Πριν αναφερθώ σε λεπτομέρειες της τοποθέτησης αυτής, υπενθυμίζω ότι διαφωνώ με το νομοσχέδιο γιατί, για μια ακόμα φορά, παρεμβαίνει με εντυπωσιακές λεπτομέρειες σε θέματα που θα έπρεπε να ανήκουν στην ακαδημαική αυτοτέλεια των ιδρυμάτων ώστε να έχουν ευελιξία και να μην υπόκεινται στην γραφειοκρατική ομοιομορφία. Ιδίως για τα μεταπτυχιακά, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την έρευνα, πρέπει να υπάρχει ευελιξία σε κάθε Ιδρυμα να ρυθμίζει τα του οίκου του.
Ερχομαι τώρα σε ορισμένα σημεία της εισήγησης του ΚΚ και τον σχολιασμό τους.
"Στην προσπάθεια της να κατεδαφίσει το δημόσιο πανεπιστήμιο, η Κυβέρνηση χρησιμοποίησε ακόμα και το επιχείρημα της χαμηλής κατάταξης των ελληνικών ΑΕΙ σε διεθνείς αξιολογήσεις. Αναφέρει συχνά την κατάταξη του Πανεπιστημίου της Σαγκάης..."
Αν δεν κάνω λάθος, στην χαμηλή κατάταξη των ελληνικών πανεπιστημίων στις διεθνείς αξιολογήσεις είχε αναφερθεί και ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πριν από μερικές μέρες, νομίζω στο συνέδριο της ΠΑΣΠ.
"...Όμως λίγοι γνωρίζουν ότι το 30% της βαθμολογίας προκύπτει αν μέλος ή απόφοιτος του Πανεπιστημίου κερδίσει βραβείο Νόμπελ. Ή ότι το 60% προκύπτει ανάλογα με την έρευνα υψηλού επιπέδου που γίνεται".Τα κριτήρια είναι τα ίδια για όλο τον κόσμο.
"Τι υποστηρίζει το ΠΑΣΟΚ; Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει ότι είναι ευθύνη της Πολιτείας η χρηματοδότηση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ)".Από πότε το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει αυτή την θέση;
"Η βασική πολιτική παρατήρηση είναι ότι το Σχέδιο Νόμου προωθεί την ιδιωτικοποίηση των μεταπτυχιακών σπουδών".Από που βγαίνει αυτό το συμπέρασμα; Επειδή ο νόμος αναφέρεται σε δίδακτρα; Μα τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά υπάρχουν από το 1993.
"Δεν εγγυάται τη συνέχιση της χρηματοδότησης των ΠΜΣ που θα αξιολογηθούν (θετικά), γεγονός που παραπέμπει στην πρόθεση του ΥΠΕΠΘ να περιορίσει δραστικά τις πιστώσεις που διατίθενται για αυτή τη βαθμίδα της ανώτατης εκπαίδευσης στρέφοντας έτσι τα ΑΕΙ στην αναζήτηση άλλων πόρων".Οι πιστώσεις που διατίθενται από το ΥΠΕΠΘ είναι έτσι κι' αλλιώς μικρές. Αν δεν κάνω λάθος ποτέ το ΥΠΕΠΘ δεν εγγυήθηκε την χρηματοδότηση (άρα και την συνέχισή της) στα μεταπτυχιακά προγράμματα. Και γιατί είναι λάθος η αναζήτηση άλλων πόρων;
"Αυτό τεκμηριώνεται από την παράγραφο 4 του Αρθρου 6 στην οποία αναφέρεται ότι «το ΥΠΕΠΘ χρηματοδοτεί κατά προτεραιότητα ΠΜΣ τα οποία εντάσσονται στο πλαίσιο των επιστημονικών τομέων προτεραιότητας που έχουν καθορισθεί με απόφαση του Υπουργού Παιδείας». Το πώς και πότε καθορίζονται οι επιστημονικοί αυτοί τομείς προτεραιότητας είναι άγνωστο, γεγονός που ενισχύει την αδιαφάνεια και προκαλεί εύλογες ανησυχίες για πελατειακές σχέσεις".Θα μου φαινόταν παράξενο οι τομείς προτεραιότητας να καθορίζονται με νόμο.
"Αναφέρεται η αξιολόγηση των ΠΜΣ ως προϋπόθεση συνέχισης ή και χρηματοδότησης τους. Το ΠΑΣΟΚ είναι θετικό στην αξιολόγηση. Όμως το σχέδιο νόμου είναι εξαιρετικά ασαφές ως προς τα κριτήρια αξιολόγησης και προκαλεί ως εκ τούτου εύλογες ανησυχίες για την πραγματική σκοπιμότητα της αξιολόγησης".Ισχύει και εδώ η προηγούμενη παρατήρησή μου.
"Δίνεται η δυνατότητα στα ΤΕΙ να έχουν αυτόνομα ΠΜΣ χωρίς όμως να δεσμεύεται το ΥΠΕΠΘ για την αύξηση της χρηματοδότησης τους, για την ενίσχυση του ανθρωπίνου δυναμικού, για τη βελτίωση των υλικοτεχνικών υποδομών, κ.α. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την τελική αδυναμία των ΤΕΙ να ανταποκριθούν στις πιεστικές ανάγκες ενός ΠΜΣ".Μα αν δεν υφίστανται οι προυποθέσεις, δεν θα πρέπει να εγκρίνεται το πρόγραμμα.
"Δίνεται η δυνατότητα σε ΑΕΙ της ημεδαπής να συνεργάζονται με αναγνωρισμένα ομοταγή ιδρύματα της αλλοδαπής για τη λειτουργία κοινών ΠΜΣ. Η διάταξη αυτή ενισχύει μεν την εξωστρέφεια των ΑΕΙ της ημεδαπής, πλην όμως μπορεί να οδηγήσει στην είσοδο ιδιωτικών πανεπιστημίων στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας όπως άλλωστε είναι οι προθέσεις της Κυβέρνησης. Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει ο παρεχόμενος τίτλος σπουδών να είναι είτε από το ΑΕΙ της ημεδαπής ή να είναι ενιαίος. Σημειώνεται ότι το σχέδιο νόμου δίνει τη δυνατότητα ο τίτλος σπουδών να χορηγείται χωριστά από κάθε Ιδρυμα".Ομολογώ ότι με εκπλήσσει η λογική του επιχειρήματος.
"Προβλέπεται η δημιουργία Ερευνητικών Πανεπιστημιακών Ινστιτούτων - ΕΠΙ μέσα στα Πανεπιστήμια. Τα ΕΠΙ εξαιρούνται του δημόσιου τομέα και λειτουργούν με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Ουσιαστικά δεν υπάγονται στην κείμενη εθνική νομοθεσία σε ότι αφορά στις αναθέσεις έργων, μελετών, υπηρεσιών και προμηθειών και λειτουργούν ως θύλακες ιδιωτικής επιχειρηματικότητας. Με τα ΕΠΙ προτάσσονται κάθετες δομές μέσα στο σύστημα των ΑΕΙ, αντί να ενισχύεται οριζόντια η έρευνα στα ΑΕΙ μέσα από εργαστήρια που θα υποστηρίζονται ως προς τη λειτουργία τους από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Ερευνας και θα συνδέουν διαφορετικές ειδικότητες, ενισχύοντας έτσι τις συνέργειες και αξιοποιώντας αποτελεσματικότερα τις εργαστηριακές υποδομές".Τα ΕΠΙ πάντα αποτελούσαν σημείο τριβής μεταξύ των πανεπιστημιακών. Και τα επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές είναι γνωστά. Ομως νομίζω ότι το ΠΑΣΟΚ είχε πάντα σαφή πολιτική υπέρ την ερευνητικών κέντρων με την μορφή ΝΠΙΔ. Μάλιστα το ΠΑΣΟΚ -και επι πρωθυπουργίας Κ. Σημίτη- προώθησε την ιδέα της μετατρπής ερευνητικών κέντρων από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ΚΕΠΕ (που παρουσιάζει και προφανές ιδεολογικό ενδιαφέρον για το ΠΑΣΟΚ λόγω ιδρυτή). Το ΠΑΣΟΚ το μετέτρεψε σε ΝΠΙΔ. (Μάλιστα, ο Γ. Αλογοσκούφης, σε επίσκεψη του στο ΚΕΠΕ ως υπεύθυνος οικονομικών της αντιπολίτευσης τότε, είχε πει: "Η ΝΔ δεν θα ιδιωτικοποιήσει το ΚΕΠΕ. Αν όμως το βρει έτσι, δεν θα το αλλάξει").
Μου κάνει εντύπωση επίσης ότι στο θέμα των ΕΠΙ η τοποθέτηση του Κ. Καρτάλη συνέπεσε με αυτή του Συν. (Εισηγητής Συν (Κουράκης): "τα ΕΠΙ θα πρέπει να καταργηθούν -τουλάχιστον να πάψουν να είναι ΝΠΙΔ- και οι μεταπτυχιακές σπουδές, συμπεριλαμβάνοντας την έρευνα, να αποτελούν βαθμίδα της ενιαίας τριτοβάθμιας δωρεάν εκπαίδευσης".
Posts
Μια απορία που έχω εγώ είναι η εξής: τι σημαίνει «χρηματοδοτώ» ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα; Το μεγαλύτερο έξοδο για ένα μεταπτυχιακό είναι οι μισθοί των διδασκόντων. Αν αυτοί διδάσκουν μεταπτυχιακά μέσα στις 6 ώρες των υποχρεώσεών τους, τότε ασφαλώς το κράτος χρηματοδοτεί το μεταπτυχιακό (αυτό νομίζω συμβαίνει στο ΕΜΠ). Αν οι διδάσκοντες πρέπει να διδάξουν πέρα από τις 6 ώρες, τότε πρέπει να πληρωθούν εξτρά. Αυτή η εξτρά πληρωμή θα προέλθει ή από δίδακτρα ή από το κράτος. Αυτό εννοούν όταν μιλούν για χρηματοδότηση;
ReplyDeleteΣε πολλές περιπτώσεις, χρειάζονται πρόσθετοι χώροι, εργαστήρια, εξοπλισμός κλπ. Επίσης, δαπάνες για προσκλήσεις επιστημόνων από το εξωτερικό, υποτροφίες κλπ. Ενα μεγάλο μέρος των διδάκτρων (περίπου 25%) αξιοποιούνται από την διοίκηση για διάφορες δαπάνες (κυρίως πρόσληψη προσωπικού). Είναι όμως γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των εσόδων από τα δίδακτρα κατευθύνονται σε αμοιβές των διδασκόντων.
ReplyDeleteΤο θέμα των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά έχει και μια άλλη διάσταση: Αν γίνει δεκτό ότι οι μεταπτυχιακές σπουδές αποτελούν και μια προσωπική επένδυση για τον φοιτητή, τίθεται το ερώτημα αν θα πρέπει να συμμετέχει και ο ίδιος στο κόστος της επένδυσης αυτής.
Τα θέματα αυτά έχουν απασχολήσει την διεθνή βιβλιογραφία, αλλά και προοδευτικούς πολιτικούς από εικοσαετίας και πλέον. Στην χώρα μας η ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων είναι περιορισμένη.
Δηλαδή, το ΥΠΕΠΘ έμμεσα χρηματοδοτεί ή όχι μεταπτυχιακά καθορίζοντας (αυθαίρετα μάλιστα) τον αριθμό των μελών ΔΕΠ ενός τμήματος. Το τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ που έχει 89 μέλη ΔΕΠ που δεν έχουν τι να διδάξουν, προσφέρει δωρεάν μεταπτυχιακά και κοκορεύεται μάλιστα για αυτό. Παριστάνουν τους «προοδευτικούς».
ReplyDeleteΣυμφωνώ σε ένα πράγμα με τον ΣΥΡΙΖΑ. Έχω πρόβλημα στο να πληρώνονται εξτρά τα μέλη ΔΕΠ για τα μεταπτυχιακά. Γιατί είναι σαν να στήνεις ένα ιδιωτικό μαγαζί πάνω στο δημόσιο πανεπιστήμιο.
Συνάδελφος μου στο τμήμα εδώ που δηλώνει «πολύ αριστερός» (βέβαια, η λέξη αυτή έχει διαφορετική ένταση στην Αμερική από ό,τι στην Ελλάδα) θεωρεί ότι τα προπτυχιακά στα δημόσια πανεπιστήμια πρέπει να είναι δωρεάν αλλά στα μεταπτυχιακά πρέπει να υπάρχουν δίδακτρα. Εγώ προτιμώ να υπάρχουν δίδακτρα και στα προπτυχιακά, για τους έχοντες.
Η γνώμη που έχω διατυπώσει από χρόνια στο πανεπιστήμιό μου και προς πρώην υπουργούς παιδείας είναι ότι πρέπει να υπάρχει διαχωρισμός των ακαδημαικών από τα επαγγελματικά μεταπτυχιακά προγράμματα. Για τα ακαδημαικά προγράμματα δεν πρέπει να υπάρχει πρόσθετη αμοιβή των μελών ΔΕΠ. Για τα επαγγελματικά πρέπει. Τα μαθήματα στα επαγγελματικά προγράμματα γίνονται συνήθως τις βραδυνές ώρες, εκτός ακαδημαικού ωραρίου. Η συμμετοχή στα προγράμματα αυτά είναι στην διακριτική ευχέρεια των μελών ΔΕΠ. Προτιμώ τα μέλη ΔΕΠ να έχουν, εφόσον το επιθυμούν πρόσθετες αμοιβές από δραστηριότητες εντός του πανεπιστημίου.
ReplyDelete