Monday, December 25, 2006

Τα 100 πρώτα πανεπιστήμια στον κόσμο κατά το NEWSWEEK

Το περιοδικό παρουσίασε τον Αύγουστο (2006) μια κατάταξη των 100 πρώτων πανεπιστημίων στον κόσμο χρησιμοποιώντας μερικούς από τους δείκτες που χρησιμοποιεί το πανεπιστήμιο της Σαγκάης, και μερικούς από αυτούς του Times Higher Education Survey.
Για τα κριτήρια κατάταξης το περιοδικό γράφει:
NEWSWEEK devised a ranking of global universities that takes into account openness and diversity, as well as distinction in research. We evaluated schools on some of the measures used in well-known rankings published by Shanghai Jiaotong University and the Times of London Higher Education Survey. Fifty percent of the score came from equal parts of three measures used by Shanghai Jiatong: the number of highly-cited researchers in various academic fields, the number of articles published in Nature and Science, and the number of articles listed in the ISI Social Sciences and Arts & Humanities indices. Another 40 percent of the score came from equal parts of four measures used by the Times: the percentage of international faculty, the percentage of international students, citations per faculty member (using ISI data), and the ratio of faculty to students. The final 10 percent came from library holdings (number of volumes).
Η κατάταξη είναι η εξής:
1. Harvard University
2. Stanford University
3. Yale University
4. California Institute of Technology
5. University of California at Berkeley
6. University of Cambridge
7. Massachusetts Institute Technology
8. Oxford University
9. University of California at San Francisco
10. Columbia University
11. University of Michigan at Ann Arbor
12. University of California at Los Angeles
13. University of Pennsylvania
14. Duke University
15. Princeton Universitty
16. Tokyo University
17. Imperial College London
18. University of Toronto
19. Cornell University
20. University of Chicago
21. Swiss Federal Institute of Technology in Zurich
22. University of Washington at Seattle
23. University of California at San Diego
24. Johns Hopkins University
25. University College London
26. Swiss Federal Institute of Technology in Lausanne
27. University Texas at Austin
28. University of Wisconsin at Madison
29. Kyoto University
30. University of Minnesota Twin Cities
31. University of British Columbia
32. University of Geneva
33. Washington University in St. Louis
34. London School of Economics
35. Northwestern University
36. National University of Singapore
37. University of Pittsburgh
38. Australian National University
39. New York University
40. Pennsylvania State University
41. University of North Carolina at Chapel Hill
42. McGill University
43. Ecole Polytechnique
44. University of Basel
45. University of Maryland
46. University of Zurich
47. University of Edinburgh
48. University of Illinois at Urbana Champaign
49. University of Bristol
50. University of Sydney
51. University of Colorado at Boulder
52. Utrecht University
53. University of Melbourne
54. University of Southern California
55. University of Alberta
56. Brown University
57. Osaka University
58. University of Manchester
59. University of California at Santa Barbara
60. Hong Kong University of Science and Technology
61. Wageningen University
62. Michigan State University
63. University of Munich
64. University of New South Wales
65. Boston University
66. Vanderbilt University
67. University of Rochester
68. Tohoku University
69. University of Hong Kong
70. University of Sheffield
71. Nanyang Technological University
72. University of Vienna
73. Monash University
74. University of Nottingham
75. Carnegie Mellon University
76. Lund University
77. Texas A&M University
78. University of Western Australia
79. Ecole Normale Super Paris
80. University of Virginia
81. Technical University of Munich
82. Hebrew University of Jerusalem
83. Leiden University
84. University of Waterloo
85. King's College London
86. Purdue University
87. University of Birmingham
88. Uppsala University
89. University of Amsterdam
90. University of Heidelberg
91. University of Queensland
92. University of Leuven
93. Emory University
94. Nagoya University
95. Case Western Reserve University
96. Chinese University of Hong Kong
97. University of Newcastle
98. Innsbruck University
99. University of Massachusetts at Amherst
100. Sussex University

Thursday, December 21, 2006

Ιδιωτικά Πανεπιστήμια: Η περίπτωση της Γερμανίας

Ενα από τα (εύλογα) επιχειρήματα που έχουν προβληθεί στην Ελλάδα από διαφωνούντες με την αλλαγή του 16 είναι ότι δύσκολα θα βρεθεί ιδιώτης που θα προσφέρει χρήματα για την δημιουργία ενός καλού ιδιωτικού πανεπιστημίου. Στην Γερμανία, μια χώρα της οποίας το εκπαιδευτικό σύστημα είχε, μέχρι πρόσφατα, πολλά κοινά χαρακτηριστικά με το δικό μας, εμφανίστηκε ένας τέτοιος ιδιώτης.
Οι ΤIMES της Νέας Υόρκης (8 Νοεμβρίου, 2006) έχουν μια εκτενή αναφορά στην ενέργεια του επιχειρηματία Klaus J. Jacobs να δωρίσει $250 εκ. στο (ιδιωτικό) "Διεθνές πανεπιστήμιο της Βρέμης", το οποίο θα πάρει και το όνομά του. Τα 3/4 των φοιτητών του πανεπιστημίου είναι αλλοδαποί. Ο Jacobs γεννήθηκε στην Γερμανία, έχει Ελβετική υπηκοότητα, ζει στην Αγγλία και έχει σπουδάσει στο Στάνφορντ.
Η εφημερίδα παρατηρεί ότι η έννοια της άμιλλας δεν υπήρχε στην Γερμανία όπου η τεχνητή ομοιομορφία συγκάλυπτε τις ουσιαστικές διαφορές στην ποιότητα των καθηγητών και των φοιτητών. Σήμερα η Γερμανία αναγνωρίζει αυτές τις διαφορές χορηγώντας εκατομμύρια δολλάρια στα κορυφαία πανεπιστήμια που επέλεξε μια επιτροπή αποτελούμενη από κρατικούς λειτουργούς και ειδικούς επιστήμονες. Το διεθνές πανεπιστήμιο της Βρέμης δεν περιλαμβάνεται σε αυτά. Η δωρεά του jacobs όμως είναι διπλάσια από τα χρήματα που θα λάβουν τα τρία πανεπιστήμια που αναδείχτηκαν καλύτερα στην διαδικασία αυτή (Πανεπιστήμιο και Πολυτεχνείο του Μονάχου και πανεπιστήμιο της Καρλσρούης).
Σε ερώτηση που του έγινε γιατί δεν δώρισε τα χρήματα αυτά στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, από όπου πήρε το πρώτο του πτυχίο, ο Jacobs απάντησε: "Γιατί δεν μου το ζήτησαν".
(Για όποιους δεν θέλουν να εγγραφούν στο site των NYT, το πλήρες άρθρο υπάρχει στην σελίδα του greekuniversityreform.

Tuesday, December 19, 2006

Οι καθηγητές της Οξφόρδης απορρίπτουν την πρόταση για εξωτερικό οικονομικό έλεγχο

Ανακοινώθηκε σήμερα ότι η «Βουλή» των καθηγητών της Οξφόρδης απέρριψε με επιστολική ψήφο πρόταση του ακαδημαικού πρύτανη του πανεπιστημίου (vice-chancellor) για την αλλαγή συστήματος διοίκησης του πανεπιστημίου ώστε να υπάρχουν εξωτερικά μέλη στην διοίκηση για να ελέγχουν τα οικονομικά του. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν 1540 εναντίον και 997 υπέρ. (Η βουλή των καθηγητών έχει περίπου 4000 μέλη). Το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει μια παράδοση αυτοδιοίκησης 900 ετών. Το συμβούλιο διοίκησης του πανεπιστημίου αποτελείται σήμερα από 25 μέλη και έχει την ευθύνη των αποφάσεων τόσο για τα ακαδημαικά όσο και για τα οικονομικά θέματα. Τέσσερα από τα μέλη δεν είναι καθηγητές. Η πρόταση προέβλεπε κατάργηση του υπάρχοντος συμβουλίου και αντικατάστασή του από δύο συμβούλια: Ενα για ακαδημαικά θέματα και ένα για τα οικονομικά. Αυτό για τα οικονομικά θα ήταν δεκαπενταμελές με 7 εσωτερικά μέλη, 7 εξωτερικά και τον τον πρόεδρο που θα ήταν ο «πρόεδρος» (Chancellor) του πανεπιστημίου.
Η παράδοση υπερίσχυσε.
Εχει ενδιαφέρον να παρακολουθεί κανείς τις εξελίξεις στα δύο παραδοσιακά αγγλικά πανεπιστήμια ((
Oxford και Cambridge), για να δει τις διαφορετικές στρατηγικές που αναπτύσσονται και τα αποτελέσματά τους. Το Cambridge είναι πολύ περισσότερο δεκτικό σε νεωτερισμούς. Αναρωτιέται κανείς αν αυτό επηρεάζει και την κατάταξή τους στις διεθνείς αξιολογήσεις (όπου το C προηγείται του Ο).

Monday, December 18, 2006

Αυτοτέλεια Πανεπιστημίων

Παραθέτω στην συνέχεια τα θέματα της ΗΔ της συνεδρίασης του ΣΑΠΕ (21/12/06).

Αμφιβάλλει κανείς ότι τα θέματα αυτά (εκτός από το 4 που είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία), θα έπρεπε να είναι αρμοδιότητας των πανεπιστημίων; (Σε ένα σύστημα φυσικά που θα λειτουργούσε η αξιολόγηση).

1. Πρόταση για τη μετονομασία του Τμήματος Επιστήμης Τεχνολογίας Υλικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης των Υλικών.

2. Πρόταση για τη μετονομασία του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, σε Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών.

3. Θεσμοθέτηση κατευθύνσεων στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών.
4. Πρόταση από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για την επαγγελματική κατοχύρωση των πτυχιούχων του Τμήματος Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών.
5. Ίδρυση Εταιρίας Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
6. Ίδρυση θέσεων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
7. Ίδρυση θέσεων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
8. Ίδρυση θέσεων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
9. Ίδρυση θέσεων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

10. Ίδρυση θέσεων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

Sunday, December 17, 2006

Persi Diaconis (περί ομοιομορφίας συνέχεια)

O Persi Diaconis είναι Καθηγητής των Μαθηματικών και της Στατιστικής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των Ηνωμένων Πολιτειών (με ελληνικές ρίζες). Θεωρείται κορυφαίος ερευνητής και δάσκαλος, αλλα επίσης αποτελεί και μία απο τις σπάνιες περιπτώσεις επιστημόνων που έχουνε μία μοναδική ικανότητα να εκλαικεύουν την επιστήμη, και να λειτουργούν ώς πρεσβευτές της προωθώντας την στην ευρύτερη κοινωνία.
Σε ηλικία 14 ετών γνώρισε έναν γνωστό ταχυδακτυλουργό, και μέσα σε μία νύχτα έφυγε από το σπίτι του, και παράτησε όλη την μέχρι τότε ζωή του. Έζησε «
on the road» επί δέκα συναπτά έτη ώς επαγγελματίας ταχυδακτυλουργός. Αντιλαμβανόμενος τoν ρόλο της στην δημιουργία «μαγικών τρύκ», αποφάσισε σε κάποια στιγμή να μάθει θεωρία πιθανοτήτων . Όταν όμως αποπειράθηκε να διαβάσει το κλασσικό βιβλίο του Feller, συνειδητοποίησε οτι δεν είχε το κατάλληλο μαθηματικό υπόβαθρο. Αυτό υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για να επιστρέψει στα θρανία σε ηλικία 24 ετών, σπουδάζοντας μαθηματικά στο Κολλέγιο Σίτυ της Νέας Υόρκης. Έγινε δεκτός για διδακτορικές σπουδές στο Χάρβαρντ, όπου και έγραψε το διδακτορικό του σε στοχαστική θεωρία αριθμών, στο τμήμα Στατιστικής. Με το πέρας των σπουδών του πήγε στο Στάνφορντ, όπου και έχει παραμείνει έκτοτε.
Τι σχέση έχει ο
Persi Diaconis όμως με την ελληνική "ομοιομορφία" στην εκπαίδευση? O Persi παράτησε το σχολείο. Δεν αποφοίτησε ποτέ. Πρίν όμως φύγει, είχε δώσει δείγματα των ικανοτήτων του. Όταν έφυγε, οι δάσκαλοί του αποφάσισαν ότι θα ήταν άδικο να του δημιουργήσουν πρόβλημα στο μέλλον, δεδομένων των ικανοτήτων του. Τού έδωσαν τους απαραίτητους βαθμούς, και έτσι ο Persi Diaconis αποφοίτησε "ερήμην" [1].
Τυπικά? Εντελώς παράτυπο. Ουσιαστικά? Καποιοι είδαν πιό μακριά. Και σήμερα έχουμε τον Καθηγητή Diaconis. Oπως ο ίδιος αναφέρει [1]: «Αυτό δείχνει ότι, με κάποιο τρόπο, το σύστημα καταφέρνει να προσαρμόζεται – διαθέτει και ένα ανθρώπινο στοιχείο».

[1] DeGroot, M.H. (1986). A Conversation with Persi Diaconis. Statistical Science, Vol. 1, No. 3, 319-334. (jstor link)

Thursday, December 14, 2006

Η αποθέωση της στρεβλής ομοιομορφίας

Από το site του Greek University Reform (που είναι πάντα ενδιαφέρον) , οδηγήθηκα στο blog που αναφέρεται στην ταλαιπωρία της φοιτήτριας Πέρλας Σούση σε σχέση με την καθυστέρηση απονομής του πτυχίου από το μαθηματικό τμήμα του πανεπιστημίου Πατρών, ενώ συμπλήρωσε τις προυποθέσεις απόκτησης του πτυχίου σε τρία χρόνια, τελείωσε το Cambridge tripos part III, και έχει γίνει δεκτή για διδακτορικό στο Ecole Normale Superieure.
Διαβάζοντας κανείς την επιστολή της, αλλά και τις σχετικές δηλώσεις των υπευθύνων του πανεπιστημίου για το θέμα, αντιλαμβάνεται γιατί είναι αναγκαίο να δοθεί πλήρης αυτοτέλεια στα πανεπιστήμια αν θέλουμε να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά. Αλλιώς και οι ίδιοι οι καθηγητές εγκλωβίζονται στα γρανάζια μιας ανόητης γραφειοκρατίας. Και η συγκεκριμένη περίπτωση είναι ένα ακραίο παράδειγμα αυτής της κατάστασης.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι απλώς γραφειοκρατικό. Είναι χαρακτηριστικό της νοοτροπίας που θωρεί ότι η ποιότητα των σπουδών και η επιστημονική καταξίωση συναρτάται άμεσα με τον χρόνο παραμονής στα πανεπιστήμια. Αυτή η νοοτροπία έχει αναδείξει την Bologna ως, περίπου, καταστροφή της παιδείας (αφού προβλέπει τρία χρόνια προπτυχιακών σπουδών). Είναι η ίδια νοοτροπία που οδήγησε στην αύξηση των χρόνων σπουδών στα ΤΕΙ για να εξομοιωθούν με τα πανεπιστήμια.
Φυσικά, διατηρεί την περίφημη "ομοιομορφία" του εκπαιδευτικού συστήματος. Και επειδή η Πέρλα διαταράσσει την ομοιομορφία (προς το καλύτερο), πρέπει καθυστερήσουμε την εξέλιξή της για να συμμορφωθεί με αυτήν. Βέβαια, προς την άλλη κατεύθυνση (μέγιστου χρόνου σπουδών) ούτε λόγος να γίνεται. Οπως μου είχε πει κάποτε μια συνδικαλίστρια "είναι δημοκρατικό μου δικαίωμα να μένω στο πανεπιστήμιο όσα χρόνια θέλω".
Και μια σημείωση για το πανεπιστήμιο Πάτρας (που πάντα σκέπτομαι). Οταν ήμουν αντιπρύτανης ακαδημαικών υποθέσεων εκεί (88-91), ήθελα να δίνει το ίδιο το πανεπιστήμιο επίσημες μεταφράσεις στα αγγλικά των βεβαιώσεων σπουδών για όσους ήθελαν να κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. (Ετσι θα απέφευγαν το κόστος στο ΥΠΕΞ, την ταλαιπωρία, αλλά κυρίως τις αδόκιμες μεταφράσεις των τίτλων των μαθημάτων). Μου προβλήθηκε η δικαιολογία ότι το ελληνικό κράτος δεν μπορεί να εκδίδει επίσημα έγγραφα στα Αγγλικά. Επέμεινα. Και έγινε. (Ελπίζω να εξακολουθεί να γίνεται). Δεν υπήρξε ποτέ τέτοια μετάφραση που να μην έγινε δεκτή από ξένο πανεπιστήμιο. Αυτά για την γραφειοκρατία.

Sunday, December 10, 2006

Συνέντευξη του Γ.Α. Παπανδρέου για την παιδεία (ΤΟ ΒΗΜΑ, 10/12/06)

- Κατά βάση, να ξεκινήσω με την επικαιρότητα. Αληθεύει ότι ζητήσατε την επιτάχυνση της συζήτησης για το άρθρο 16, ώστε να ψηφιστεί προ των εορτών;

«Οχι, ήταν λάθος το ρεπορτάζ. Καταγγείλαμε την προσπάθεια της ΝΔ να παρουσιάσει ότι είχαμε κάποια κρυφή συμφωνία. Η θέση μας ήταν ξεκάθαρη. Είπαμε να ακολουθηθεί η σειρά των άρθρων τηρώντας τη διακομματική συνεννόηση που είχε γίνει στη Βουλή. Η ΝΔ προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από την αντιπολίτευση». ...συνέχεια!

Thursday, December 07, 2006

Η έκθεση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για το σχέδιο του ΥΠΕΠΘ

H OKE παρουσίασε μια αναλυτική έκθεση για τις προτάσεις του ΥΠΕΠΘ που αφορούν τα πανεπιστήμια. Κατ' αρχήν μπράβο για την πρωτοβουλία!
Είναι θετικό ότι αναφέρεται στην ανάγκη απελευθέρωσης των πανεπιστημίων από την γραφειοκρατία του ΥΠΕΠΘ. Βλέπω όμως σε πολλά σημεία της έκθεσης να γίνονται προτάσεις που θα έπρεπε να αφορούν την εσωτερική λειτουργία των πανεπιστημίων. Αυτό αποτελεί αντίφαση.
Η πλήρης έκθεση.

Wednesday, December 06, 2006

Πυρηνικά όπλα και Πανεπιστήμια

Σε λίγες μέρες θα αποφασιστεί που θα κατασκευασθεί η επόμενη πυρηνική κεφαλή των ΗΠΑ (το πρώτο πυρηνικό όπλο που θα κατασκευασθεί στις ΗΠΑ από το τέλος του ψυχρού πολέμου). Υποψήφιοι κατασκευαστές είναι δύο γνωστά ερευνητικά κέντρα. Το Lawrence Livermore National Lab και το Los Alamos National Lab. Τι κοινό έχουν; Μα και τα δύο ανήκουν και διοικούνται από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (ένα δημόσιο πανεπιστήμιο). Μου αρέσει αυτό; Και βέβαια όχι (όπως δεν αρέσει και σε πολλούς καθηγητές του πανεπιστημίου). Υπάρχει όμως ένα ερώτημα: Θα ήταν καλύτερα αν το προτζεκτ αυτό ελεγχόταν από ένα άλλο φορέα και όχι από ένα δημόσιο προοδευτικό πανεπιστήμιο;

Μισθοί Προέδρων Πανεπιστημίων στις ΗΠΑ

Ο ετήσιος μισθός του (επόμενου) προέδρου του Harvard εκτιμάται ότι θα υπερβαίνει τα $595,000. Ο βασικός μισθός του νυν προέδρου του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Robert Dynes είναι $405,000. Η σημαντική αυτή διαφορά οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην περιουσία των δύο ιδρυμάτων. Το Harvard έχει endowment $29,2 δισ., ενώ το Berkeley $2,18δις.
Παρά τηνμεγάλη αυτή διαφορά το δημόσιο Berkeley ανταγωνίζεται με επιτυχία το ιδιωτικό Harvard. Η εξήγηση; Κυρίως το ότι έχει αποδεσμευτεί από τους περισσότερους περιορισμούς του δημοσίου πανεπιστημίου. Ακόμα και η εξάρτησή του από την πολιτειακή χρηματοδότηση έχει μειωθεί σημαντικά. Εχει φθάσει μάλιστα στο σημείο να προσφέρει σε καθηγητές που θέλει να προσελκύσει μισθούς ανταγωνιστικούς αυτών του Harvard και Stanford.

Tuesday, December 05, 2006

Η συζήτηση για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια

Στα ΝΕΑ (4/12/06), δημοσιεύθηκε άρθρο των Δ. Τσάτσου και Κ. Τσουκαλά με το οποίο εξηγούν και τεκμηριώνουν την διαφωνία τους στην ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Τρέφω μεγάλη εκτίμηση και στους δύο αυτούς συναδέλφους μου και χαίρομαι γιατί, επιτέλους, με το κείμενο τους θέτουν την συζήτηση για το θέμα αυτό σε ένα πλαίσιο επιχειρημάτων και όχι συνθημάτων. Θα προσπαθήσω να διατυπώσω τις δικές μου απόψεις στα επιχειρήματα που προβάλλουν εντός των ημερών.
Ήδη, έχει υποπέσει στην αντίληψή μου ένας τεκμηριωμένος σχολιασμός από τον Θ. Λαζαρίδη.

Sunday, December 03, 2006

Η κατάσταση στα Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια

To CNN (20/11/06), έχει μια σύντομη περιγραφή της κατάστασης στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Τα περισσότερο ενδιαφέροντα στοιχεία είναι
1. Τα Γερμανικά πανεπιστήμια έχουν αποφασίσει να χρεώνουν δίδακτρα.
2. Τα Γαλλικά μελετούν την κατάργηση της ανοικτής πρόσβασης.
3. Τα ολλανδικά, πιέζουν τους φοιτητές τους να τελειώνουν νωρίτερα.
4. Η Ελλάδα θέλει να άρει την απαγόρευση λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστήμιων.
Η αντίδραση στις αλλαγές αυτές είναι έντονη από τον φόβο της Αμερικανοποίησης –ή εμπορευματοποίησης- της ανώτατης εκπαίδευσης. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ένας μεγάλος αριθμός πτυχιούχων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων βρίσκεται στην ανεργία αντί στην απασχόληση.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Γαλλία η Γερμανία και η Ιταλία ξοδεύουν το 1.1% του ακαθάριστου εγχωρίου προϊόντος στην ανώτατη εκπαίδευση, σχεδόν όλα από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ οι ΗΠΑ το 2.6%, με το μεγαλύτερο μέρος να προέρχεται από ιδιωτικές δωρεές.

Μόνο δύο ευρωπαϊκά πανεπιστήμια είναι στην πρώτη εικοσάδα της παγκόσμιας αξιολόγησης πανεπιστημίων του πανεπιστημίου της Σαγκάης: To Oxford και το Cambridge. Ένα είναι Ιαπωνικό (Tokyo University) και όλα τα άλλα είναι αμερικανικά με πρώτα στην λίστα τα Harvard, Stanford, the University of California at Berkeley και MIT.

Η συζήτηση για υιοθέτηση διδάκτρων στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια έχει προκαλέσει πολλές αναταραχές. Αυτό έχει αρχίσει να γίνεται σε πολλές χώρες, παρά τις έντονες αντιδράσεις.

Όσοι εναντιώνονται στα δίδακτρα έχουν ένα πολύ καλό σύμμαχο στο πρόσωπο του μεγάλου επιστήμονα της πληροφορικής Linus Torvalds. Αξιοποιώντας την δυνατότητα του Φινλανδικού συστήματος (χωρίς δίδακτρα και χωρίς περιορισμό στον χρόνο σπουδών, αφιερώθηκε για ένα χρονικό διάστημα στην δεκαετία του 90 στο να δημιουργήσει το λειτουργικό σύστημα Linux που διατίθεται ελεύθερα (ανταγωνιστικό των windows).

Ο Andreas Schleicher, επικεφαλής της διεύθυνσης εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ, ισχυρίζεται ότι οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες στα Ευρωπαικά πανεπιστήμια. «Ο κόσμος αδιαφορεί για την παράδοση και την φήμη του παρελθόντος και δεν συγχωρεί την αδυναμία και τη άγνοια επιτυχημένων πρακτικών. Η επιτυχία θα συνοδεύει τα άτομα και τις χώρες που προσαρμόζονται γρήγορα στα νέα δεδομένα, δεν διαμαρτύρονται πολύ και είναι επιδεκτικά στις αλλαγές.

Το πλήρες άρθρο.


Saturday, December 02, 2006

Το 'Αρθρο 16 του Συντάγματος - (Παιδεία, τέχνη, επιστήμη)

Για διευκόλυνση όσων ενδιαφέρονται για την συζήτηση αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος, θεωρώ χρήσιμο να το παραθέσω ολόκληρο.

1. H τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες. Η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Kράτους. H ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα.
2. H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.
3. Tα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα.
4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Tο Kράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους.
5. H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Tα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Kράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους. Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει.
Eιδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σ’ αυτούς.
6. Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί. Tο υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα, με τις προϋποθέσεις που νόμος ορίζει. Tα σχετικά με την κατάσταση όλων αυτών των προσώπων καθορίζονται από τους οργανισμούς των οικείων ιδρυμάτων.
Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να παυθούν προτού λήξει σύμφωνα με το νόμο ο χρόνος υπηρεσίας τους παρά μόνο με τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 88 παράγραφος 4 και ύστερα από απόφαση συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει.
Nόμος ορίζει το όριο της ηλικίας των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων? εωσότου εκδοθεί ο νόμος αυτός οι καθηγητές που υπηρετούν αποχωρούν αυτοδικαίως μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος μέσα στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.
7. H επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Kράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές.
8. Nόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Kράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ’ αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους.
H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.
9. O αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Kράτους.
Tο Kράτος επιχορηγεί και ελέγχει τις ενώσεις των αθλητικών σωματείων κάθε είδους, όπως νόμος ορίζει. Nόμος ορίζει επίσης τη διάθεση των ενισχύσεων που παρέχονται κάθε φορά στις επιχορηγούμενες ενώσεις σύμφωνα με τον προορισμό τους.

Ο Μ. Χρυσοχοίδης για την παιδεία

Ο Μ. Χρυσοχοίδης έδωσε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία (3/12/06). Ακολουθούν μερικά ενδιαφέροντα σημεία που αναφέρονται στην παιδεία.

...Η ομολογουμένως κακή κατάσταση στον χώρο της παιδείας έχει πολλές ομοιότητες με την κατάσταση στο ΠΑΣΟΚ. Και οι δύο χώροι διέπονται από κρατικιστική νοοτροπία. Και οι δύο χώροι δυσκολεύονται να συμφιλιωθούν με τη σύγχρονη κουλτούρα του μάνατζμεντ που θέλει τους στόχους να συνδέονται με τα αποτελέσματα. Και στους δύο χώρους συναντάμε σκληρά «ιερατεία» τα οποία αντιμετωπίζουν με σχεδόν θρησκευτικό δέος τα «ιερά και τα όσια» της μεταπολίτευσης. Πάσχουμε από τη νόσο των «ιερών αγελάδων» της μεταπολίτευσης...

... Το άρθρο 16 αποτελεί μια πτυχή μόνο και σίγουρα όχι την κυριότερη αιτία για τα κακά χάλια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας. Ένα είναι το φάρμακο για την ανάταξη του μεγάλου ασθενούς, της ελληνικής παιδείας: η πλήρης διοικητική, οικονομική και φυσικά ακαδημαϊκή αυτοτέλεια των δημόσιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Για να συμβεί όμως αυτό πρέπει να αλλάξει το «16» προκειμένου αυτά να απαλλαχθούν από τον ασφυκτικό κρατικό εναγκαλισμό και να επιτελέσουν ελεύθερα τον ερευνητικό και παιδαγωγικό τους ρόλο. Ας μην κρυβόμαστε πίσω απ' το δάχτυλό μας λέγοντας ότι το «16» προβλέπει ήδη την αυτονομία των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ξέρουμε πολύ καλά, για παράδειγμα, ότι ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου οι πανεπιστημιακές σχολές δεν είναι καν σε θέση να προκηρύξουν θέσεις καθηγητών αν οι αρχές τους δεν στηθούν πρώτα έξω απ' το γραφείο του εκάστοτε υπουργού Παιδείας ώστε να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες πιστώσεις. Για ποια αυτονομία και ακαδημαϊκή ελευθερία μιλάμε;
Ολόκληρη η συνέντευξη

Η αστυνομία στο Πανεπιστήμιο

Ένα περιστατικό στην βιβλιοθήκη του Πανεπιστήμιου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLA) στις 14/11/06, προκαλεί αναπόφευκτες συγκρίσεις με το ανάλογο περιστατικό στην Θεσσαλονίκη μερικές μέρες μετά.

Φοιτητής που χρησιμοποιούσε την βιβλιοθήκη στις 11 το βράδυ, αρνήθηκε αρχικά να δείξει την κάρτα του σε ένα αστυνομικό της βιβλιοθήκης και στην συνέχεια προσήλθαν άλλοι πέντε αστυνομικοί του πανεπιστημίου οι οποίοι την «χτύπησαν» επανειλημμένα με ηλεκτροσόκ (taser), ακόμα και όταν του είχαν περάσει χειροπέδες, και τον έσυραν έξω από την βιβλιοθήκη.

Ευτυχώς για τον φοιτητή, κάποιος συνάδελφός του, βιντεοσκόπησε με το κινητό το επεισόδιο. Το σχετικό βίντεο:



Περιγραφή του περιστατικού και σχολιασμός του αργότερα, από την εφημερίδα του Πανεπιστημίου, και στην wikipedia. Η έκθεση της αστυνομίας του πανεπιστημίου μοιάζει λίγο με το επιχείρημα της ζαρντινιέρας .

Ελληνες φοιτητές στο Εξωτερικό

Ενώ από πολλούς έχει επισημανθεί τα προβλήματα που δημιουργεί η φοιτητική μετανάστευση, δεν έχει δοθεί η πρέπουσα σημασία και στην θετική πλευρά του φαινομένου.

Είναι γνωστή η εσωστρέφεια του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Οι νέοι που πηγαίνουν στο εξωτερικό για σπουδές, ανεξάρτητα από την χώρα, τις γνώσεις που αποκτούν και το αν θα πάρουν πτυχίο ή όχι, διευρύνουν τις γνώσεις τους και κερδίζουν εμπειρίες που δύσκολα θα αποκτούσαν αν έμεναν στην Ελλάδα. Το ζητούμενο δεν είναι να μην φεύγουν. Είναι να έχουν την επιλογή να μείνουν στην Ελλάδα. Αυτή την επιλογή έχει υποχρρέωση να διασφαλίσει η πολιτεία.

Εν τω μεταξύ, αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των νέων που φοιτούν στο εξωτερικό. (Βλέπε πχ. Δημοσίευμα της Καθημερινής (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100050_02/12/2006_207506) με στοιχεία από σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ.

Τεράστια παραμένει η φοιτητική μετανάστευση από τη χώρα μας, με συνακόλουθη την οικονομική αιμορραγία. Συνολικά, 51.138 Ελληνες σπουδάζουν στο εξωτερικό, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ. Ο αριθμός αυτός φέρνει την Ελλάδα στην έκτη θέση της σχετικής κατάταξης.

Ομως, εάν η φοιτητική μετανάστευση μετρηθεί με βάση τον πληθυσμό κάθε χώρας, η Ελλάδα προηγείται με διαφορά, καθώς σε ένα εκατομμύριο πληθυσμού αντιστοιχούν 4.784 φοιτητές εξωτερικού. Ακολουθεί η Νότια Κορέα με 2.008 φοιτητές ανά ένα εκατ. πληθυσμού.

Παράλληλα, ως επακόλουθο της μη εισόδου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, λόγω της βαθμολογικής βάσης του 10, αυξήθηκαν κατά 17,5% οι νέοι σπουδαστές στα δημόσια και ιδιωτικά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης, ενώ όλο και περισσότεροι επιλέγουν ειδικότητες όπως ψυκτικοί, υδραυλικοί, αισθητικοί, λογιστές, ειδικοί στο φυσικό αέριο.

Friday, December 01, 2006

Γ.Α. Παπανδρέου για την πρόταση των 16 σημείων στο Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ (1/12/06)

...Τρίτον, επένδυση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, ως αιχμή του δόρατος για το σήμερα και το αύριο, από την απασχόληση μέχρι την δημιουργικότητα, από την καινοτομία μέχρι και την περιφερειακή ανάπτυξη.

Η μείωση του κόστους για την οικογένεια, αλλά και η επένδυση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, ώστε να μπορεί να υπάρχει ίση πρόσβαση και ποιότητα για όλους, είναι για μας προτεραιότητα.

Στην πρόταση μας, που καταθέσαμε προ ημερών, έχουμε 16 ρηξικέλευθα σημεία μεταρρυθμίσεων. Μεταρρυθμίσεων που πάνε στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτά της Νέας Δημοκρατίας, η οποία θέλει ένα δημόσιο σύστημα ασφυκτικά ελεγχόμενο από το κράτος, ένα δημόσιο σύστημα υποχρηματοδοτούμενο, ένα δημόσιο σύστημα σε παρακμή και από την άλλη, ένα ιδιωτικό σύστημα ανεξέλεγκτο, δημιουργώντας βαθιές κοινωνικές ανισότητες και αδικία.

Εμείς θέλουμε ένα σύστημα παιδείας, που θα παράγει γνώση από την ίδια την κοινωνία. Η εξουσία που λέγεται γνώση, πρέπει να παραχθεί από την ίδια την κοινωνία. Πρέπει το εκπαιδευτικό σύστημα να απελευθερωθεί, να αποδοθεί, να ελέγχεται, και να σχεδιάζεται από την τοπική κοινωνία, από την περιφέρεια, από τους κοινωνικούς φορείς, με τη βοήθεια και τη στήριξη του κράτους.

Και εδώ θέλω να τονίσω ότι, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εμείς έχουμε προτείνει μια μεγάλη ανατροπή στην παιδεία, πηγαίνοντας στην επόμενη κυβέρνηση, όταν θα είμαστε εμείς κυβέρνηση, μετά τις επόμενες εκλογές, σε ένα δημοψήφισμα για τη μεγάλη μεταρρύθμιση στην παιδεία.

Το δημοψήφισμα, η λογική του δημοψηφίσματος, είναι μια λογική δημοκρατίας και είναι μια λογική διαμόρφωσης ευρύτερης συναίνεσης, εγρήγορσης, κινητοποίησης για την μεγάλη μας προτεραιότητα, την παιδεία.

Και όταν λοιδορεί η Νέα Δημοκρατία τα περί δημοψηφίσματος, ας θυμηθούμε ότι, ο κ. Καραμανλής είχε κάνει προεκλογική του σημαία δημοψήφισμα για τις ταυτότητες, το οποίο βεβαίως ξέχασε αμέσως μετά τις εκλογές.

Εμείς θεωρούμε ότι, η παιδεία είναι εθνικής σημασίας θέμα. Εμείς ειλικρινά θεωρούμε ότι έχει λόγο ο ελληνικός λαός και μπορεί και πρέπει να αποφασίζει γι' αυτά τα θέματα. Κι εμείς θα τηρήσουμε το λόγο μας εκλεγόμενοι από τον ελληνικό λαό.

Γ.Α. Παπανδρέου για την αναθεώρηση του άρθρου 16 στο Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ (1/12/06)

...Σε ότι αφορά το “άρθρο 16”, θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Έχουμε πάρει απόφαση στο Συνέδριο, έχουμε πάρει απόφαση ως Κοινοβουλευτική Ομάδα και έχουμε επίσης κι ένα Προγραμματικό Συνέδριο μπροστά μας, το οποίο θα καθορίσει όχι το αν θα αλλάξουμε το “άρθρο 16”, αλλά το ποιο περιεχόμενο θα δώσουμε στον εκτελεστικό νόμο, όταν είμαστε κυβέρνηση.

Έναν νόμο, που θα απελευθερώσει από τη μια την δημόσια παιδεία, να μπορεί να υπηρετήσει σωστά τον πολίτη, αλλά και από την άλλη θα βάλει κανόνες και τάξη σε αυτόν τον χώρο, τον ιδιωτικό, βάζοντας όρους και προϋποθέσεις και διαμορφώνοντας έναν μη κρατικό τομέα ελεγχόμενο όμως πια από το ελληνικό κράτος και όχι από κάθε ξένο πανεπιστήμιο, όπως σήμερα. Αυτή είναι η αντίληψή μας. Είναι αντίληψη υπέρ της δημόσιας παιδείας και υπέρ ενός οργανωμένου, ρυθμιζόμενου, ελεγχόμενου συστήματος ιδιωτικής εκπαίδευσης.

Επειδή όμως υπάρχει ένα μεγάλο ιδεολόγημα γύρω από αυτό το θέμα, πολλή ιδεολογική συζήτηση - εγώ είμαι ανοιχτός στις ιδεολογικές συζητήσεις - θέλω να κάνω ένα διαχωρισμό. Άλλο η ιδεολογική συζήτηση, άλλο ο τακτικισμός γύρω από το θέμα αυτό.

Ιδεολογικά μπορεί να υπάρχουν οι οποιεσδήποτε συζητήσεις και είμαστε έτοιμοι και είμαι έτοιμος προσωπικά, να συζητήσω και με την νεολαία της χώρας μας, που πιστεύω ότι, θα δει ότι η δική μας θέση είναι μια προοδευτική θέση, η οποία ανοίγει νέους δρόμους στο χώρο της παιδείας.

Αλλά επειδή πολλές φορές λένε, “αλλάξαμε θέση”, σε σχέση με παλιές θέσεις μας κλπ., εγώ απλώς θα ήθελα να αναφερθώ σε μια φράση του Ανδρέα Παπανδρέου που είχε πει μιλώντας για την παιδεία στην αναθεώρηση του Συντάγματος το '75.

«Βασική θέση μας είναι, ότι η παιδεία είναι έργο του συνόλου της κοινωνίας. Ευθύνη κατ' εξοχήν της πολιτείας, αλλά και άλλων κοινωνικών δημόσιων φορέων. Θα πρέπει στο θέμα της παιδείας, όσο χρόνο και αν πάρει η συζήτηση του σχετικού άρθρου, να δώσουμε όλη μας την προσοχή, διότι αν στο Σύνταγμα φτιάξουμε προκρούστεια κλίνη θα το πληρώσουμε δια μακρόν χρόνον πολύ ακριβά.

Αν πρόκειται πραγματικά η Ελλάδα να πάει εμπρός μακροπρόθεσμα, για να βρει τη θέση της στο διεθνή χώρο, θα το πετύχει πρώτα απ' όλα με μια ελεύθερη παιδεία υπό την προστασία του κράτους, αλλά όχι κάτω από διοικητικές παρεμβάσεις και περιορισμούς αυτού.

Ελεύθερον πνεύμα. Το ελεύθερο πνεύμα είναι επιτέλους παράδοση της Ελλάδας. Σήμερα, καλούμεθα σαν Βουλή να διατυπώσουμε άρθρον του Συντάγματος που να συλλάβει αυτή τη μεγάλη ιδέα που δώσαμε σε ολόκληρο τον κόσμο».

Αυτά είναι τα λόγια του Ανδρέα Παπανδρέου το 1975.

Αυτονομία Πανεπιστημίων

Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα οποία δόθηκαν σήμερα (30/11/06) στη δημοσιότητα, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση στις μετρήσεις του ΟΟΣΑ για την αυτονομία των ιδρυμάτων δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Ομοιομορφία στο εκπαιδευτικό σύστημα

Διαφωνώ με όσους υποστηρίζουν την «ομοιομορφία» του ελληνικού εκπαίδευτικού συστήματος ως στοιχείου κοινωνικής δικαιοσύνης. Από έρευνες που έχω κάνει και δημοσιοποιήσει, προκύπτει ότι οι κοινωνικές ανισότητες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχουν διευρυνθεί μετά την εφαρμογή του νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το 1997. Η άποψη αυτή έχει ενισχυθεί από άλλες έρευνες αλλά και από τα στοιχεία έρευνας της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα οποία δόθηκαν σήμερα (30/11/06), από τα οποία προκύπτει ότι η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες στην κλίμακα της κοινωνικο-οικονομικής επίδρασης στην απόδοση μαθητών και φοιτητών.