήματος. Οι αρχές θα εντοπίσουν επίσης τα νομοθετικά εμπόδια τηςευέλικτης διαχείρισης των συμβάσεων εργασίας στο πλαίσιο της εξυγίανσης τωντραπεζών και θα υιοθετήσουν τις απαιτούμενες νομοθετικές αλλαγές για την άρσητους.

• Πλαίσιοανακεφαλαιοποίησης. Ο νόμοςγια το ΕΤΧΣ θα τροποποιηθεί προκειμένου να επιτρέπει τη χρήση των υπό αίρεσημετατρέψιμων ομολόγων και να προβλέπει περιορισμούς των δικαιωμάτων ψήφου τουΕΤΧΣ για μια 5ετή περίοδο. Τα δικαιώματα ψήφου του ΕΤΧΣ για τις κοινές μετοχέςπου κατέχει θα εξαρτώνται από το μέγεθος της εισφοράς κεφαλαίου από ιδιώτεςεπενδυτές, μέσω κοινών μετοχών. Εάν αυτή η εισφορά κεφαλαίου είναι κάτω από ένασυγκεκριμένο ελάχιστο ποσοστό των συνολικών κεφαλαιακών αναγκών μιας τράπεζας(που θα ορίζεται στο νόμο για το ΕΤΧΣ), το ΕΤΧΣ θα έχει πλήρη δικαιώματα ψήφου.Το ΕΤΧΣ θα κατέχει τις μετοχές του για μια περίοδο δύο ετών, με δυνατότηταπαράτασης για δύο επιπλέον έτη, για λόγους οικονομικούς και σταθερότητας τηςαγοράς. Αν, αντίθετα, αυτή η ιδιωτική εισφορά κεφαλαίου είναι μεγαλύτερη από τοποσοστό αυτό, τα δικαιώματα ψήφου του ΕΤΧΣ θα περιορίζονται αυστηρά σε συγκεκριμένεςστρατηγικές αποφάσεις. Στην περίπτωση αυτή, το νομικό πλαίσιο θα πρέπει νααναθεωρηθεί, ώστε να επιτρέπει στο ΕΤΧΣ να κατέχει τραπεζικές μετοχές για 5έτη.

• Πλαίσιοεξυγίανσης. ΗΚυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος θα εισαγάγουν ένα σαφή διαχωρισμό τωνεποπτικών, εξυγιαντικών και αναδιαρθρωτικών λειτουργιών. Ειδικότερα, το νομικόπλαίσιο θα εκχωρήσει αρμοδιότητες εξυγίανσης σε ένα χωριστό τμήμα στην Τράπεζατης Ελλάδος και αρμοδιότητες αναδιάρθρωσης (που θα αφορούν στη διαχείριση όλωντων προσωρινών πιστωτικών ιδρυμάτων) στο ΕΤΧΣ. Όσον αφορά στα μεταβατικάπιστωτικά ιδρύματα, η Τράπεζα της Ελλάδος θα εξακολουθήσει να επιδιώκει το ρόλοτης χρηματοοικονομικής της σταθερότητας, ιδίως μέσω της εποπτικής της εξουσίας,ενώ το ΕΤΧΣ θα συνεχίσει να στοχεύει στη διασφάλιση των επενδύσεών του.

Η Κυβέρνηση θα διασφαλίζει ότιυφίσταται διαθέσιμη επαρκής χρηματοδότηση, ώστε να καλύπτει τις ανάγκεςανακεφαλαιοποίησης και εξυγίανσης. Οι συνολικές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης τωντραπεζών και το κόστος εξυγίανσης εκτιμάται ότι ανέρχονται σε [...] δισεκατ.ευρώ. Τα στάδια θα καθοριστούν λαμβάνοντας υπόψη το αναμενόμενο χρονοδιάγραμμαγια την εξυγίανση και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, καθώς και τιςαπαιτήσεις για τη συνεχή στήριξη ρευστότητας εκ μέρους της ΕΚΤ.

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχειδεσμευτεί να διατηρεί συνεχή πρόσβαση σε στήριξη ρευστότητας εκ μέρους τηςκεντρικής τράπεζας. Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως μέλος του Ευρωσυστήματος, είναιέτοιμη να καταβάλει, έγκαιρα, επαρκή στήριξη ρευστότητας. Η επαρκής στήριξη τηςρευστότητας, στο εγγύς μέλλον, πρέπει να είναι σύμφωνη με τα σχέδια μείωσης τηςεξάρτησης των τραπεζών από την έκτακτη στήριξη εκ μέρους της κεντρικήςτράπεζας, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Για το σκοπό αυτό, τα μεσοπρόθεσμαχρηματοδοτικά σχέδια θα επικαιροποιηθούν μετά την ολοκλήρωση της άσκησηςανακεφαλαιοποίησης και αναδιάρθρωσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η σταδιακήαπελευθέρωση της έκτακτης στήριξης ρευστότητας γίνεται με ρυθμό συνεπή με τομακροοικονομικό, δημοσιονομικό και χρηματοπιστωτικό πλαίσιο του προγράμματος.

Πριν την εκταμίευση, η Κυβέρνηση θα θεσπίσει νομοθεσία για την ενίσχυση τωνρυθμίσεων διακυβέρνησης των οργανισμών χρηματοπιστωτικής εποπτείας:

• ΕλληνικόΤαμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας:

Η Κυβέρνηση θα αναθεωρήσει τονομικό πλαίσιο, προκειμένου να διευκρινίσει ότι το ΕΤΧΣ θα έχει δύο τμήματα,αρμόδια για χωριστές λειτουργίες:

Ένα τμήμα αρμόδιο για τηδιαχείριση των ιδιοκτησιακών του συμφερόντων σε τράπεζες, για λογαριασμό τηςΚυβέρνησης. Υπό την ιδιότητά του αυτή, η εντολή του θα είναι να διασφαλίζει ότιοι τράπεζες υπό τη διαχείρισή του λειτουργούν σε εμπορική βάση και ότιαποκαθίστανται σε ένα τμήμα του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα πουλειτουργεί εύρυθμα και κερδοφόρα, το οποίο μπορεί, τελικά, να επιστρέψει στηνιδιωτική ιδιοκτησία, με έναν ανοικτό και διαφανή τρόπο.

Ένα τμήμα για τη διαχείριση τωνμεταβατικών πιστωτικών ιδρυμάτων (bridge banks),που θα συσταθεί μετά την εξυγίανση μη βιώσιμων τραπεζών. Θα αναλάβει το ρόλοαυτό με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, βάσει μιας συνολικής στρατηγικής που θαέχει συμφωνηθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος, το Υπουργείο Οικονομικών και τοΕΤΧΣ, και σε συμμόρφωση με τους κοινοτικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.Κατά καιρούς, η λειτουργία αυτή μπορεί να απαιτεί χρηματοδότηση για τηνολοκλήρωση του αναδιαρθρωτικού ρόλου της. Οι χρηματοδοτήσεις αυτές θα μειωθούν,είτε εν μέρει είτε εξ ολοκλήρου, με συνεισφορά του Κλάδου Καταθετών του ΤΕΚΕ,ανάλογα με την έκταση των υποχρεώσεών του για ασφάλιση των καταθέσεων.

Η Κυβέρνηση θα αναθεωρήσει τηδιοικητική δομή του ΕΤΧΣ, ώστε αυτό να περιλαμβάνει ένα Γενικό Συμβούλιο καιμια Εκτελεστική Επιτροπή:

Το Γενικό Συμβούλιο θα έχει πέντεμέλη: δύο μέλη, συμπεριλαμβανόμενου και του Προέδρου, με σχετική διεθνήεμπειρία στον τραπεζικό τομέα, ένα άλλο μέλος, έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου

Οικονομικών, και ένα μέλος που θαορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Όλα τα μέλη θα διορίζονται από τονΥπουργό Οικονομικών, με την έγκριση της Ομάδας Εργασίας του Ευρώ (EWG), εκτός από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικώνκαι τον υποψήφιο από την Τράπεζα της Ελλάδος. Οι παρατηρητές της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής και της ΕΚΤ στο Συμβούλιο θα διατηρηθούν.

Η Εκτελεστική Επιτροπή θα έχειτρία μέλη: δύο μέλη -ένα εκ των οποίων θα είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος- μεδιεθνή εμπειρία στον τραπεζικό τομέα και την εξυγίανση τραπεζών, και ένα μέλοςπου θα ορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Όλα τα μέλη θα διορίζονται από τονΥπουργό Οικονομικών, με την έγκριση του EWG. Το προσωπικό και τα στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδοςδεν θα συμμετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΤΧΣ.

Η Κυβέρνηση, σε συνεννόηση με τοΕΤΧΣ, θα υιοθετήσει κανονισμούς προκειμένου να συνδράμει το ΕΤΧΣ στην εκτέλεσητης εντολής του με πλήρη αυτονομία και, ταυτόχρονα, θα συνεργάζεταιαποτελεσματικά με το Υπουργείο Οικονομικών. Θα καλύπτει τις ιεραρχικές σχέσειςκαι συχνότητες, τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων (και τη συμμετοχή του ΥπουργείουΟικονομικών σε αυτές), την επενδυτική εντολή και το επιχειρηματικό σχέδιο, τησχέση με το Υπουργείο Οικονομικών (στο ρόλο του ως μετόχου του ΕΤΧΣ), και τηνπολιτική αποδοχών.

• ΕλληνικόΤαμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ).

Η Κυβέρνηση θα ενισχύσει τηχρηματοδότηση του Κλάδου Καταθετών του ΤΕΚΕ, με αναθεώρηση του νόμου του ΤΕΚΕώστε: (i) νακαθορίζει ότι τα τέλη θα αυξάνονται εάν τα κεφάλαια του μειωθούν κάτω από έναορισμένο επίπεδο κάλυψης των ασφαλισμένων καταθέσεων, το οποίο θα πρέπει νακαθοριστεί λαμβανομένων δεόντως υπόψη των εξελίξεων στο χρηματοπιστωτικόσύστημα, (ii) ναδιασφαλίζει επαρκή διαφοροποίηση των επανακαταθέσεων των κεφαλαίων του ΤΕΚΕ καινα εξαλείφει σταδιακά τις επανακαταθέσεις σε καλυπτόμενες τράπεζες, όπως θα τοεπιτρέπουν οι εξελίξεις της αναδιάρθρωσης του ελληνικού τραπεζικού τομέα, και (iii) να διευκρινίζει ότι το καθεστώς του ΤΕΚΕ, ωςπρονομιούχου πιστωτή, δεν θα προσκρούει στις απαιτήσεις που έχουν κατοχυρωθείμε χρηματοοικονομικές εγγυήσεις, κατά την έννοια της οδηγίας για τιςχρηματοοικονομικές εγγυήσεις, και ότι θα ακολουθεί τις βέλτιστες πρακτικές,όσον αφορά στους ενέγγυους πιστωτές εν γένει. Με σκοπό τον περιορισμό τυχόνπραγματικών ή αντιληπτών συγκρούσεων συμφερόντων, η ιδιότητα του μέλους του ΔιοικητικούΣυμβουλίου του ΤΕΚΕ θα απαγορεύεται στα άτομα που εμπλέκονται ενεργά σεπιστωτικά ιδρύματα και εισάγονται στο νόμο ισχυροί κανόνες σύγκρουσηςσυμφερόντων για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.

Η Κυβέρνηση θα προβεί, επίσης, σεμεταρρύθμιση των ρυθμίσεων διακυβέρνησης της Τράπεζας της Ελλάδος. Ενόψει τηςευθύνης της Τράπεζας της Ελλάδος για εξυγίανση, αναδιάρθρωση και εποπτεία, οιαρχές θα αναθεωρήσουν το Καταστατικό της Τράπεζας της Ελλάδος, ώστε αυτό ναπροβλέπει συλλογική λήψη αποφάσεων σε επίπεδο διευθυντικών στελεχών (Διοικητήκαι Υποδιοικητών) και συνεχή λογοδοσία μέσω της εσωτερικής εποπτείας από μηεκτελεστικά μέλη του Γενικού Συμβουλίου (συμπεριλαμβανόμενης και της εποπτείαςσε άλλα θέματα, πλην των καθηκόντων που σχετίζονται με το Ευρωπαϊκό ΣύστημαΚεντρικών Τραπεζών - ΕΣΚΤ). Η Κυβέρνηση θα αναθεωρήσει, επίσης, τη δομή και ταδικαιώματα των μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος ώστε να εξαλείψει πιθανέςσυγκρούσεις συμφερόντων στο ρόλο δημόσιας πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος(π.χ. απαγορεύοντας στα εποπτευόμενα ιδρύματα τις μετοχικές συμμετοχές καικαθορίζοντας ένα ανώτατο όριο στον αριθμό ψήφων που μπορεί να ασκήσει ο καθέναςή συγγενείς ιδιώτες μέτοχοι) μέχρι το τέλοςΔεκεμβρίου του 2012.