Επίκαιρη ερώτηση Δ. Κρεμαστινού για τις πρυτανικές εκλογές

Tweet

Πρόεδρος: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ακολουθεί η με αριθμό 940?15-6-2010 Επίκαιρη Ερώτηση του Βουλευτή του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος κ. Δημητρίου Κρεμαστινού προς την Υπουργό Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, σχετικά με τις πρυτανικές εκλογές στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ.λπ.

Αναλυτικά η ερώτηση του Βουλευτή κ. Κρεμαστινού έχει ως εξής:

«Στο αρχαιότερο και μεγαλύτερο σε αριθμό μελών πανεπιστήμιο της χώρας, δηλαδή το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, διεξήχθησαν προ ημερών πρυτανικές εκλογές, οι οποίες δεν έληξαν με το πέρας της ημέρας, δεδομένου ότι από ορισμένες σχολές εκλάπησαν οι κάλπες. Οι υπόλοιπες κάλπες παρέμειναν κλειστές. Η εκλογή -μόνο για τις κλαπείσες κάλπες- επαναλήφθηκε την επομένη και εξήχθησαν συνολικά αποτελέσματα.

Το θέμα δεν τίθεται για τη συγκεκριμένη εκλογή, αλλά για τον ισχύοντα νόμο, ο οποίος δεν διασφαλίζει εκλογή πρυτανικών αρχών, ανάλογη με οποιουδήποτε πανεπιστημίου της υφηλίου. Κι αυτό γιατί οποιοσδήποτε Πρύτανης οποιουδήποτε ελληνικού πανεπιστημίου, που εκλέγεται με τον ισχύοντα νόμο της συναλλαγής, δεν είναι δυνατόν να διαθέτει το απαιτούμενο κύρος.

Το συμβάν αυτό απεικονίζει δραματικά το τι συμβαίνει σήμερα, δυστυχώς, σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας. Λαμβανομένου, μάλιστα, υπ’ όψιν ότι μέχρι σήμερα άλλοι πρυτάνεις έχουν κακοποιηθεί και δαρεί, άλλοι έχουν καταδικαστεί για εγκληματικές πράξεις, ενώ για άλλους εκκρεμούν κατηγορίες για εγκληματικές πράξεις, ασφαλώς αντιλαμβάνεσθε ότι το πρόβλημα της Ανώτατης παιδείας είναι πάρα πολύ βαθύ και χρειάζεται άμεση επίλυση με θεσμικές μεταβολές.

Ερωτάται η κ. Υπουργός:

Πώς σκέπτεται να αντιμετωπίσει το τεράστιο αυτό θέμα, γιατί χωρίς την εύρυθμη λειτουργία των Α.Ε.Ι., τα οποία ουσιαστικά παράγουν τα στελέχη της βασικής και της μέσης παιδείας, το όλο οικοδόμημα της παιδείας καταρρέει;»

Ο κ. Ιωάννης Πανάρετος, Υφυπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, θα απαντήσει στη ερώτηση του κ. Κρεμαστινού.

Ορίστε, κύριε Υφυπουργέ, έχετε το λόγο.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ (Υφυπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Η ερώτηση του κ. Κρεμαστινού θέτει ένα από τα προβλήματα που υφίστανται σήμερα, σχετικά με τη λειτουργία των πανεπιστημίων. Και αυτό το πρόβλημα είναι η διοίκηση των Πανεπιστημίων και οπωσδήποτε, ο τρόπος επιλογής της διοίκησης και οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες της διοίκησης.

Νομίζω, όμως, ότι αν δεν δούμε γιατί οι προσπάθειες που έχουν γίνει στο παρελθόν για να βελτιωθεί η λειτουργία της διοίκησης του πανεπιστημίου έχουν αποτύχει, δεν θα είναι εφικτό να προχωρήσουμε σε μία ρύθμιση, η οποία θα είναι αποτελεσματική.

Στο παρελθόν έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για λύσεις και έχουν γίνει προτάσεις (όπως και τώρα) π.χ. για αλλαγή των θητειών των πρυτάνεων και για τον τρόπο συμμετοχής των διαφόρων ομάδων που αποτελούν το πανεπιστήμιο στις εκλογές των πρυτάνεων. Η αποτυχία όλων αυτών των προσπαθειών και των προτάσεων οφείλεται, κατά την γνώμη μου, στο ότι όλες ήταν εσωστρεφείς. Αντιμετώπιζαν το πρόβλημα ως ένα πρόβλημα που αφορούσε μόνο το πανεπιστήμιο. Το πανεπιστήμιο όμως και η λειτουργία του αφορούν και την κοινωνία.

Πιστεύω ότι θα πρέπει πλέον να δούμε τι γίνεται διεθνώς: δηλαδή, να δούμε πώς έχουν αντιμετωπίσει το πρόβλημα της διοίκησης τα πανεπιστήμια στο εξωτερικό.

Σήμερα, η πραγματικότητα διεθνώς είναι η εξής. Υπάρχουν δύο προσεγγίσεις στον τρόπο λειτουργίας των πανεπιστημίων. Η μια προσέγγιση είναι αυτή της πλήρους αυτοτέλειας, όπου το πανεπιστήμιο λειτουργεί και πράττει αυτό που θεωρεί σωστό, όσον αφορά τα ακαδημαϊκά θέματα. Η άλλη προσέγγιση, που είναι περισσότερο ευρωπαϊκή, είναι αυτή του κρατικού ελέγχου, δεδομένου ότι και το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης προέρχεται από το κράτος.

Είναι φανερό ότι τα πανεπιστήμια εκείνα που έχουν πετύχει και που θεωρούνται σήμερα ως αποτελεσματικά, είναι εκείνα που λειτουργούν με το καθεστώς της πλήρους αυτοτέλειας. Αυτό που θα πρέπει να δούμε, όμως, είναι πώς το κράτος θα έχει έναν αποτελεσματικό τρόπο ελέγχου στη λειτουργία των πανεπιστημίων, στην περίπτωση που ουσιαστικά χρηματοδοτεί σχεδόν αποκλειστικά τα πανεπιστήμια, όπως γίνεται στην Ελλάδα. Μέχρι σήμερα αυτό δεν το έχουμε καταφέρει.

Στη δευτερολογία μου θα διατυπώσω κάποιες σκέψεις, για το πώς πιστεύουμε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γρηγόριος Νιώτης): Ο Βουλευτής Δωδεκανήσου του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος κ. Δημήτριος Κρεμαστινός έχει το λόγο.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ: Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.

Κύριε Υφυπουργέ, γνωρίζω τις απόψεις σας πάνω στο θέμα, όπως γνωρίζω και τις απόψεις του Πρωθυπουργού, ο οποίος επιθυμεί την ταχύτερη εξέλιξη πάνω στο θέμα αυτό. Και στόχος, πραγματικά, της ερωτήσεώς μου είναι αυτός, δηλαδή να βοηθήσω από την πλευρά τη δική μου την επιτάχυνση των εξελίξεων.

Διότι η προϊούσα, θα έλεγα, προοδευτική υποβάθμιση -για να μην πω τη λέξη «σήψη»- στα πανεπιστήμια, εκείνο το οποίο θα μας διασφαλίσει θα είναι κάτι ανάλογο με την οικονομία. Και η μεν οικονομία μπορεί να αναταχθεί, η παιδεία όμως, αν οδηγηθεί σε τέτοιο αδιέξοδο, τότε προοιωνίζει πολύ κακά γεγονότα όχι μόνο για τη χώρα, αλλά και για το έθνος.

Έχω πάρει θέση πάνω σε αυτά τα θέματα δημόσια, από άλλες θέσεις -από την ακαδημαϊκή μου θέση- και έχω υποστηρίξει ότι ένας διάλογος, όπως γίνεται μέχρι σήμερα, οδηγεί στις ίδιες θέσεις που τις ξέρουμε όλοι, των συνδικαλιστών, των καθηγητών, των εργαζομένων στα πανεπιστήμια. Ο διάλογος που πρέπει να γίνει, θα πρέπει να είναι με συγκεκριμένο θέμα.

Ποιο πρότυπο πανεπιστημιακό θέλουμε από τα πέντε, από τα δέκα πανεπιστήμια που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο και εννοώ τα καλύτερα πανεπιστήμια, σύμφωνα με την κατάταξη της UNESCO; Πρέπει όλοι να καταθέσουν απόψεις πάνω σε αυτό και αυτό πρέπει να ακολουθήσουμε. Εγώ δεν λέω η Κυβέρνηση να ακολουθήσει το πρώτο πανεπιστήμιο που, αν θέλετε, απευθύνεται σε άλλη χώρα, με άλλα οικονομικά και με άλλα standards, αλλά να ακολουθήσει το πέμπτο, το έκτο, το δέκατο. Αυτή τη στιγμή τα πανεπιστήμιά μας δεν έχουν πρότυπο και αυτός είναι ο μεγάλος προβληματισμός.

Εάν οδηγηθεί σε αδιέξοδο ένας τέτοιος διάλογος, έχω την εντύπωση ότι πρέπει κάποια στιγμή να μιλήσει και ο λαός, εάν χρειαστεί. Εννοώ, δηλαδή, να γίνει δημοψήφισμα, που πιστεύω ότι δεν θα χρειαστεί, αν το χειριστεί σωστά η Κυβέρνηση. Μόνο τότε μπορεί να έχουμε κάποιο μέλλον για τα πανεπιστήμια, για την παιδεία. Διαφορετικά, τα πράγματα –όπως λέω και στην ερώτησή μου- εξελίσσονται δραματικά.

Πώς θα μπορούσε κάποιος να πει ότι θα είχαμε ένα πανεπιστήμιο και θα μπορούσαμε να φέρουμε πίσω τους φοιτητές μας, που βρίσκονται στο εξωτερικό; Να υιοθετήσουμε ένα διεθνές, δίφωνο πανεπιστήμιο, όπως έχουν υιοθετήσει όλες οι άλλες χώρες της Ευρώπης και να προσελκύσουμε και φοιτητές από τα άλλα κράτη της Μέσης Ανατολής ή τις Αραβικές χώρες που πηγαίνουν στην Αγγλία. Ένα δημόσιο πανεπιστήμιο –για να μην παρεξηγηθώ, γιατί εύκολα δημιουργούνται διάφορες άλλες θέσεις- που να λειτουργεί όμως ,με αρχές, όπως λειτουργούν τα άλλα πανεπιστήμια της Ευρώπης ή και ορισμένα της Αμερικής.

Κύριε Πρόεδρε, δεν θα ζητήσω παραπάνω χρόνο, αλλά θα ήθελα να παρακαλέσω τον κ. Πανάρετο αν θα μπορούσε να μας πει τι περίπου σκέφτεται αυτή τη στιγμή η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας όσον αφορά το συγκεκριμένο νόμο για την ανώτατη παιδεία που θέλει να φέρει στη Βουλή.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γρηγόριος Νιώτης): Ο κ. Ιωάννης Πανάρετος, Υφυπουργός Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, έχει το λόγο για να δευτερολογήσει.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ (Υφυπουργός Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων): Ευχαριστώ τον κ. Κρεμαστινό για τις απόψεις και τις σκέψεις που διατύπωσε. Είχα την τύχη να ξέρω τις απόψεις του ως Υπουργού Υγείας και ότι πάντα συμφωνούσε με την άποψη ότι πρέπει κανείς να μην μένει κλειστός και περιχαρακωμένος στην εσωτερικότητα της λειτουργίας, είτε της υγείας παλιότερα, είτε της παιδείας τώρα, αλλά να προσπαθήσει να αντλήσει πρότυπα ή να μάθει από διεθνείς πρακτικές οι οποίες είναι αποτελεσματικές.

Αναφέρθηκα στη διοίκηση. Η διοίκηση είναι ένα ουσιαστικό κομμάτι του πανεπιστημίου. Έχει αποδειχθεί ακόμα και σε χώρες όπως η δική μας -όπου η χρηματοδότηση είναι σχεδόν αποκλειστικά κρατική- ότι η διοίκηση η οποία γίνεται αποκλειστικά εσωτερικά από το πανεπιστήμιο έχει αποτύχει και έχει αποτύχει γιατί; Διότι είναι φυσικό αυτοί που ασκούν τη διοίκηση να έχουν αναφορά μόνο σ’ αυτούς που τους εκλέγουν. Ο ευρύτερος προβληματισμός της κοινωνίας και ο τρόπος με τον οποίο το πανεπιστήμιο έχει την ευθύνη και την υποχρέωση να λογοδοτεί στην κοινωνία δεν είναι μέρος της σημερινής λειτουργίας του πανεπιστημίου.

Ας μιλήσουμε για τα περιφερειακά πανεπιστήμια. Η σχέση των περιφερειακών πανεπιστημίων με την περιφερειακή ανάπτυξη δεν υφίσταται, γιατί δεν υπάρχει το κίνητρο εκείνο που θα κάνει τα πανεπιστήμια να έλθουν σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς. Αυτή λοιπόν είναι η μία διάσταση, το πώς θα υπάρχει μία διαφορετική μορφή διοίκησης του πανεπιστημίου, όσον αφορά τις στρατηγικές επιλογές του, που δεν θα είναι πλέον η εποπτεία που κάνει το Υπουργείο Παιδείας, αλλά θα έχει άμεση συμμετοχή η κοινωνία σ’ αυτό.

Το δεύτερο αφορά την εσωτερική λειτουργία του πανεπιστημίου. Η μέχρι σήμερα πρακτική τι δείχνει; Για παράδειγμα, όλα τα πανεπιστήμια θέλουν και άλλα τμήματα, όλα τα πανεπιστήμια ζητούν και άλλους διδάσκοντες. Δεν υπάρχει το κίνητρο για να αντιληφθεί ένα πανεπιστήμιο, ή μάλλον όχι για να αντιληφθεί γιατί το γνωρίζει, αλλά για να μην πιέζει για νέους διδάσκοντες ή για νέα τμήματα. Ειδικά σήμερα όπου η διεπιστημονικότητα έχει αντικαταστήσει διεθνώς την άκρα εξειδίκευση, είναι καιρός πια να ξεφύγουμε από τη λογική των τμημάτων, να μιλήσουμε για μία εσωτερική λειτουργία με ευρύτερες διαστάσεις, όπως είναι για παράδειγμα η σχολή και επίσης να μιλήσουμε για προγράμματα σπουδών και όχι για τμήματα.

Τέλος, μία άλλη πλευρά που έχει μεγάλη σημασία είναι πώς οι εκλογές των καθηγητών θα ξεφύγουν από το να είναι μία εσωτερική διαδικασία, γιατί η διεύρυνση των εκλεκτορικών σωμάτων με την απλή προσθήκη καθηγητών από άλλα πανεπιστήμια επίσης δεν έχει λύσει το πρόβλημα. Κάναμε ένα μικρό βήμα στον τελευταίο νόμο όπου επιτρέψαμε τη συμμετοχή Ελλήνων από το εξωτερικό στα εκλεκτορικά σώματα. Αυτή τη στιγμή επιτρέψαμε τη συμμετοχή αυτή , αλλά θα προσπαθήσουμε να δώσουμε και κίνητρα ώστε πράγματι να αλλάξει αυτή η εσωστρέφεια και να διευρυνθεί η προσέγγιση εκείνη που λέει ότι το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να κινείται μόνο εσωτερικά στην Ελλάδα.

Όπως έχει πει και η Υπουργός, πιστεύω ότι μέχρι το τέλος του μήνα θα δώσουμε το γενικότερο πλαίσιο των κατευθύνσεων προς τις οποίες βλέπουμε για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προσθέτοντας και ένα ακόμα σημείο αναφορικά με τις παρατηρήσεις σας, ότι δηλαδή δεν πιστεύουμε στην προσέγγιση ότι ξεκινάμε ένα διάλογο από μηδενική βάση και ο καθένας λέει τις απόψεις του. Θα έχουμε απόψεις και θα τις καταθέσουμε, όπως είπατε. Επανειλημμένα και ο Πρωθυπουργός έχει διατυπώσει θέσεις για το πώς βλέπει το πανεπιστήμιο και ο διάλογος θα γίνει, αλλά θα προχωρήσουμε οπωσδήποτε στις αναγκαίες εκείνες αλλαγές χωρίς υποχωρήσεις για να αλλάξει η εικόνα του ελληνικού πανεπιστημίου.

Σας ευχαριστώ.