Η Καθημερινή λογική

Tweet

Σχόλιο του Φ. Καρζή στην εκπομπή:  Σημειώσεις της 6ης μέρας (Αθήνα 9.84, 13/11/10)

Πήρα τη στοίβα με τις εφημερίδες και άπλωσα την πρώτη σελίδα  της Καθημερινής. Να μην κρύψω ότι, από αυτή συνηθίζω να ξεκινάω την ανάγνωση τις εργάσιμες μέρες. Πρώτη σελίδα, ένας τίτλος μου τράβηξε την προσοχή. Επιτυχία από αυτήν την άποψη γιατί, γι’ αυτό μπαίνουν οι τίτλοι, για να τραβάνε την προσοχή και να διαβάζεις το κομμάτι. 

Ο τίτλος ήταν «Ο νεποτισμός του κ. Γιάννη Πανάρετου». Μάλιστα, έτσι νέτα σκέτα και ονομαστικά. 

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να πω κάτι γενικότερο. Οτι η αναφορά ενός ονόματος στον τίτλο αποτελεί τον πιο επιθετικό τρόπο γραφής ενός άρθρου ή σχολίου, εν προκειμένω είχε τη μορφή ρεπορτάζ όχι σχολίου. Ανεξάρτητα από όλα τα υπόλοιπα, οι τίτλοι που υποδεικνύουν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο έχουν πάψει να είναι σπάνιοι και βρίσκω ότι αυτό δεν είναι καλό, θα έλεγα ότι είναι μάλλον ανησυχητικό. Πριν από λίγο καιρό ας πούμε, ο Ριζοσπάστης ήθελε να ασκήσει κριτική, που ήταν απολύτως θεμιτό, στο Γιώργο Σεφερτζή, τον γνωρίζετε ως τακτικό συνεργάτη παλιότερα και καθημερινό σχολιαστή στο «Σφυγμό της μέρας». Και το όνομά του βρισκόταν στον τίτλο του πρωτοσέλιδου σχολίου της εφημερίδας, του κύριου άρθρου. 

Τα ονόματα στους τίτλους, πολύ περισσότερο στα κύρια άρθρα, δείχνουν, πέρα από οτιδήποτε άλλο, ότι ο στόχος του κειμένου είναι προσωποκεντρικός. Ότι είναι σπανιότερα ένα εγκώμιο και συχνότερα ένας λίβελλος. Η στοχοποίηση ήταν πάντοτε ασφαλές δείγμα του λιβέλλου ως λογοτεχνικού είδους. Αυτό σημαίνει ότι το ενδιαφέρον στρέφεται στο πρόσωπο και όχι στο φαινόμενο που πιθανώς ενσαρκώνει ή στο γεγονός στο οποίο πρωταγωνιστεί.

 Η δημοσιογραφία βέβαια είναι καλό να στρέφεται στο γενικό, στο γενικό συμφέρον, και αν αυτό το γενικό επιβάλλει την ανάδειξη του ειδικού, ενός σκανδάλου ας πούμε ή του ρόλου των πρωταγωνιστών του, δεν πρέπει να χάνεται το ευρύτερο νόημα της επίκρισης ή μιας αποκάλυψης. 

Δεν θα μου έκανε εντύπωση αν δεν είχα δυο τέτοια δείγματα, και από εφημερίδες διαφορετικού τύπου, διαφορετικής στόχευσης και κουλτούρας αλλά ωστόσο εφημερίδων που είναι, ήταν παραδοσιακά και παραμένουν, προπύργια της παραδοσιακής αντίληψης για τον τύπο και τη δημοσιογραφία. Και επειδή ακριβώς αυτή η, παλαιάς κοπής, δημοσιογραφία, οι αρχές και τα πρότυπά της, είναι στη σημερινή λαίλαπα πολυτιμότερη παρά ποτέ, βρήκα τόσο στενάχωρη την υιοθέτηση τρόπων γραφής που αποτυπώνουν ένα ήθος αλλότριου και ξένου προς την παράδοσή τους αλλά θα έλεγα και προς την τρέχουσα πρακτική τους.

Ο λίβελλος, η προσωπική κριτική, η επιθετικότητα δεν είναι αναγκαστικά και πάντοτε κακό στοιχείο. Άλλωστε είναι συνυφασμένα με τη γέννηση του Τύπου. Ας δούμε αν το συγκεκριμένο άξιζε τον κόπο, ποιο ήταν το περιεχόμενο της κριτικής. Σε μια μονοθεματική τελευταία σελίδα, ο νεποτισμός, δηλαδή η οικογενειοκρατία, ο οικογενειακός φαβοριτισμός, η προνομιακή μεταχείριση συγγενών του κ. Πανάρετου εντοπιζόταν στο γεγονός ότι, για αρκετά χρόνια, ο ίδιος και η σύζυγός του διατέλεσαν Πρόεδροι του Τμήματος Στατιστικής της ΑΣΟΕΕ που σήμερα τη λένε Οικονομικό Πανεπιστήμιο αλλά εγώ έχω εγκαταλείψει την ελπίδα να προσαρμοστώ στη νέα ορολογία. 

Μάλιστα, ο καθένας μπορεί να κρίνει αφού απαντήσει στην εύλογη απορία, -με δεδομένο ότι οι Πρόεδροι των Τμημάτων εκλέγονται- γιατί άραγε οι συνάδελφοί τους επέμεναν να τους ψηφίζουν και να στηρίζουν με την ψήφο τους αυτή την προτιμησιακή τακτική, αν υποθέσουμε ότι υπήρχε. 

Μου έκανε επίσης εντύπωση ότι, παρότι ο κ. Πανάρετος εξελέγη Καθηγητής στην ΑΣΟΕΕ ενώ η σύζυγός του υπηρετούσε ήδη εκεί, η ίδια η εκλογή και η επάρκειά του από ακαδημαϊκή άποψη, δεν έτυχε αμφισβήτησης σε μια τόσο ενδελεχή και διόλου φιλικών διαθέσεων δημοσιογραφική έρευνα.  

Αλλά ας πάμε ένα βήμα πιο πέρα που αρχίζει να γίνεται και πιο ενδιαφέρον. Ο νεποτισμός του κ. Πανάρετου ως τίτλος παραπέμπει ευθέως και φυσικά στο γεγονός ότι, ο ίδιος, ως Υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση, ζήτησε από τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ στοιχεία ακριβώς γι’ αυτό: για την οικογενειοκρατία. Ποιοι και πόσοι έχουν εκλεγεί σε ακαδημαϊκές βαθμίδες, απ’ τον Λέκτορα ως τον Καθηγητή, ενώ ήταν Καθηγητής ο πατέρας τους, η μητέρα τους, η αδελφή και ο αδελφός τους. Με ποιές διαδικασίες, με πόση διαφάνεια, με ποια εγγύηση επιστημονικής επάρκειας, ποιούς υπερκέρασαν για να εκλεγούν, γιατί είναι και αυτό σημαντικό, ποιοί έμειναν απέξω. 

Ζήτησε τα στοιχεία και αρκετά Πανεπιστήμια δεν τα έδωσαν. Πράγμα που, πρέπει να πω, δε με άφησε και άφωνο απ’ την έκπληξη. Και άρχισε να τους ζορίζει και να τα ζητάει πιεστικά διότι μπλέξανε.

Έχω ακούσει για πολιτικούς που δεν κάνουν κινήσεις διαφάνειας επειδή δεν είναι οι ίδιοι αθώοι του αίματος.  Έχω ακούσει για πολιτικούς που δεν ανοίγουν φακέλους επειδή, τι το ψάχνεις, όλοι έχουμε τις αμαρτίες μας. Έχω ακούσει για πολιτικούς που δε βάζουν την υπογραφή τους για μια έρευνα επειδή είναι συνένοχοι στο έγκλημα με την έννοια της επίμεμπτης συμπεριφοράς. Έχω ακούσει ας πούμε για πολιτικούς που δε θέλησαν να ανοίξουν θέματα φοροδιαφυγής γιατί οι ίδιοι οι φίλοι τους θα αποκαλύπτονταν φοροφυγάδες. Άσε που κάποιοι θέλησαν να κλείσουν και υποθέσεις.

 Το αντίθετο το βρίσκω εξαιρετικά ασυνήθιστο. Κάποιον πολιτικό που να άνοιξε ένα επίμαχο θέμα, να ξεκίνησε μια εκστρατεία διαφάνειας, για ένα ζήτημα  όπου ο ίδιος είναι ο πρώτος ευάλωτος, ο πρώτος ένοχος και οι στόχοι του άσπιλοι και αθώοι, ε αυτό πρώτη φορά το ακούω. Ο νεποτισμός του κ. Πανάρετου διεκδικεί ομολογουμένως δάφνες πρωτοτυπίας από αυτή την άποψη.

Αλλά ότι ήταν Πρόεδροι ο ίδιος και η γυναίκα του, ε μάλλον το ήξερε. Όπως ήξερε…φανταζόταν τουλάχιστον, ότι θα το έβλεπε γραμμένο. Παρά ταύτα, ζήτησε τα στοιχεία. Θα ήταν πολύ απλό φυσικά απλώς να σφύριζε αδιάφορα και να μην τα ζητήσει. 

Αλλά τα στοιχεία δεν ενδιαφέρουν μόνο τον κ. Πανάρετο. Ενδιαφέρουν όλους μας. Ενδιαφέρουν το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, ενδιαφέρουν την κοινωνία. Αν ο ίδιος ελέγχεται οικογενειοκράτης, ιδού, ας ελεγχθεί και αυτός δημόσια και ανοιχτά όπως ήδη συμβαίνει με αφορμή τη δική του πρωτοβουλία. Αλλά ας δούμε και τα άλλα στοιχεία. Και κάτι μου λέει πως, όταν τα δούμε, θα καταλάβουμε πολλά. Και θα καταλάβουμε κυρίως γιατί ένα σώμα και ένα σύστημα, όταν του πατάς τον κάλλο, φυσικό είναι να σκούζει.