Οι αποσπάσεις των εκπαιδευτικών και η απόσπαση από τη ρουσφετολογία

Tweet

Σημερινό σχόλιο του Φ. Καρζή που βρίσκω εξαιρετικά εύστοχο.

Έχουμε αρχίσει να το εμπεδώνουμε. Λεφτά δεν υπάρχουν. Και ένα πλήθος από ωραίες πρωτοβουλίες, που θα μπορούσε να σκεφθεί μια νέα κυβέρνηση, είναι απλώς αδύνατες χωρίς σύνδεση με τα δημόσια ταμεία, χωρίς επένδυση από το κράτος. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως η πολιτική τελείωσε. Μεγάλης σημασίας πολιτικές αποφάσεις μπορούν να μην έχουν κόστος. Ακόμη περισσότερο: μεγάλης σημασίας πολιτικές αποφάσεις, που να βοηθούν την εξυγίανση και τη μεταρρύθμιση του κράτους, μπορούν να εξοικονομούν επιπλέον χρήματα.

Δεν είναι θεωρία. Οι ανακοινώσεις του υπουργείου Παιδείας για τους εκπαιδευτικούς είναι για την κυβέρνηση κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια απόφαση ή μια θετική κίνηση σε έναν τομέα, έστω υψηλής προτεραιότητας. Είναι ένα πρότυπο. Ένα μοντέλο πολιτικής. Στις σημερινές δημοσιονομικές συνθήκες μπορεί να είναι και το μοναδικό ρεαλιστικό, εφικτό και εφαρμόσιμο μοντέλο πολιτικής.

Η λογική είναι απλή. Κάνει κανείς ό,τι μπορεί να κάνει. Και πράγματι υπάρχουν πολλά που είναι δυνατόν να προχωρήσουν, αμέσως και χωρίς λεφτά. Αρκεί να υπάρχει μια ειλημμένη πολιτική απόφαση.

Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι ένα εύκολο σώμα, δεν είναι απλός ο χειρισμός μιας ομάδας ανθρώπων που έχει άμεση, καθημερινή επαφή και επιρροή με τους μαθητές και τις οικογένειές τους, δηλαδή τους πάντες. Η έκταση της επαφής είναι και το μέτρο της πολιτικής επιρροής τους.

Οι αποφάσεις τους, η στάση τους έχει άμεσο και μαζικό κοινωνικό αντίκτυπο, έχει επίσης άμεσο αντίκτυπο στη ζωή όλων των ελληνικών νοικοκυριών, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται, επηρέαζονται και πάντως έχουν επαφή (και, φυσικά, γνώμη) για το χώρο της Παιδείας – από τους παιδικούς σταθμούς μέχρι τα πανεπιστήμια.

Το βασικό μέτρο είναι ξεκάθαρο. Όχι άλλο στη λογική των αποσπάσεων. Το μέτρο είχε εκφυλιστεί στην ακραία εκδοχή του φαβοριτισμού και του διοικητικού παραλογισμού. Σε μια συναλλγή απεχθή για τη διάρκεια, την εμβέλεια και τη γενική συνενοχή για τη διαιώνισή της, χιλιάδες δάσκαλοι και καθηγητές μετακινούνταν σε γραφεία από τα σχολεία. Από την επαρχία προς τα κέντρα.

Και, ταυτόχρονα, διατηρούσαν τη μοριοδότηση σαν να βρίσκονταν στα σύνορα. Θεωρητικώς στην Τήλο, πρακτικώς στο JK. Και τα μόρια, μόρια. Σε τρία χρόνια, ο “αποσπασμένος για τις ανάγκες της υπηρεσίας” είχε προβάδισμα έναντι εκείνου που υπηρετούσε, ας πούμε, στην Κω ή την Έδεσσα, ή ένα χωριό στα Γιάννενα – όχι πίνοντας φρέντο απέναντι από το παλιό κτίριο της Μητροπόλεως αλλά στην παραγματική εκπαιδευτική υπηρεσία.

Σιγά το θέμα, θα πείτε. Έχει τέτοια χιλιάδες η ελληνική διοίκηση. Δεν είναι έτσι. Για τρεις λόγους. Πρώτον, γιατί σε τέτοια έκταση, δεν είναι πολλά και γιατί από κάπου έπρεπε να γίνει η αρχή, και να' τη που γίνεται. Δεύτερον, γιατί η δικαιοσύνη φτιάχνει τη δυναμική της κι όταν κάτι κάπου, και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα, αποκαθίσταται είναι δύσκολο να αντέξει η ίδια παθογένεια σε άλλους χώρους, που στερούνται τη νομιμοποιητική λογική του “βρε αδερφέ, παντού τα ίδια γίνονται”.

Το τρίτο και τελευταίο είναι και το πιο σημαντικό. Δεν πρόκειται απλώς για μια διοικητική μεταβολή προς μια πιο εύρυθμη λειτουργία του συστήματος. Δεν πρόκειται καν για μια κατάργηση προνομίων μιας υπαλληλικής ελίτ. Το προνόμιο δεν ανήκε μόνον στους προνομιούχους. Ανήκε κατεξοχήν στους διανομείς του. Δηλαδή, στην πολιτική ελίτ.

Η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, το εκάστοτε κυβερνών κόμμα είχε το σύστημα των αποσπάσεων για να διανέμει ένα μπόνους εξουσίας (χαμηλού επιπέδου αλλά μεγάλης έκτασης) στα κομματικά ή προσωπικά του δίκτυα. Όλοι ήθελαν ένα τέτοιο ρουσφετάκι, ήταν μικρό, ήταν εύκολο και ήταν πολύτιμο για τους προσωπικούς και κομματικούς μηχανισμούς.

Κανείς δεν θα έλεγε τίποτα αν η κατάσταση συνεχιζόταν. Δεν υπήρχε κάποιο πρακτικό αδιέξοδο, όπως ας πούμε στην οικονομία. Το σάπιο σύστημα μπορούσε ακόμη να επιβιώσει. Και μια πολιτική ηγεσία απεμπολεί οικειοθελώς ένα κεκτημένο ισχύος, ένα μπόνους εξουσίας.

Γι' αυτό, το θέμα δεν είναι οι εκπαιδευτικοί ή οι αποσπάσεις. Το θέμα είναι το πρότυπο που προβάλλει. Προς την κοινωνία, αλλά (εξίσου καίριο) προς την ίδια την κυβέρνηση