Σύγκριση της ακαδημαικής έρευνας σε Ευρώπη και Αμερική

Tweet

Σε πρόσφατο άρθρο μου, είχα αναφερθεί στο θέμα και σε μια σχετική έρευνα.

Στο αγγλικό μπλογκ μου, έχω αναρτήσει την κριτική που διατύπωσα στους συγγραφείς για την μεθοδολογία που χρησιμοποιούν και εξηγώ γιατί τα συμπεράσματά τους χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση.

Α. Παπανδρέου, ΗΠΑ και Αγγλία

Tweet

Η δημοσιοποίηση των εγγράφων σε ΗΠΑ και Αγγλία για την περίοδο 74-77 και οι αξιολογήσεις και κρίσεις Αγγλων και Αμερικανών ειδικών για τον Α. Παπανδρέου και οι προβλέψεις που είχαν διατυπώσει για την μελλοντική πορεία του, αποτελεί την καλύτερη ερμηνεία των επιτυχιών της Αγγλίας την εποχή της παντοδυναμίας της και των αποτυχιών των ΗΠΑ στην σύγχρονη εποχή. Ηταν τόσο επιτυχείς (αλλά και συστηματικές) οι αξιολογήσεις των Αγγλων και τόσο άστοχες αυτές των Αμερικανών που βοηθούν κάθε μελετητή να αντιληφθεί καλύτερα την εξέλιξη της ιστορίας.
Για τον Α. Παπανδρέου και προσωπικές εμπειρίες για την προσωπικότητά του και τον χαρακτήρα του, ελπίζω να επανέλθω.

Η κρατική "ενίσχυση" των ομάδων

Tweet

Είμαι και εγώ ένας από τους εκείνους που ενοχλούνται με την ιδιαίτερη μεταχείρηση των ποδοσφαιρικών και μπασκετικών ομάδων (ανωνύμων εταιριών) με τις διαγραφές χρεών, τις "ρυθμίσεις" και το χτίσιμο γηπέδων για ιδιωτικές (ουσιαστικά) εταιρίες με χρήματα των φορολογουμένων.
Με έκπληξη όμως είδα σήμερα να συμβαίνει κάτι παρόμοιο στην Αμερική! Ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρόκειται να υπογράψει νόμο με τον οποίο αυξάνεται κατά $20 εκ. η ετήσια ομοσπονδιακή ενίσχυση που προβλέπεται στον στρατιωτικό προυπολογισμό για τον καθαρισμό της μολυσμένης περιοχής στο Hunters Point της Καλιφόρνιας όπου βρίσκονταν προηγουμένως τα ναυπηγεία του στρατού. Στην περιοχή αυτή θα ληφθεί σύντομα απόφαση στο δημοτικό συμβούλιο της περιοχής Santa Clara να χτιστεί το νέο στάδιο της ομάδας των 49ers του Σαν Φραντσίσκο και να μην υποχρεωθεί έτσι η ομάδα να φύγει από την πόλη.

Η Ερευνα στην Ευρώπη

Tweet

Απο το GUR είδα την παραπομπή σε μελέτη τριών Οικονομολόγων του πανεπιστημίου του Louvain για την απόδοση των ακαδημαικών Ερευνητών στην ΕΕ.
Η μελέτη βασίζεται σε βιβλιογραφικά δεδομένα που αφορούν τους επιστήμονες με τις περισσότερες αναφορές στις εργασίες τους.
Στο αγγλικό blog μου ανήρτησα πριν μερικές μέρες άρθρο με αναφορά σε άλλη μελέτη που "τεκμηριώνει" κριτική στην χρήση των αναφορών για την ποιότητα της έρευνας.
Πιστεύω ότι ο διάλογος για την έρευνα στην Ευρώπη δεν πρέπει να περιοριστεί στην (επιστημονική) συζήτηση για την χρήση των αναφορών. Αυτό που έχει σημασία είναι να δούμε γιατί η Ευρώπη υστερεί (και στον τομέα αυτό) σε σχέση με τις ΗΠΑ, Αυστραλία, Ισραήλ.
Και το συμπέρασμα των ερευνητών ότι η υστέρηση οφείλεται στον τρόπο διοίκησης των Ιδρυμάτων και την μη καθολική χρήση της Αγγλικής γλώσσας, χρειάζεται εμπλουτισμό.
Θα προσπαθήσω αργότερα να καταγράψω μερικές σκέψεις μου και εμπειρίες μου που ελπίζω να συνεισφέρουν στον σχετικό προβληματισμό.
Παραθέτω απλώς εδώ τους δύο πίνακες που συνέθεσαν οι τρεις Βέλγοι επιστήμονες.

Table 1: Number of highly cited researchers by discipline in the US, EU17 and EU17 without the UK

Discipline	US	EU17	EU17 without UK
Agricultural Sciences	113	84	64
Biology and Biochemistry	138	40	29
Chemistry	143	72	51
Clinical Medicine	161	36	17
Computer Science	226	45	35
Ecology-Environment	192	73	48
Economics-Business	263	24	11
Engineering	138	32	24
Geosciences	219	70	43
Immunology	201	81	66
Materials Science	159	50	33
Mathematics	221	75	53
Microbiology	159	71	49
Molecular Biology and Genetics	197	63	47
Neuroscience	182	73	39
Pharmacology	93	121	73
Physics	148	74	59
Plant and Animal Science	147	100	59
Psychology-Psychiatry	228	23	5
Social Sciences, General	295	11	3
Space Sciences	206	74	45
Total	3829	1292	853

Table 2: Top 20 countries by number of highly cited researchers per million inhabitants

	HCRs per mill. inhabitants	Number of HCRs
United States	16.82	3829
Switzerland	16.28	103
Israel	12.49	47
United Kingdom	7.79	439
Australia	7.13	105
Sweden	7.09	59
Canada	7.03	172
Netherlands	6.5	92
Denmark	5.47	28
New Zealand	5.46	17
Belgium	3.55	35
Finland	3.14	15
Germany	3.12	240
Norway	2.93	12
France	2.88	155
Japan	2.12	247
Ireland	2.06	7
Singapore	1.66	4
Austria	1.59	12
Italy	1.28	72
EU17	3.55	1292

Είναι το Κόσσοβο μοναδική περίπτωση;

Tweet

Η Ελληνίδα υπουργός εξωτερικών επιμένει στην παραπάνω άποψη. Δεν εχω αντιληφθεί πώς την τεκμηριώνει. Αντίθετα, παρακολούθησα μια συνέντευξη του Ρώσσου Υπουργού εξωτερικών στο BBC όπου με ισχυρά επιχειρήματα εξήγησε γιατί αυτό δεν συμβαίνει.
Ανανέωση (15/2/08): Σαν να μην έφθανε το παραπάνω, ήλθε χθες η ευθεία αναφορά του Β. Πούτιν στην βόρεια Κύπρο.

Ολυμπιακή και Aegean

Tweet

Πολύ σοβαρή η καταγγελία του Α. Αλαβάνου.

Ο κ. Αλαβάνος κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι λειτουργεί προς όφελος των ιδιωτικών συμφερόντων και κατά του Δημοσίου, αποκαλύπτοντας ότι με υπουργική απόφαση της κυβέρνησης ΝΔ (η 1005/14.1.2005) εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα ελληνικών αεροπορικών επιχειρήσεων τα μισθώματα για νηολογημένα στην Ελλάδα αεροσκάφη, τα οποία έχουν νοικιαστεί από off shore εταιρείες.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ «είναι μια φωτογραφική διάταξη για την Aegean... Την ίδια στιγμή δηλαδή που σκάβει το λάκκο της Ολυμπιακής η κυβέρνηση της ΝΔ γίνεται ανοιχτά ένα είδος δικηγόρου και λομπίστα των ιδιωτικών συμφερόντων». «Τα στελέχη της κυβέρνησης καλύτερα στέκονταν στο δ.σ. ή ως μάνατζερ ιδιωτικών εταιρειών και όχι ως ηγέτες του δημοσίου τομέα, τον οποίον τον υπονομεύουν με κάθε τρόπο», κατέληξε.

Νόμος για τα Πανεπιστήμια και γεγονότα σε Πάντειο, ΑΣΟΕΕ

Tweet

Πολλοί (μεταξύ των οποίων και εγώ), είχαν προβλέψει ότι ο νόμος αυτός δεν θα εφαρμοστεί. Τα επιχειρήματα και οι προσεγγίσεις ήταν διαφορετικές. Μερικοί, καλούσαν τον κόσμο σε κοινωνική ανυπακοή (όπως έκανε ο ΣΥΝ και το ΚΚΕ). Άλλοι (μεταξύ των οποίων και εγώ), γιατί με τις εμπειρίες που έχουν, θεωρούν ότι τα προβλήματα αυτά δεν λύνονται απλώς με νόμους. Πόσο μάλλον όταν οι νόμοι δεν είναι καλοί.

Η κυβέρνηση σήμερα περιορίζεται στην καταδίκη των γεγονότων σε Πάντειο και ΑΣΟΕΕ. Και ποντάρει στο ότι συμφωνεί σε αυτό η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας. Είναι όμως αυτό αρκετό;

Επαναλαμβάνω την άποψη που έχω διατυπώσει και στο παρελθόν. Όσο τα πανεπιστήμια δεν έχουν πλήρη αυτοτέλεια, τα προβλήματα (ακόμα και τα θεμελιώδη, όπως του σεβασμού των δημοκρατικών διαδικασιών), δεν θα λυθούν. Το ότι καταστρατηγούνται δημοκρατικές διαδικασίες στα πανεπιστήμια, δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με κυβερνητικές αποφάσεις ούτε με νόμους. Σε ένα πανεπιστήμιο που έχει το ίδιο τις ευθύνες για την λειτουργία του και αξιολογείται, οι πρυτάνεις, οι διοικήσεις αλλά και οι φοιτητές, θα βρουν τους τρόπους να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και τις μειοψηφίες. (Αν δεν τους βρουν θα απαξιωθούν -και όχι μόνο λόγω της αξιολόγησης).

Η κυβέρνηση έχει ευθύνη στο ότι, με τον νόμο που ψήφισε, επεδίωκε να διατηρήσει την χειραγώγηση των πανεπιστημίων. Επομένως, το πρόβλημα σήμερα δεν είναι των πανεπιστημίων (όπως θα έπρεπε). Είναι πρόβλημα της κυβέρνησης.

PISA 2006, Γλώσσα

Tweet

Και τα αποτελέσματα στην γλώσσα (reading).
Ενδιαφέρον έχει η στατιστικά σημαντική διαφορά υπέρ των κοριτσιών σε όλεςτις χώρες. Στην Ελλάδα είναι μια από τις μεγαλύτερες.
Η μέση απόδοση στην Ελλάδα το 2006 είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη το 2000 (σε αντίθεση με τα μαθηματικά που παρουσίασαν βελτίωση).

Τα αποτελέσματα του 2006 του PISA στα Μαθηματικά

Tweet

Στο αγγλικό μπλογκ μου έχω τον πίνακα με τα αποτελέσματα.
Το σημαντικό για την Ελλάδα είναι ότι η μέση απόδοση των μαθητών το 2006 είναι 14 μονάδες καλύτερη από την απόδοση των μαθητών το 2003 (σε κλίμακα με βάση το 500).

H κυβέρνηση για τα αποτελέσματα του PISA

Tweet

Διάβασα ότι ο Υφυπουργός Παιδείας,σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του PISA 2006 αναφέρθηκε στο δημόσιο έλλειμα και τα προβλήματα που αυτό δημιουργεί.
Για μια ακόμη φορά ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να αποφεύγει να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο πρόβλημα στην ουσία του.

Αναθεώρηση του Συντάγματος και Εκλογικός Νόμος

Tweet

Η σημερινή συνέντευξη Ρουσσόπουλου στον Ελ. Τύπο και η αναφορά του στο ενδεχόμενο επανεξέτασης από πλευράς της κυβέρνησης της υιοθέτησης του γερμανικού εκλογικού συστήματος αν το ΠΑΣΟΚ επανέλθει στην διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, δείχνει ότι ο Κ. Καραμανλής αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο της αναθεώρησης αλλά και, ενδεχομένως, την μοναδική ευκαιρία για την ψήφιση ενός ουσιαστικού εκλογικού νόμου.
Φυσικά, για να υπάρξει πρόοδος, δεν αρκούν εκφράσεις όπως "Ας έρθει στη Βουλή, στο διάλογο και ας έρθει με προτάσεις. Τις προτάσεις αυτές θα τις συζητήσουμε". Ο διάλογος στην Βουλή επί των προτάσεων της αντιπολίτευσης είναι υποχρέωση της κυβέρνησης και όχι παραχώρηση. Και η εμπειρία από την συμπεριφορά της κυβέρνησης στην διαδικασία αναθεώρησης στην προηγούμενη Βουλή δεν δείχνει ότι αντιλαμβάνεται αυτή την αρχή.
Αν η κυβέρνηση έχει αλλάξει στάση, με τις κατάλληλες προυποθέσεις, μπορεί να γίνουν σημαντικά για την χώρα πράγματα με επίκεντρο τον εκλογικό νόμο.

Τα αποτελέσματα του PISA 2006 στις Επιστήμες

Tweet

Στο αγγλικό μου blog, έχω περιλάβει μια ανάρτηση για τα αποτελέσματα του PISA 2006, που αφορά τις αποδόσεις των 15-χρονων μαθητών στις επιστήμες.
Η κατάταξη της χώρας μας είναι απογοητευτική. Το χειρότερο όμως είναι ότι οι εκάστοτε ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ δεν δείχνουν να προβληματίζονται και να προσπαθούν να βελτιώσουν την κατάσταση.
Στα προηγούμενα αποτελέσματα είχα δημόσια διαφωνία με τον τότε Υπουργό Παιδείας Π. Ευθυμίου για το θέμα, γιατί υποστήριζε ότι τα αρνητικά αποτελέσματα για την Ελλάδα οφείλονταν στο ότι η φιλοσοφία του δικού μας εκπαιδευτικού συστήματος είναι διαφορετική από αυτήν της PISA. Η άποψη που διετύπωσα τότε ήταν ότι αν διαφωνούμε με τις προδιαγραφές που θέτει ο ΟΟΣΑ δεν θα έπρεπε να συμμετέχουμε στην διαδικασία.
Πιστεύω όμως ότι οι προδιαγραφές του ΟΟΣΑ είναι σωστές. Εμείς δεν θέλουμε να αλλάξουμε για μια σειρά από λόγους στους οποίους θα αναφερθώ αργότερα.

Δ. Αθανασόπουλος και ΔΕΗ

Tweet

Ο Δ. Αθανασόπουλος ήταν ένας από τους πλέον επιτυχημένους πρυτάνεις δημοσίου πανεπιστημίου(στα τέλη της δεκαετίας του 80 στην Βιομηχανική Πειραιώς που τότε έγινε πανεπιστήμιο Πειραιώς). Περισσότερο επιτυχημένος ήταν ως επικεφαλής μιας ιδιωτικής εταιρίας (Toyota), στην Ελλάδα.
Σήμερα, του γίνεται έντονη κριτική σε σχέση με την πολιτική του στην ΔΕΗ. Αναρωτιέμαι γιατί...

Οι συντάξεις των Βουλευτών (συνέχεια)

Tweet

Σε σχέση με το προχθεσινό post για το θέμα, παρατηρώ ότι οι Γ. Αλαγοσκούφης και Β. Μειμαράκης σηματοδότησαν μια στροφή της κυβέρνησης μετά τις περί λαικισμού αιτιάσεις.
Παρόμοια θέση πήρε και ο Φ. Κουβέλης.
Περιμένω να δω αντιδράσεις από το ΠΑΣΟΚ και από το ΚΚΕ.

Gordon Brown και υποχρεωτική εκπαίδευση ως τα 18

Tweet

Ο Gordon Brown, με την ομιλία της βασίλισσας της νέας κυβέρνησης των εργατικών δημοσιοποίησε την πρόθεσή του για επιμήκυνση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην Αγγλία μέχρι τα 18. Αυτό αποτελεί μια σημαντική αλλαγή στην μέχρι τώρα πολιτική των εργατικών.

Θεωρούσα -και εξακολουθώ να θεωρώ- αυτή την πολιτική λάθος. Επιφανειακά, φαίνεται άκρως σοσιαλιστική. Ποιός δεν θέλει όλα τα παιδιά να μένουν στο σχολείο μέχρι τα 18; Είναι όμως η δια νόμου επιβολή του η λύση;

Πιστεύω ότι το μέτρο αυτό αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις που το προοδευτικό δεν συμβαδίζει με το "παραδοσιακά" αριστερό. Το υποχρεωτικό υποδηλώνει την αδυναμία του κράτους να δημιουργήσει τις προυποθέσεις ώστε να γίνει κάτι που είναι σωστό. Και την αδυναμία του αυτή το κράτος την ξεπερνά με τον εύκολο τρόπο: ένα νόμο που είναι πρακτικά αδύνατον να εφαρμοστεί.

Οι συντάξεις των Βουλευτών

Tweet

Εντονη είναι η κριτική για την πρόταση της μοναδικής σύνταξης. Οι χαρακτηρισμοί περί λαικισμού επίσης. Εκείνο που δεν άκουσα είναι η ουσία των διαφωνιών και η ανάλογη επιχειρηματολογία.

Ενιαίο ταμείο επιστημόνων

Tweet

Αν και δεν έχω πλήρη εικόνα, δεν ξέρω πόσο σωστό είναι να πηγαίνουν κοινωνικοί πόροι με μορφή εμμέσων εισφορών σε συγκεκριμένα ταμεία (νομικών, δημοσιογράφων). Δεν καταλαβαίνω επίσης γιατί οι εκδότες δεν πληρώνουν εργοδοτική εισφορά. Αντίθετα, αν δεν κάνω λάθος, παίρνουν και αυτοί συντάξεις από το ταμείο των δημοσιογράφων! (προφανώς, χωρίς εισφορές).

Κυβέρνηση και ανεξάρτητες αρχές

Tweet

Το πρόβλημα με την αρχή προστασίας δεδομένων είναι απλώς μια πλευρά του προβλήματος των σχέσεων της εκάστοτε κυβέρνησης με τις ανεξάρτητες αρχές. Οι κυβερνήσεις θεωρούν ότι πρέπει οι ανεξάρτητες αρχές να λειτουργούν με βάση την πολιτική που εφαρμόζουν. Αν ο πρόεδρος μιας τέτοιας αρχής λειτουργεί αποκλειστικά σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο της αρχής, δημιουργείται πρόβλημα.
Η εμπειρία μου από το ΕΣΥΠ (όταν ήμουν πρόεδρος και το ΕΣΥΠ ήταν ανεξάρτητη αρχή) και η σύγκρουση με τον τότε Υπουργό Παιδείας Γερ. Αρσένη ήταν τραυματική. Η παραίτηση πριν την λήξη της θητείας, που φαίνεται ως διέξοδος, δεν αποτελεί την καλύτερη λύση γιατί τότε αποδέχεται κανείς ότι η αρχή της οποίας προίσταται είναι "υπάλληλο" όργανο του Υπουργού.
(Παραιτήθηκα από την προεδρία του ΕΣΥΠ όταν ο Υπουργός, δυό μήνες πριν από τις εκλογές του 2000, προώθησε τροπολογία με την οποία καταργούσε τον νόμο για το ΕΣΥΠ και το μετέτρεπε σε υπηρεσία του Υπουργείου (όπως είναι και σήμερα)).

Εκλογικός νόμος (συνέχεια ή τέλος;).

Tweet

Η κυβέρνηση έδωσε την απάντηση σε προηγούμενο ερώτημά μου σχετικά με τον εκλογικό νόμο: Αγνόησε την πρόταση του ΠΑΣΟΚ και προχωρά στην υλοποίηση των μικρορυθμίσεων που θεωρεί ότι εξυπηρετούν τα βραχυπρόθεσμα εκλογικά της συμφέροντα. Κρίμα... και όχι μόνο για την κυβέρνηση. Κρίμα και για την αξιοπιστία των στελεχών της που ξέχασαν τι υποστήριζαν παλαιότερα. Και μιλούν τώρα για διάλογο με ορίζοντα το 2015!
Μήπως θα πρέπει να προβληματιστούν όσοι εξακολουθούν να διαφωνούν με την στάση του ΠΑΣΟΚ στο θέμα της αναθεώρησης του Συντάγματος;

Οι μισθοί των ερευνητών

Tweet

Είδα στο GURF αναφορά στην πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη για λογαριασμό της ΕΕ που αφορά το θέμα. Είναι, νομίζω, η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο γίνεται οργανωμένα.
Δεν έχω ακόμα διαβάσει την πλήρη μελέτη για να δω πώς αντιμετωπίζει προβλήματα όπως ότι σε ορισμένες χώρες (π.χ Ελλάδα, Γαλλία) υπάρχει μεγάλη ομοιομορφία στις αμοιβές ενώ σε άλλες (με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα των ΗΠΑ), διακύμανση τους είναι μεγάλη.

Δυσκολίες της τρίτης ηλικίας στις εκλογές

Tweet

Διάβασα επιστολή ηλικιωμένου αναγνώστη στο ΒΗΜΑ για την ταλαιπωρία που υπέστη για να ψηφίσει στην εκλογή προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Ο αναγνώστης έχει δίκιο. (Το ίδιο πρόβλημα αντιμετώπισα και εγώ όταν πήγα την ηλικιωμένη μητέρα μου να ψηφίσει στον Βύρωνα. Δεν υπήρχε δυνατότητα να σταματήσω για λίγο αυτοκίνητο κοντά στο εκλογικό κέντρο και η εφορευτική επιτροπή είχε δυσκολία να πάει κάποιος με τα ψηφοδέλτια μέχρι το αυτοκίνητο για να ψηφίσει).
Το σχόλιο αυτό δεν εκφράζει παράπονο. Η οργάνωση της ψηφοφορίας ήταν ένα τεράστιο εγχείρημα με ανύπαρκτα μέσα που αμφιβάλλω αν και το κεντρικό κράτος θα μπορούσε να οργανώσει καλύτερα. Είναι απλώς μια παρατήρηση για να ληφθεί υπόψη στο μέλλον -και όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ αλλάκαι σε εθνικές εκλογές. Οταν ένας ηλικιωμένος, ή κάποιος με προβλήματα, μπαίνει στον κόπο να πάει να ψηφίσει πρέπει το κράτος να τον διευκολύνει και όχι να του κάνει την ζωή δύσκολη.

ΠΑΣΟΚ και 16 (συνέχεια)

Tweet

Μια σημαντική λεπτομέρεια (μου την υπέδειξε ένας φίλος). Η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην συζήτηση και η ψήφιση έστω και ενός μόνο άρθρου, νομιμοποιεί ολόκληρη την αναθεώρηση της ΝΔ (που δεν έχει σχέση μόνο με άρθρο 16), έστω και εάν δεν ψηφιστούν άλλα άρθρα. Αυτό μεταθέτει την οποιαδήποτε ουσιαστική αναθεώρηση κατά τουλάχιστον10 χρόνια (σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα).
Αντίθετα, αν δεν ψηφιστεί οτιδήποτε τώρα, θα μπορεί η επόμενη Βουλή να ξεκινήσει την αναθεώρηση από την αρχή ώστε να είναι ουσιαστική.

Ο εκλογικός νόμος

Tweet

Η πολιτική συγκυρία αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία να υιοθετηθεί ένας εκλογικός νόμος που, εκτός των άλλων, θα αποδεσμεύσει το πολιτικό σύστημα από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό των ΜΜΕ και των οικονομικών και εκκλησιαστικών παραγόντων. Δεν είναι τυχαίο ότι όταν ο Γ. Παπανδρέου απηύθυνε την πρόταση του για τον εκλογικό νόμο στην συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ προ δεκαημέρου, όλα τα ΜΜΕ (με εξαίρεση την ΕΣΤΙΑ) , την αγνόησαν πλήρως. Στις χθεσινές μεσημεριανές ειδήσεις μάλιστα, ο εκφωνητής ενός Μεγάλου καναλιού είπε, περίπου (για το γερμανικό μοντέλο)¨ "Αυτή είναι η άποψη του Γ. Παπανδρέου. Να δούμε ποια θα είναι και η άποψη του ΠΑΣΟΚ"!).
Η κυβέρνηση έχει ένα δίλημμα. Να υιοθετήσει την πρόταση για ψήφιση ενός εκλογικού νόμου που θα αλλά αλλάξει την δομή την εξουσίας στην χώρα ή να προχωρήσει στις αρχικές της προθέσεις για να αλλάξουν χέρια 5-6 έδρες (πρόταση Παυλόπουλου). Δεν είναι τυχαία η αμηχανία των κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η αντίδραση στην υιοθέτηση του γερμανικού μοντέλου (ή κάποιας παραλλαγής του), προέρχεται από βουλευτές και των δύο κομμάτων που η παρουσία τους στην πολιτική έχει άμεση σχέση με την στήριξη που λαμβάνουν από τα προαναφερθέντα κέντρα.
Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει στο μέλλον παρόμοια ευκαιρία. Η εκλογή του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης από την βάση με τόσο ευρεία πλειοψηφία και με αυτό το θέμα ως κεντρική υπόσχεση, είναι δύσκολο να επαναληφθεί.

Η θέση του ΠΑΣΟΚ για την αναθεώρηση του άρθρου 16

Tweet

Πολλοί σχολιαστές των εκπαιδευτικών θεμάτων που υποστηρίζουν την αναθεώρηση του 16, διατυπώνουν την άποψη ότι το ΠΑΣΟK πρέπει να επανέλθει στην συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος, τουλάχιστον για να ψηφιστεί η αναθεώρηση του 16. Οι περισσότεροι από αυτούς πιστεύουν ότι η αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ στην προηγούμενη σύνοδο της Βουλής οφείλεται στις δυσκολίες που αντιμετώπιζε ο Γ. Παπανδρέου στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ.

Εχω και στο παρελθόν υποστηρίξει ότι η αναθεώρηση του συντάγματος έχει λήξει με την αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ. Δεν νομίζω ότι υπάρχει ενδεχόμενο να επανέλθει το ΠΑΣΟΚ. Και ο λόγος δεν είναι οι αντιδράσεις στο εσωτερικό του για το 16. (Αλλωστε, το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ είχε αποδεχθεί την αναθεώρησή του. Οσοι εξέφρασαν την διαφωνία τους -εκ των υστέρων- υποστήριζαν απλώς να μην ψηφίσει το ΠΑΣΟΚ υπερ της αναθεώρησης του 16 στην προηγούμενη σύνοδο, ώστε στην παρούσα σύνοδο να απαιτείται πλεοψηφία 180. Οπως ήλθαν τα πράγματα έτσι θα γίνει τώρα).
Η άποψη του προέδρου του ΠΑΣΟΚ για το 16 δεν έχει αλλάξει. (Κάτι τέτοιο θα ήταν παράδοξο δεδομένης της πάγιας θέσης που έχει διατυπώσεις από το 1995, χωρίς μάλιστα τότε να είναι αρχηγός του κόμματος).
Νομίζω ότι η ευθύνη για το ναυάγιο της αναθεώρησης ανήκει αποκλειστικά στην κυβέρνηση η οποία, θεωρώντας ότι η αναθεώρηση είναι όπως μια τροπολογία νόμου, ευτέλισε την διαδικασία στην συζήτηση για το άρθρο 24 (και όχι μόνο). Δεν είναι τυχαίο ότι δεν δέχτηκε ούτε μια (!) από τις προτάσεις της αντιπολίτευσης.
Υπάρχει βέβαια και κάτι θετικό στην εξέλιξη αυτή. Πιστεύω ότι δεν θα υπάρξει στο μέλλον αναθεώρηση με προχειρότητα (ας θυμηθούμε και την διάταξη για το επαγγελματικό ασυμβίβαστο των βουλευτών).

Αξιολογική κατάταξη των υποψηφίων προέδρων των ΗΠΑ από εφημερίδα του Ισραήλ

Tweet

Θα ήταν χρήσιμο, κάποια ελληνική εφημερίδα να κάνει μια παρόμοια κατάταξη των υποψηφίων αμερικανών προέδρων ανάλογα με τα συμφέροντα της Ελλάδας. (Η εφημερίδα Haaretz, επικαιροποιεί την κατάταξη κάθε μήνα ανάλογα με τις ενέργειες των υποψηφίων σε σχέση με το Ισραήλ)!

Κλοπές σε πανεπιστήμια (και αποστάσεις...)

Tweet

Χθες και σήμερα, πήρα δύο μηνύματα από τις δύο άκρες του κόσμου που αφορούσαν το ίδιο θέμα. Την διάρρηξη πανεπιστημιακών γραφείων. Το ένα εστάλη στις 6/11/07 και αφορά το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το άλλο στις 7/11/07 και αφορά το UC Berkeley. Κατά σατανική σύμπτωση τα περιστατικά και στις δύο περιπτώσεις αφορούν το τελευταίο Σαββατοκύριακο! Εκπληκτική είναι και η ομοιότητα της εισαγωγής των δύο μηνυμάτων. Τα μηνύματα ακολουθούν.
Πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι πολύ περισσότερο περίπλοκο από την (προφανή) διαφορά μεταξύ των δύο πανεπιστημίων, ότι δηλαδή το ΟΠΑ δεν έχει πανεπιστημιακή αστυνομία, ενώ το Berkeley έχει.
(Θα επανέλθω όμως γιατί το θέμα έχει πολλές πτυχές).

5/11/07
Σας ενημερώνω ότι μεταξύ Παρασκευής και Δευτέρας κάποιοι εισήλθαν και πάλι στη Γραμματεία του Τμήματος και έκλεψαν ότι είχε απομείνει (1 Η/Υ, 2 Οθόνες ΤFΤ, 1 εκτυπωτή, 1 σκάνερ, 2 πληκτρολόγια, 1 φορτιστή φορητού Η/Υ, 5 UPS klp). Επίσης έκλεψαν και όλες τις σφραγίδες των μελών της Γενικής Συνέλευσης, ίσως και κάποιες φοιτητικές ταυτότητες, και άνοιξαν οτιδήποτε ήταν κλειδωμένο, παραβιάζοντας ντουλάπια και συρτάρια γραφείων. Μάλλον νόμιζαν ότι κάτι κρύβαμε . . .
Σήμερα η Γραμματεία παρέμεινε κλειστή γιατί υπήρχαν χαρτιά παντού, ακόμα και περγαμηνές πτυχιούχων, και έπρεπε να ξεκαθαρίσουμε αν είχε χαθεί κάτι.
Την Παρασκευή το βράδι άνοιξαν και το Εργαστήριο του κ. Παπαθανασίου στο 2ο όροφο Δεριγνύ, παραβιάζοντας μια τεράστια σιδερένια πόρτα που είχε τοποθετηθεί πρόσφατα, γκρεμίζοντας τον τοίχο!

7/11/07
Sometime between Friday evening, November 2 and Monday morning, November 5, at least two laptop computers in offices on different floors (3 & 4) were stolen. Additionally, a staff office was burglarized and a large amount of cash stolen. This follows the theft of the overhead LCD projector out of 1011.
In the case of the staff office, the office doors were found to be unlocked so there was no sign of forced entry. Other departments have recently seen the same pattern of offices left in the evening with the doors locked, only to find the office doors unlocked, or in some cases, open, the next morning.
I urge you to be aware and to immediately call the police without disturbing anything, if you suspect that your office has been entered. The UC Police non-emergency number is ...

Εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ και ηγετικά στελέχη

Tweet

Κάποιοι διάλεξαν από την αρχή (Ανεξάρτητα από τους λόγους που είχε ο καθένας για την επιλογή που έκανε).
Αλλοι, διάλεξαν καθ' οδόν (περίμεναν να ακούσουν λες και δεν γνωρίζονται τόσα χρόνια μεταξύ τους).
Μερικοί έμειναν μέχρι το τέλος αναποφάσιστοι. Αυτό σημαίνει ότι: α) δεν τους ικανοποιούσε κανείς από τους υποψηφίους β) θεωρούσαν μόνο τον εαυτό τους κατάλληλο και γ) Εκτίμησαν ότι δεν θα είχαν υποστήριξη για να είναι υποψήφιοι.
Εχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα αξιολογηθούν όλοι από τον μόνο αξιολογητή που μετρά στην πολιτική. Τους ψηφοφόρους.

ΠΑΣΟΚ και Εργατικό Κόμμα

Tweet

Παρακολούθησα το semi-documentary στην ΝΕΤ αργά το βράδυ της Πέμπτης για την σχέση Blair, Brown και την ιστορία της ηγεσίας του εργατικού κόμματος.
Οι ομοιότητες του Β. Βενιζέλου με τον Μπράουν είναι ενδιαφέρουσες. Σε αντίθεση με τον Brown όμως, ο ΒB αποφάσισε να παίξει winner takes all. End of story (an early one).
Επίσης, ο Brown κατάγεται από την Σκωτία. Παρ' όλα αυτά, ξέρει καλά τα τρία T's της Ιρλανδίας. "Things Τake Time". Δεν ξέρω αν υπάρχουν αντίστοιχα Τ στην Ελληνική πρακτική (για όσους δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κουλτούρα της Ιρλανδίας).

Η εφαρμογή του νόμου στο Οικ. Παν. Αθηνών

Tweet

Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου έστειλε το παρακάτω μήνυμα. (ΛΟΧΡΗ είναι το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής).

22 Οκτωβρίου 2007
Αγαπητά μέλη της Πανεπιστημιακής κοινότητας,
Την περασμένη Τετάρτη μια ομάδα φοιτητών εισέβαλε στην αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης του ΛΟΧΡΗ, την ώρα της κρίσης -- προαγωγής δύο μελών ΔΕΠ του Τμήματος, και διέκοψε τη διαδικασία με πρόσχημα την «μη εφαρμογή του Νόμου».
Όπως έχω ήδη πεί, πρακτικές σαν αυτές δεν τιμούν τους φοιτητές μας και συμβάλλουν αποκλειστικά στον αποπροσανατολισμό και την υποβάθμιση του αγώνα για την πρόοδο του δημόσιου Πανεπιστημίου.
Ταυτόχρονα, αποτελεί πρωτόγνωρη πρακτική οι φοιτητές του ΟΠΑ να εμποδίζουν εργαζόμενους στο Πανεπιστήμιο από το δικαίωμα εξέλιξής τους, πράγμα που αποτελεί κατάφωρη αδικία απέναντί τους, αλλά και τορπιλίζει οποιαδήποτε προσπάθεια ενεργοποίησης των μελών ΔΕΠ, και ιδίως των νέων, για ένα καλύτερο Πανεπιστήμιο, για ένα καλύτερο αύριο.
Καλώ το Σύλλογο των φοιτητών να καταδικάσει τις ενέργειες αυτές. Καλώ επίσης το Σύλλογο μελών ΔΕΠ και το Σύλλογο διοικητικού προσωπικού να ασχοληθούν με το θέμα, καθότι η συγκεκριμένη ενέργεια θίγει καίρια δικαιώματα των εργαζομένων μας.
Η ΓΣ του ΛΟΧΡΗ πρέπει να επαναληφθεί άμεσα και να προχωρήσει τις κρίσεις
που διεκόπησαν βίαια.
Με τιμή
Γρηγόρης Πραστάκος
Πρύτανης

Ο Κ. Σημίτης για την εκλογή Προέδρου στο ΠΑΣΟΚ.

Tweet

Σε προηγούμενο σημείωμα είχα πει ότι θα επανέλθω στο θέμα της εκλογής του προέδρου του ΠΑΣΟΚ από τη βάση.
Σήμερα διάβασα ότι, σε δημόσια τοποθέτησή του, ο Κ. Σημίτης διεφώνησε στην συμμετοχή των φίλων του ΠΑΣΟΚ στην διδικασία εκλογής προέδρου. Η εξήγηση που έδωσε, σύμφωνα με τις εφημερίδες, είναι ότι «Είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις τους φίλους από τα μέλη του κόμματος και δεν ξέρεις εάν αυτοί που ψηφίζουν έχουν το ενδιαφέρον να εκλεγεί ο καλύτερος αρχηγός ή ο χειρότερος. Κατά τη γνώμη μου αυτή η διαδικασία δεν μπορεί να είναι αποδεκτή».
Εχω την εντύπωση ότι τηνίδια διαφωνία είχε εκφράσει και στον Γ. Παπανδρέου στην αλλαγή ηγεσίας. Ηταν η επιμονή του Γ. Παπανδρέου που τον υποχρέωσε να υποχωρήσει.
Ομολογώ όμως ότι με εντυπωσιάζει το επιχείρημα του Κ. Σημίτη. Δηλαδή, οι φίλοι του ΠΑΣΟΚ που το ψηφίζουν στις εκλογές για να του αναθέσουν τις τύχες της χώρας, θα θέλουν τον χειρότερο αρχηγό για το κόμμα που ψηφίζουν; Γιατί; Για να χάσει στις εκλογές ή μήπως για να οδηγήσει την χώρα στο χάος αν το ΠΑΣΟΚ κερδίσει τις εκλογές; Αυτή είναι η εμπιστοσύνη που έχει ο Κ. Σημίτης στους πολίτες που έχουν ψηφίσει ΠΑΣΟΚ (προφανώς και εκείνον), αλλά για πολλούς λόγους έχουν επιλέξει να μην είναι μέλη του κόμματος;
Είναι φυσικό πολλοί -και κυρίως τα ΜΜΕ που θέλουν να ελέγχουν τις πολιτικές εξελίξεις στην χώρα- να μην αρέσκονται σε τέτοιες ανοικτές διαδικασίες. Η δυνατότητα επηρεασμού του αποτελέσματος είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Ας σκεφτούμε όμως πόσο ανεξάρτητα θα λειτουργούσε ο σημερινός αρχηγός του ΠΑΣΟΚ αν η εκλογή είχε γίνει από άλλο όργανο περιορισμένης σύνθεσης που απλά θα επεκύρωνε την μεταβίβαση της ηγεσίας.

Οι φωτιές στην Καλιφόρνια

Tweet

Παρακολουθώ την κατάσταση μετις φωτιές στην Νότια Καλιφόρνια. Λες και βρίσκομαι στην Ελλάδα. Οσοι είναι αποκλεισμένοι, περιμένουν βοήθεια που δεν έρχεται. Ο κυβερνήτης λέει ότι περιμένει περισσότερα πυροσβεστικά αεροπλάνα. Επίσης λέει ότι ο μεγάλος εχθρός είναι ο άνεμος. (Μου θυμίζει αντίστοιχη δήλωση για στρατηγό άνεμο...).
Και μιλάμε για την 6η σε ισχύ οικονομία στον κόσμο!

Η Χρηματοδότηση των υποψηφίων Προέδρων στις ΗΠΑ από το την Τουρκία

Tweet

Στο αγγλικό blog μου, έχω αναρτήσει μια ενδιαφέρουσα είδηση για το θέμα.
Μου προκαλεί εντύπωση ότι μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης έχει πάει στην Hillary Clinton. Επίσης, είναι ενδιαφέρον ότι στους υποψηφίους που έχουν χρηματοδοτηθεί από τηνσυγκεκριμένη εταιρία που έχει το συμβόλαιο με την Τουρκία, δεν περιλαμβάνονται ο Edwards και ο Obama.
Μήπως θα έπρεπε οι ασχολούμενοι με την εξωτερική πολιτική να προσέξουν τέτοιες πληροφορίες πριν αποφασίσουν ποιόν (ή ποιούς) υποψηφίους θα υποστηρίξουν;

Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών

Tweet

Η εφημερίδα το ΒΗΜΑ έχει σήμερα ως κεντρικό θέμα ότι "σκάει η βόμβα των πτυχίων".
Δεν καταλαβαίνω γιατί σκάει τώρα. Δεν το ξέρουμε όλοι εδώ και καιρό ότι στις 20/10 λήγει η προθεσμία που έθεσε η ΕΕ για την αναγνώριση των πτυχίων;
Μάλλον φαίνεται ότι έληξε το ενδιαφέρον του συγκεκριμένου εντύπου για την εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ και ψάχνουν θέματα.

Ευθανασία

Tweet

Στο αγγλικό blog μου και στις 18/12/05, είχα αναρτήσει ένα σχόλιο για την νομιμοποίηση της ευθανασίας στην Ελβετία. (Την πρώτη χώρα στον κόσμο που αυτό συμβαίνει).

Δημοσιεύθηκε χθες (8/10/07) στην γαλλόφωνη ελβετική εφημερίδα "Le Matin Bleu", μια δημοσκόπηση σχετική με το θέμα αυτό. Τα στοιχεία που προέκυψαν είναι εντυπωσιακά. Αντιγράφω (μάλλον μεταφράζω), από την εφημερίδα:

Μόνο 15% των Ελβετών θέλουν να απαγορεύσουν την ευθανασία για τους βαριά ασθενείς. Αυτό προκύπτει από μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε τέλη Σεπτεμβρίου για λογαριασμό της εφημερίδας "Le Matin Dimanche".
Το 54% των ερωτηθέντων, μάλιστα, προβλέπουν ότι θα κατέφευγαν στην επιλογή της ευθανασίας σε περίπτωση βαριάς ασθένειας τους.
Μάλιστα, το 27% δηλώνει ότι είναι υπέρ της ευθανασίας χωρίς κανέναν περιορισμό. Απ' την άλλη, 45% των ερωτηθέντων θα ήθελε να ζητηθεί η γνώμη του στενού τους περιβάλλοντος σε περίπτωση που οι ίδιοι δεν είχαν πλέον την ικανότητα να αποφασίσουν για τον εαυτό τους.
Η πλέον πολωτική ερώτηση είχε να κάνει με το κατά πόσο θα πρέπει να επιτρέπεται σε ξένους να έρχονται στην Ελβετία για να μπορέσουν να αναζητήσουν την ευθανασία. Το 54% των ερωτηθέντων είναι κατά αυτού του "τουρισμού του θανάτου", ενώ 56% των Ρομανδών (γαλλόφωνων Ελβετών) το ανέχονται.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε μία χρονική συγκυρία στην οποία η οργάνωση Dignitas συναντά δυσκολίες στην εύρεση ενός νέου μέρους όπου θα γίνονται οι ευθανασίες. (σημείωση: στο γαλλικό κείμενο χρησιμοποιείται ο όρος "υποβοηθούμενη αυτοκτονία" αντί για "ευθανασία").

Αναθεώρηση του ΑΕΠ

Tweet

Η διαφορά της εκτίμησης αύξησης του ΑΕΠ της ΕΣΥΕ (25.7%) από την Eurostat (9.6%) οφείλεται, κατά την κυβέρνηση, σε διαφορά μεθοδολογίας! Δεν ήξερε η ΕΣΥΕ την μεθοδολογία της eurostat?
Επίσης, εδώ δικαιολογείται η διαφορά υπολογισμού και μεθοδολογίας. Σε τι διαφέρει η παρούσα κατάσταση από τον υπολογισμό του ελλείματος που οδήγησε στην απογραφή;

Θ. Πάγκαλος

Tweet

Από συνέντευξη στο ΒΗΜΑ (7/10/07)
«Η ιδέα ότι εάν εμφανίσουμε ένα πρόσωπο αντίστοιχο με τον κ. Καραμανλή, δηλαδή κάποιον που θα λέει γενικότητες, με ωραίες χειρονομίες, ταχεία εκφορά λόγου, πειστικότητα και δυνατή φωνή, τότε θα μας προτιμήσουν οι πολίτες, είναι τουλάχιστον αφελής. Και αυτό για δύο λόγους: πρώτον, διότι όταν μιμείσαι είσαι πάντα δεύτερος και, δεύτερον, αυτό που ταιριάζει ενδεχομένως στη ΝΔ και γίνεται αποδεκτό από τον μεσαίο χώρο δεν σημαίνει ότι αποτελεί και πειστική έκφραση για το ΠΑΣΟΚ»

Οι ομιλίες των υποψηφίων Προέδρων του ΠΑΣΟΚ (συνέχεια)

Tweet

Αδίκησα τον Γ. Παπανδρέου στο προηγούμενο σημείωμα (για απουσία αυτοκριτικής όσο αφορά τις επιλογές προσώπων και την έλλειψη αξιολόγησης). Το παρακάτω απόσπασμα είναι από την ομιλία του:

Ναι, έγιναν λανθασμένοι χειρισμοί ως προς τα πρόσωπα. Βέβαια, από την άλλη, πολλά ικανά και νέα στελέχη, που υπάρχουν σ' αυτήν εδώ την αίθουσα, ήρθαν στην πολιτική και μετά από δικές μου αποφάσεις και μετά από δική μου συμβολή. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι, από 'δω και μπρος, θα κουβεντιάζουμε συλλογικά τα κριτήρια ανάδειξης των στελεχών μας, αλλά και θα εμπεδώσουμε ένα σύστημα αξιολόγησης και ανάδειξης νέων στελεχών, κάτι που λείπει, όχι μόνο από το ΠΑΣΟΚ, αλλά από τον τόπο μας, κάτι που μόνο εμβρυακά ξεκίνησε επί των ημερών μου. Και βέβαια, πρέπει να συνεχιστεί η ανανέωση. Μόνο όμως πάνω σε ένα τέτοιο σύστημα αξιολόγησης. Αξιολόγησης, που μπορεί να οικοδομήσει πραγματικά τη νέα συλλογικότητά μας.Ευθύνομαι και για τη μη έγκαιρη συγκρότηση ενός σταθερού πολιτικού επιτελείου. Ναι, χρειάστηκε χρόνος για να αξιολογήσω πρόσωπα. Επεδίωξα και έδωσα ρόλους και ευθύνες σε όλους.

Οι ομιλίες των υποψηφίων Πρoέδρων του ΠΑΣΟΚ

Tweet

Γ. Παπανδρέου: Ειλικρινής ομιλία. Η καλύτερη και ουσιαστικότερη, νομίζω. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι πώς θα πείσει ότι αυτά που είπε θα γίνουν, αν συνεχίσει να είναι πρόεδρος. Επίσης, έλειψε η αυτοκριτική για την έλλειψη αξιολόγησης προσώπων.
Β. Βενιζέλος: Η ομιλία του θα μπορούσε κάλλιστα να εκφωνηθεί σε ένα κοινωνιολογικό συνέδριο (όχι κατ’ ανάγκην quantitative social science). Υπάρχει και ένα ερώτημα: Πώς αυτά που είπε συνάδουν με την θητεία του σε διαδοχικές κυβερνήσεις; Στα θετικά ότι περιόρισε τις αυτοαναφορές.
Κ. Σκανδαλίδης: Η ομιλία του, μετά την ομιλία Παπανδρέου, δεν θα είχε έννοια αν δεν είχαν μεσολαβήσει 3 χρόνια προεδρίας Παπανδρέου που δικαιολόγησαν την κριτική του. Σημαντική η αναφορά του στις ευθύνες της κοινοβουλευτικής ομάδας όταν αντέδρασε σε ουσιαστικές αλλαγές του εκλογικού νόμου.
Δεν άκουσα τους υπόλοιπους υποψηφίους.
ΥΓ. Πολύ καλή η αναφορά του Μ. Χρυσοχοΐδη στην ταξική κατάσταση που επικρατεί στην ανώτατη παιδεία και στις προνομιακές σχολές.

Τα αίτια της ήττας το ΠΑΣΟΚ (συνέχεια)

Tweet

Υπάρχουν δυό πράγματα: Οι απόψεις καθενός από μας για τα αίτια (σεβαστές και χρήσιμες μια και όλοι ψηφίζουμε άρα όλοι έχουμε λόγο) και κάποιες περισσότερο αντικειμενικές που στηρίζονται σε πραγματικά στοιχεία (π.χ. τα εκλογικά αποτελέσματα) με τις οποίες, αν διατυπωθούν, συμφωνεί μια μεγαλύτερη μερίδα πολιτών.
Στην ανάγκη ύπαρξης των τελευταίων αναφερόμουν. Το ΠΣ τουΠΑΣΟΚ είχε στην διάθεση του (ή θα έπρεπε να έχει) μια πλήρη εικόνα των αποτελεσμάτων και ανάλυσής τους. (Νομίζω ότι υπήρχε). Με βάση αυτή την ανάλυση θα έπρεπε το ΠΣ να προχωρήσει σε πολιτικά συμπεράσματα. Με πλειοψηφίες και μειοψηφίες , γιατί έτσι λειτουργεί η κοινωνία και όχι με ομοφωνίες.
Αυτό θα διευκόλυνε τα μέλη του ΕΣ σήμερα και αύριο να υιοθετήσουν κάποια από τις αναλύσεις η να δώσουν κάποια δική τους.
Αυτό που θα συμβεί τώρα χωρίς εισήγηση του ΠΣ είναι ότι ο κάθε σύνεδρος, ανάλογα με τον υποψήφιο που υποστηρίζει, θα μιλήσει υποστηρίζοντας τις απόψεις που ο υποψήφιος διατύπωσε. Μια τέτοια διαδικασία θα συμβάλει στην εκτόνωση, αλλά όχι στην σύνθεση.

Ασφαλιστικό: Οι προτάσεις της επιτροπής Αναλυτή

Tweet

Οι αντιδράσεις στην συγκεκριμένη έκθεση θέτουν, νομίζω, το πρόβλημα σε λάθος βάση. (Τι ίδιο είχε συμβεί και με την επιτροπή Σπράου). Οι επιτροπές αυτές, επιστημονικού χαρακτήρα, θέτουν τις παραμέτρους του προβλήματος και προτείνουν πιθανές λύσεις. Η κριτική που μπορεί να γίνεται σε αυτές μπορεί να αφορά τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται και πιθανές λύσεις που έχουν παραληφθεί. Η υιοθέτηση ή μη των προτάσεων, η παραλλαγών τους, είναι πολιτικό θέμα.
Βέβαια, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι τέτοιες προτάσεις χρησιμοποιούνται από τις κυβερνήσεις για να διερευνήσουν αντιδράσεις. Αυτό όμως είναι μέρος της πολιτικής.
Η δυσκολία είναι στην πολιτική προσέγγιση και στην κατεύθυνση που θα κινηθεί η κυβέρνηση. Αυτό είναι το δύσκολο μέρος και εκεί κρίνονται οι πολιτικοί.
Πρόβλημα επίσης προκύπτει όταν η επιστημονική προσέγγιση υιοθετείται πλήρως ως πολιτική θέση. Ακόμα χειρότερα όταν τον συνδυασμό αυτό καλείται να υλοποιήσει πρόσωπο που έχει και τους δύο ρόλους (περίπτωση Γιαννίτση).

Τα αίτια της ήττας το ΠΑΣΟΚ

Tweet

Το ότι τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που συμμετέχουν στο Πολιτικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ δεν μπορούν να συμφωνήσουν στα αίτια της ήττας δεν είναι παράξενο. Εκείνο που προκαλεί απορίες είναι ότι δεν μπορούν καν να τα συζητήσουν! Νομίζω ότιαποτελεί υπεκφυγή ο ισχυρισμός ότι θα συζητηθούν σε 2 μέρες στο Εθνικό Συμβούλιο.
Ο ρόλος του ΠΣ είναι καθοδηγητικός. Αν εκεί δεν συζητιούνται τα κρίσιμα ερωτήματα, πώς θα διαμορφωθεί πολιτική;

H εκλογή Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και οι δημοσκοπήσεις (συνέχεια)

Tweet

Οι δύο νέες δημοσκοπήσεις (Metron και VPRC), επιβεβαιώνουν εκείνες τις δημοσκοπήσεις που έδιναν σαφή υπεροχή στον Γ. Παπανδρέου μεταξύ των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Επομένως, μάλλον η GPO οφείλει να εξηγήσει γιατί τα δικά της αποτελέσματα ήταν τόσο διαφορετικά.
Και μια παρατήρηση: Για πρώτη φορά, νομίζω, τέθηκε το ερώτημα στον πληθυσμό που πραγματικά αφορά το υπό μελέτη θέμα. Σε αυτούς που προτίθενται να ψηφίσουν στις 11/11. Και εκεί το αποτέλεσμα είναι συντριπτικό. Παρ΄όλα αυτά, πολλά μέσα ενημέρωσης προσκείμενα στο ΠΑΣΟΚ, εξακολουθούν να μιλούν για "κλείσιμο της ψαλίδας".
Πιστεύω ότι η διαδικασία εκλογής Προέδρου του ΠΑΣΟΚ θα αναδείξει πλευρές του δημοσίου βίου και των παραγόντων που τον διαμορφώνουν που είχαν επί πολλά χρόνια περιοριστεί στον απλοικό διαχωρισμό δεξιάς και δημοκρατικής παράταξης.
Και όλα αυτά από μια "ασήμαντη" λεπτομέρεια. Οτι το σώμα που θα εκλέξει τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ είναι αδύνατον να ελεγχθεί. Και σε αυτό θα επανέλθω.

Ο νέος Υπουργός Παιδείας

Tweet

Από τις χθεσινές συναντήσεις του νέου Υπουργού και τις δηλώσεις που ακολούθησαν, επιβεβαιώνεται νομίζω προηγούμενο σχόλιό μου ότι αυτή η περίοδος θα είναι περίοδος πλήρους απραξίας στην παιδεία. Ακόμα περισσότερο, θα είναι περίοδος ακυρώσεων. Το δεύτερο δεν είναι υποχρεωτικά κακό όταν τα μέτρα είναι λάθος.
Επαναλαμβάνω ότι κατά την γνώμη μου έχουμε επανάληψη του 2000.
Αυτό που μου κάνει εντύπωση, είναι η σύμπτωση αντιδράσεων του Κ.Καραμανλή και του Κ. Σημίτη. Και οι δύο στήριξαν με πείσμα λάθος πολιτικές στην παιδεία (το 97-00 και 04-07, αντίστοιχα) και στήριξαν υπουργούς που προκάλεσαν την κοινή γνώμη με την αδιαλλαξία τους και τον εγωισμό τους.
Στην συνέχεια, και αφού κέρδισαν τις εκλογές -παρά τα λάθη τους στην παιδεία- άλλαξαν τους υπουργούς Παιδείας καιακύρωσαν την πολιτική τους. (Λες και δεν ήταν και δική τους πολιτική). Ο Κ. Σημίτης μάλιστα, είχε ακυρώσει προηγουμένως και άλλο Υπουργό του (τον Γ. Παπανδρέου), ανατρέποντας πολιτικές στις οποίες επίσης είχε πάλι συμφωνήσει.
Πιστεύω ότι η μελέτη και ερμηνεία του φαινομένου αυτού θα έχει ενδιαφέρον.

Η εκλογή Προέδρου στο ΠΑΣΟΚ και οι δημοσκοπήσεις

Tweet

Τις τελευταίες μέρες δημοσιοποιήθηκαν 3 δημοσκοπήσεις για το θέμα. Και οι τρεις έγιναν περίπου τις ίδιες μέρες. Οι δύο (Rass και Μetron, για το Παρόν και τον Αντέννα αντίστοιχα), δείχνουν σαφές προβάδισμα προτιμήσεων των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ για τον Γ. Παπανδρέου. Η άλλη (GPO, για το MEGA), δείχνει εντυπωσιακή υπέροχή για τον Ε. Βενιζέλο. Δεν ξέρω αν η τελευταία εξήγησε πώς εξηγεί την απόκλιση αυτή, δεδομένου ότι είναι τελείως εκτός των ορίων του αποκαλούμενου πιθανού στατιστικού λάθους.
Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο οι άλλες δύο να είναι μη έγκυρες.
Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι δεν μπορεί να ισχύουν και τα δύο για να διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι από τις δημοσκοπήσεις προκύπτει ότι πρόκειται και αμφίρροπη εκλογή. Αυτό δεν προκύπτει.

Ασφαλιστικό

Tweet

Δεν αντιλαμβάνομαι την μη συμμετοχή στον διάλογο (σε οποιοδήποτε διάλογο). Προυπόθεση βέβαια, είναι αυτός που τον οργανώνει να παρουσιάζει τις απόψεις του με τεκμηρίωση.

Απόψεις για την Παιδεία (και όχι μόνο)

Tweet

Από σήμερα (1/10/07), επεκτείνω τον σκοπό του μπλογκ ώστε να καλύπτει και γενικά θέματα. Ο λόγος είναι ότι η παιδεία δεν είναι απομoνωμένη από τις υπόλοιπες εξελίξεις και απόψεις, κρίσεις και γεγονότα γενικότερης φύσης. Ολα αυτά είναι καθοριστικά για την διαμόρφωση πολιτικής στην παιδεία.
Το μπλογκ θα πρέπει πλέον να ονομάζεται όπως ο τίτλος αυτού του σχολίου.

Δημοσκοπήσεις

Tweet

Ενα σχόλιο, λόγω επιστημονικού (αλλά και πολιτικού) ενδιαφέροντος.
Είναι εξαιρετικά οπισθοδρομικός ο νόμος για τις δημοσκοπήσεις που ψηφίστηκε στην προηγούμενη Βουλή.
Ιδαίτερα, οι διατάξεις που αναφέρονται στην απαγόρευση δημοσιοποίησης των δημοσκοπήσεων το τελευταίο δεκαπενθήμερο πριν τις εκλογές αλλά και για το ελάχιστο μέγεθος δείγματος(!!!). Η πρώτη, μου θυμίζει τον αείμνηστο υπουργό του ΠΑΣΟΚ Μαρούδα που θα εμπόδιζε τους τους δορυφόρους. Το δεύτερο είναι απλώς ανοησία. Βέβαια, η κυβέρνηση εξυπηρετήθηκε στις επιδιώξεις της στις εκλογές (που βέβαια ήξερε πότε θα τις έκανε). Δεν αντιλαμβάνομαι όμως τους λόγους που συναίνεσε σε αυτόν το ΠΑΣΟΚ. (Αλήθεια, ποιός ήταν ο εισηγητής;).

Αρθρο 16

Tweet

Οπως δείχνουν τα πράγματα, το άρθρο 16 μένει ως έχει. (Μάλλον όλη η αναθεώρηση, μια και οι άλλες τροποποιήσεις είναι ήσσονος σημασίας, εκτός του 24 που η κυβέρνηση δεν θα τολμήσει να επιμείνει).
Αυτό σημαίνει ότι το 16 μένει ως έχει για -τουλάχιστον- 8 χρόνια ακόμα. (Μάλλον περισσότερο). Τα κέντρα ελευθέρων σπουδών θα λειτουργούν ανεξέλεγκτα (όπως άλλωστε ήθελαν). Και τώρα θα έχουν και την σφραγίδα της ΕΕ.
Η άποψη όσων διαφωνούσαν στην αναθεώρηση του 16, επεκράτησε. Ο χρόνος θα δείξει αν είχαν δίκιο.

Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ

Tweet

Στο blog μου για γενικά θέματα, έχω αρχίσει να συγκεντρώνω τις διευθύνσεις των blogs που ασχολούνται με το θέμα της εκλογής προέδρου στο ΠΑΣΟΚ.
Παρακαλώ για προσθήκες ώστε να διευρυνθεί ο διάλογος.

Βιβλίο Ιστορίας

Tweet

Ο κύκλος έκλεισε. Ισως οι διαμαρτυρόμενοι είχαν δίκιο. Το ερώτημα είναι ο πολιτικός χειρισμός. Και εκεί...
Και μια ενδιαφέρουσα μαρτυρία. Το καλοκαίρι συναντήθηκα με την κόρη του Τζεμ και είχα την ευκαιρία να μιλήσω αρκετά μαζί της. (Είναι δημοσιογράφος και εξαιρετικά συμπαθής και μετριοπαθής). Συζητήσαμε για όλα τα θέματα. Οταν τις μίλησα για το βιβλίο της Ιστορίας και την αναφορά στον "συνωστισμό" μου είπε ότι η γιαγιά της ήταν από την Σμύρνη και είχε ζήσει έντονα την εποχή εκείνη γιατί είχε πολλούς έλληνες φίλους. Οπως μου είπε, από τις ιστορίες που τις διηγόταν η γιαγιά της, είχε κρατήσει στο μυαλό της σκηνές φρίκης που μόνο με συνωστισμό δεν έμοιαζαν!
Σημείωση: Η πρώτη νίκη του ΛΑΟΣ.

Παιδεία ΜΕ (μετά εκλογές)

Tweet

Εκτιμώ ότι δεν πρόκειται να γίνει τίποτα ουσιαστικό. Οπως είχα σημειώσει σε προηγούμενο κείμενο, η ΝΔ σπατάλησε το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου ανοχής σε κοινωνικές αναταραχές στην παιδεία.
Η προβλεπόμενη περιορισμένη θητεία αυτής της κυβέρνησης την οδηγεί σε επιλογές αντιμετώπισης δύο άλλων δύσκολων προβλημάτων που θα προκαλέσουν συγκρούσεις. Του ασφαλιστικού και της Ολυμπιακής (ίσως και του εκλογικού νόμου).
Θα δούμε δηλαδή μια επανάληψη του 2000. Μια λανθασμένη πολιτική παιδείας που οδήγησε σε συγκρούσεις, να ακολουθείται από μια περίοδο απραξίας.
Και επαναφέρω το ερώτημα που έθεσα μετά την ψήφιση του νόμου: Τι άλλαξε στα πανεπιστήμια;
Σημείωση: Είναι, νομίζω, η πρώτη φορά που αρχηγός κομματικής νεολαίας γίνεται υπουργός Παιδείας.

Αύξηση 87% στα μεταπτυχιακά

Tweet

Αντιγράφω παρακάτω από την σημερινή Καθημερινή.
Νομίζω ότι το ΥΠΕΠΘ θα έπρεπε να ενημερώσει αν υπάρχει κάποια διδικασία αξιολόγησης των προγραμμάτων αυτών. Πόσο στοιχίζουν στον Ελληνα φορολογούμενο, πόσο στους φοιτητές που τα παρακολουθούν και ποιό είναι το αποτέλεσμα. Ποιό είναι το ποσοστό των αποφοίτων των προγραμμάτων αυτών που βρίσκουν δουλειά στο αντικείμενο που σπουδάζουν; Ποιά είναι τα αντίστοιχα στοιχεία για τις άλλες ευρωπαικές χώρες;

Εκρηκτική αύξηση παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια τα μεταπτυχιακά προγράμματα στη χώρα μας. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, το ακαδημαϊκό έτος 2002 - 2003 λειτουργούσαν 233 μεταπτυχιακά προγράμματα με 12.000 φοιτητές. Σήμερα τα προγράμματα έχουν εκτοξευτεί σε 435 με 25.000 φοιτητές, παρατηρείται δηλαδή αύξηση της τάξης του 87%. Στα στοιχεία αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται όσοι κάνουν διδακτορικό καθώς δεν υπάρχουν επίσημα σχετικά στοιχεία, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι περίπου 13.000 ελληνόπουλα παρακολουθούν μεταπτυχιακά προγράμματα σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Το πρόβλημα με την βαθμολογία των Αγγλικών

Tweet

Το ερώτημα για το κατά πόσον συνέβησαν αλλοιώσεις βαθμολογιών και σε άλλα βαθμολογικά κέντρα δεν έχει απαντηθεί.

Κατά την γνώμη μου, θα έπρεπε να ζητηθεί από το ΥΠΕΠΘ να δώσει στην δημοσιότητα τον ποσοστό των γραπτών για κάθε μάθημα και για κάθε βαθμολογικό κέντρο που χρειάστηκε τρίτος βαθμολογητής λόγω διαφοράς βαθμολογίας.
Να δοθούν επίσης στην δημοσιότητα τα ίδια στοιχεία για τελευταία δέκα χρόνια.
Ενδεχόμενη σημαντική απόκλιση των φετινών στοιχείων από τα προηγούμενα, θα έπρεπε να οδηγήσει σε περαιτέρω διερεύνηση για το μάθημα και το κέντρο που θα έχει σημειωθεί τέτοια απόκλιση.

Γενικές Εξετάσεις

Tweet

Οι καταγγελίες για νοθεία στις Γενικές εξετάσεις πρέπει να προκαλέσει την αφορμή προβληματισμού για την διαιώνιση ή μη του συστήματος αυτού.
Είχα την ευθύνη διεξαγωγής των γενικών εξετάσεων 4 φορές σε δύο διαφορετικές περιόδους (ως ΓΓ του ΥΠΕΠΘ), και η προσπάθεια διατήρησης του αδιάβλητου είναι δύσκολο να περιγραφεί.
Πιστεύω ότι έχουμε φτάσει σε μια εποχή που η τεχνολογία αλλά και η φυσική τάση των ελλήνων να "παρακάμπτουν το σύστημα", έχει καταστήσει την προσπάθεια διατήρησης του αδιάβλητου του συγκεκριμένου συτήματος εξαιρετικά δύσκολη. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και το γιγαντιαίο πραγματικά κόστος διεξαγωγής τους που κάθε χρόνο διογκώνεται.
Με πλήρη επίγνωση των επιπτώσεων, θεωρώ ότι είναι πια καιρός να σκεφτούμε σοβαρά την εγκατάλειψη του συτήματος αυτού.

Η αντιπαράθεση Ομάδας Επιστημόνων-Νανόπουλου

Tweet

Στο GURF είδα για την αντιπαράθεση ομάδας επιστημόνων με τον Δ. Νανόπουλο.
Κατά την γνώμη μου, ο μόνος κερδισμένος είναι η εταιρία που διαφημίστηκε από τον Δ. Νανόπουλο. Χαμένη, η επιστημονική οικογένεια που με τις δημόσιες αντιπαραθέσεις της, για μια ακόμα φορά, δείχνει την αδυναμία της να κερδίσει την κοινωνία.

To in.gr και το BBC news

Tweet

Παρατηρώ εδώ και καιρό ότι στο www.in.gr, οι περισσότερες από τις διεθνείς ειδήσεις είναι κατά λέξη μετάφραση αντίστοιχων ειδήσεων που έχουν προηγουμένως εμφανισθεί στην ιστοσελίδα ειδήσεων του BBC. Ουδέποτε έχω δει να αναφέρεται η πηγή της είδησης.

Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποια σχετική συμφωνία (δεν έχω δει να αναφέρεται κάπου κάτι τέτοιο), η αν πρόκειται περί λογοκλοπής.

Αποτελέσματα Γενικών Εξετάσεων

Tweet

Οι Γενικές εξετάσεις για εισαγωγή στα πανεπιστήμια φαίνεται, για μια ακόμα φορά, να γίνονται θύμα πολιτικών σκοπιμοτήτων. Εύκολα θέματα, ώστε να μην υπάρξουν κενές θέσεις στην επαρχία και χαθούν ψήφοι. Το γεγονός ότι θα υπάρξει συνωστισμός αριστούχων με αποτέλεσμα την μη σωστή επιλογή για τα τμήματα μεγάλης ζήτησης δεν απασχολεί.
Πέρισυ, που η κυβέρνηση επιθυμούσε να εμφανισθεί αποφασισμένη για μεταρρυθμίσεις, δεν φάνηκε να ανησυχεί για τις κενές θέσεις. Τα επιχειρήματα που προβλήθηκαν πέρισυ, ξεχάστηκαν...

Οι Απόψεις του Gordon Brown για την Εκπαίδευση

Tweet

Στο αγγλικό μου blog έχω αναρτήσει τις απόψεις που διατύπωσε σήμερα ο Gordon Brown για την εκπαίδευση.
Τα σημεία που θεωρώ σημαντικά είναι:
1. Η επόμενη εκλογή στην Αγγλία θα είναι μια ακόμα εκλογή (4η;) με πρώτο θέμα την εκπαίδευση.
2. Ο GB απευθύνεται τόσο στο αριστερό κομμάτι του κόμματος όσο και στους κεντρώους.
3. Αναφέρεται σε ίδρυση Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (Η δομή του και οι στόχοι του μοιάζουν πολύ στην δομή και τους στόχους του ΕΣΥΠ που θεσμοθετήθηκε στην Ελλάδα το 95 και όχι αυτού που λειτουργεί σήμερα). Μου αρέσει που το ονομάζει Εθνικό Συμβούλιο Αριστείας. Δίνει έτσι έμφαση στην Αριστεία και όχι στην πολυλογία.
4. Κάνει ειδική αναφορά στην ανάγκη πειθαρχίας στα σχολεία . Το θέμα αυτό δεν το θίγουμε στην χώρα μας. Ειδικά για την αριστερά θεωρείται ανάθεμα. Δεν μπορεί όμως να έχεις καλό εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς πειθαρχία.
5. Βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την θέση του για τάξεις στο σχολείο που διαμορφώνονται με βάση το επίπεδο γνώσεων και όχι την ηλικία. (Η Αγγλία βέβαια έχει παράδοση σε αυτό).
Ελπίζω τα θέματα αυτά να αποτελέσουν στοιχεία προβληματισμού στην προεκλογική περίοδο και στην χώρα μας.

Μετά από Καιρό...

Tweet

Εχει περάσει αρκετός καιρός από το τελευταίο κείμενο και ομολογώ ότι μου έλειψε αυτή η ιδιότυπη επικοινωνία. Ευχαριστώ όλους τους φίλους που μου έγραψαν ρωτώντας τι συμβαίνει. Δυστυχώς, πολλές φορές δεν έχουμε τον χρόνο να κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν.
Εδώ πάλι. Με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να συνεχίζει την εσωστρεφή πορεία του (αλήθεια, όσοι υποστήριζαν ότι κάτι θα αλλάξει με τον νέο νόμο έχουν δει κάποια αλλαγή;). Με το βιβλίο της ιστορίας πρώτο θέμα. Και άλλα παρόμοια. Τι μεσολάβησε;

Η Πρόταση του Γενικού Εισαγγελέα του Ευρωπαικού Δικαστηρίου για τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών

Tweet

Εγινε σήμερα η πρόταση του Γενικού Εισαγγελέα του Ευρωπαικού Δικαστηρίου προς το δικαστήριο για την άρνηση της Ελλάδαςνα αναγνωρίζει επαγγελματικά δικαιώματα σε όσους έχουν σπουδάσει σε ΚΕΣ που συνεργάζονται με αναγνωρισμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού με franchising. Η πρόταση είναι απόλυτα καταδικαστική.
Την παραθέτω αυτούσια ώστε να μπορεί ο αναγνώστης να σχηματίσει πλήρη εικόνα.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ
YVES BOT
της 19ης Απριλίου 2007 1(1)
Υπόθεση C 274/05
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
κατά
Ελληνικής Δημοκρατίας

«Παράβαση κράτους μέλους – Αναγνώριση διπλωμάτων – Οδηγία 89/48/ΕΟΚ – Εργαζόμενοι – Συμφωνίες δικαιοχρήσεως – Αρχή της αμοιβαίας αναγνωρίσεως»

1. Με την υπό κρίση προσφυγή, η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ζητεί να αναγνωρισθεί ότι η Ελληνική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 1, 3, 4, 7, 8 και 10 της οδηγίας 89/48/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, σχετικά με ένα γενικό σύστημα αναγνωρίσεως των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών (2).
I – Το νομικό πλαίσιο
Το κοινοτικό δίκαιο
2. Ορισμένες εθνικές ρυθμίσεις, μολονότι δεν εισάγουν δυσμενείς διακρίσεις, είναι δυνατό να περιορίζουν αδικαιολόγητα την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων. Τούτο ισχύει, μεταξύ άλλων, προκειμένου περί των απαιτούμενων προσόντων για την άσκηση επαγγέλματος, τα οποία μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Ο κοινοτικός νομοθέτης, προκειμένου να εξαλείψει αυτά τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, καθιέρωσε ένα σύστημα αναγνωρίσεως των προσόντων βασιζόμενο στην αρχή της αμοιβαίας αναγνωρίσεως.
3. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, προκειμένου να θέσει σε εφαρμογή το σύστημα αυτό, προσέγγισε το θέμα της αναγνωρίσεως των διπλωμάτων κατά δύο τρόπους.
4. Η πρώτη προσέγγιση, επονομαζόμενη «τομεακή», καθιερώνει σύστημα αναγνωρίσεως των διπλωμάτων για επτά νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα (3). Στο πλαίσιο της προσεγγίσεως αυτής έχουν εκδοθεί πολλές οδηγίες. Οι οδηγίες αυτές καθορίζουν τα ελάχιστα κριτήρια, τα οποία είναι κοινά σε όλα τα κράτη μέλη, όσον αφορά τους όρους προσβάσεως και ασκήσεως των επαγγελμάτων αυτών. Κατά συνέπεια, τα διπλώματα τα οποία έχουν αποκτηθεί κατόπιν σπουδών που περιλαμβάνονται σε κατάλογο τον οποίο έχει καταρτίσει ο κοινοτικός νομοθέτης αναγνωρίζονται αυτομάτως από τα κράτη μέλη.
5. Η δεύτερη προσέγγιση του κοινοτικού νομοθέτη είναι πιο σφαιρική. Η προσέγγιση αυτή πρυτάνευσε κατά την έκδοση της οδηγίας 89/48. Η οδηγία αυτή εφαρμόζεται προκειμένου περί των επαγγελμάτων που δεν αποτελούν το αντικείμενο τομεακής οδηγίας και, κατά το άρθρο 3, στηρίζεται στην αρχή της αμοιβαίας αναγνωρίσεως των διπλωμάτων χωρίς προηγούμενη εναρμόνιση των σπουδών.
6. Επομένως, το κράτος μέλος υποδοχής που κατοχυρώνει νομοθετικά ένα επάγγελμα οφείλει, κατά την οδηγία 89/48, να αναγνωρίζει ότι τα επαγγελματικά διπλώματα επιπέδου τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως που έχουν αποκτηθεί σε άλλο κράτος μέλος καθιστούν δυνατή την άσκηση του οικείου νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος, υπό την προφανή προϋπόθεση, την οποία προβλέπει η εν λόγω οδηγία, ότι το δίπλωμα πιστοποιεί ότι ο κάτοχός του διαθέτει όλα τα επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται στο κράτος χορηγήσεώς του για την πρόσβαση στο οικείο νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα.
7. Κατά το άρθρο 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48, ως «δίπλωμα» νοείται κάθε δίπλωμα το οποίο έχει χορηγηθεί από αρμόδια αρχή κράτους μέλους και πιστοποιεί την επιτυχή παρακολούθηση κύκλου σπουδών διάρκειας τουλάχιστον τριών ετών μετά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει επίσης ότι οι σπουδές αυτές πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί σε πανεπιστήμιο ή ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή άλλο ίδρυμα του αυτού εκπαιδευτικού επιπέδου.
8. Η αρχή αυτή συνοδεύεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, από την επιβολή αντισταθμιστικών μέτρων από το κράτος μέλος υποδοχής. Συγκεκριμένα, εφόσον υφίστανται ουσιώδεις διαφορές μεταξύ του περιεχομένου της εκπαιδεύσεως στο κράτος μέλος προελεύσεως και του περιεχομένου της εκπαιδεύσεως στο κράτος μέλος υποδοχής, το δεύτερο έχει τη δυνατότητα, βάσει του άρθρου 4, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της οδηγίας 89/48, να υποχρεώσει τον κάτοχο του διπλώματος να πραγματοποιήσει πρακτική άσκηση προσαρμογής ή να υποβληθεί σε δοκιμασία επάρκειας.
9. Το δεύτερο εδάφιο, πρώτη περίοδος, της ίδιας αυτής διάταξης διευκρινίζει ότι το κράτος μέλος υποδοχής πρέπει, καταρχήν, να παρέχει στον κάτοχο του διπλώματος τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ πρακτικής ασκήσεως προσαρμογής και δοκιμασίας επάρκειας.
10. Πάντως, κατά παρέκκλιση από την αρχή αυτή, το κράτος μέλος υποδοχής μπορεί να προβλέψει είτε την εν λόγω πρακτική άσκηση είτε τη δοκιμασία αυτή, προκειμένου περί επαγγέλματος η άσκηση του οποίου απαιτεί επακριβή γνώση του εθνικού δικαίου και ως προς το οποίο η παροχή συμβουλών ή/και συνδρομής σε θέματα εθνικού δικαίου αποτελεί ουσιώδες και σταθερό στοιχείο της ασκήσεως των σχετικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Σε περίπτωση εφαρμογής της διαδικασίας αυτής, το κράτος μέλος υποδοχής πρέπει, κατά το άρθρο 10, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/48, να διαβιβάσει στην Επιτροπή το σχέδιο της σχετικής διατάξεως και να της γνωστοποιήσει τους λόγους που την καθιστούν αναγκαία.
11. Εξάλλου, το άρθρο 7, παράγραφος 3, της οδηγίας 89/48, το οποίο περιλαμβάνει ειδική διάταξη για τα επαγγέλματα που κατοχυρώνονται νομοθετικά από ένωση ή οργάνωση [κατά την έννοια του άρθρου 1, στοιχείο δ΄, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας αυτής (4)], ορίζει τα εξής:
«Εφόσον ένα επάγγελμα κατοχυρώνεται νομοθετικά στο κράτος μέλος υποδοχής από ένωση ή οργάνωση κατά την έννοια του άρθρου 1, στοιχείο δ΄, οι υπήκοοι των κρατών μελών δικαιούνται να φέρουν τον επαγγελματικό τίτλο ή τη σχετική σύντμηση που απονέμει η ένωση ή η οργάνωση αυτή, μόνον εφόσον αποδεικνύουν ότι είναι μέλη της.
Όταν η ένωση ή η οργάνωση εξαρτά την ιδιότητα του μέλους από την ύπαρξη ορισμένων προσόντων, μπορεί να εφαρμόσει την απαίτηση αυτή σε υπηκόους άλλων κρατών μελών κατόχους διπλώματος κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο α΄, ή τίτλου εκπαιδεύσεως κατά την έννοια του άρθρου 3, στοιχείο β΄, μόνον εφόσον πληρούνται οι όροι της παρούσας οδηγίας, και ιδίως των άρθρων 3 και 4.»
12. Η κατά το άρθρο 12 της οδηγίας 89/48 προθεσμία για τη μεταφορά της στο εσωτερικό δίκαιο έληξε στις 4 Ιανουαρίου 1991.
Η εθνική νομοθεσία
13. Στην Ελλάδα το προεδρικό διάταγμα 165/2000, της 28ης Ιουνίου 2000 (5), όπως τροποποιήθηκε με τα προεδρικά διατάγματα 373/2001, της 22ας Οκτωβρίου 2001 (6) και 385/2002, της 23ης Δεκεμβρίου 2002 (7) (στο εξής: ΠΔ 165/2000), αποσκοπεί στη μεταφορά της οδηγίας 89/48 στην εσωτερική έννομη τάξη.
14. Καθόσον η Επιτροπή βάλλει, με τις αιτιάσεις της, κατά ειδικών διατάξεων του εθνικού δικαίου, οι διατάξεις αυτές θα προσδιορισθούν κατά την εξέταση των αιτιάσεων.
II – Η προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία
15. Κατόπιν καταγγελιών που υπέβαλαν 37 ιδιώτες, η Επιτροπή έκρινε ότι η ελληνική νομοθεσία δεν είναι σύμφωνη, σε πολλά σημεία, με την οδηγία 89/48. Απηύθυνε, επομένως, στις 27 Ιουλίου 2001 έγγραφο οχλήσεως στην Ελληνική Δημοκρατία και, ακολούθως, συμπληρωματικό έγγραφο οχλήσεως στις 21 Δεκεμβρίου 2001. Η Ελληνική Κυβέρνηση απάντησε στα έγγραφα αυτά με επιστολές της 12ης Οκτωβρίου 2001 και της 13ης Μαρτίου 2002 αντιστοίχως.
16. Η Επιτροπή, κρίνοντας τις απαντήσεις αυτές ως μη ικανοποιητικές, απηύθυνε στην Ελληνική Δημοκρατία την 1η Ιουλίου 2002 αιτιολογημένη γνώμη και στις 9 Ιουλίου 2004 συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη, με την οποία κάλεσε το εν λόγω κράτος μέλος να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τις γνώμες αυτές εντός προθεσμίας δύο μηνών από την κοινοποίησή τους. Η Ελληνική Δημοκρατία απάντησε εγγράφως σ’ αυτές τις αιτιολογημένες γνώμες στις 3 Σεπτεμβρίου 2002, στις 26 Αυγούστου 2004 και στις 7 Απριλίου 2005.
17. Μολονότι τα στοιχεία που παρέσχε η Ελληνική Δημοκρατία απαντούσαν σε ορισμένα σημεία στις αιτιάσεις της Επιτροπής, η δεύτερη εμμένει στη θέση της ότι η Ελληνική Δημοκρατία δεν έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα για τη μεταφορά της οδηγίας 89/48 στο εσωτερικό της δίκαιο. Αποφάσισε, επομένως, να ασκήσει την υπό κρίση προσφυγή.
III – Η προσφυγή
18. Προς στήριξη της προσφυγής της, η Επιτροπή προβάλλει επτά αιτιάσεις, οι οποίες αντλούνται αντιστοίχως:
– από τη μη αναγνώριση των διπλωμάτων που χορηγούνται από τις αρμόδιες αρχές άλλου κράτους μέλους βάσει συμφωνιών δικαιοχρήσεως,
– από το ασύμβατο των αντισταθμιστικών μέτρων που προβλέπει το ΠΔ 165/2000 προς αυτά που προβλέπει η οδηγία 89/48,
– από τη διατήρηση στην Ελλάδα της αρμοδιότητας του Συμβουλίου Αναγνωρίσεως Επαγγελματικής Ισοτιμίας Τίτλων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (8) να κρίνει αν το εκπαιδευτικό ίδρυμα άλλου κράτους μέλους ανήκει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και αν ο αιτών διαθέτει την απαιτούμενη επαγγελματική πείρα στην περίπτωση που η διάρκεια της εκπαιδεύσεως υπολείπεται κατά ένα έτος αυτής που απαιτείται στην Ελλάδα για την άσκηση του ίδιου επαγγέλματος,
– από τη μη αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων όσον αφορά την απασχόληση σε επιστημονικές θέσεις εργασίας του δημόσιου τομέα,
– από τη διοικητική πρακτική των διαφόρων υπηρεσιών του δημόσιου τομέα ως προς τους όρους απασχολήσεως ατόμων που έχουν προσληφθεί, τα οποία είναι κάτοχοι διπλώματος υπό την έννοια της οδηγίας 89/48 και αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετικά με τις προϋποθέσεις κατατάξεώς τους σε ανώτερο ιεραρχικό κλιμάκιο,
– από την επιβολή στους κατόχους διπλώματος, κατά την έννοια της οδηγίας 89/48, της υποχρεώσεως να προσκομίζουν βεβαίωση ακαδημαϊκής ισοτιμίας, η οποία χορηγείται από το Διαπανεπιστημιακό Κέντρο Αναγνωρίσεως Τίτλων Σπουδών της Αλλοδαπής (9), και να έχουν μετάσχει επιτυχώς σε εξετάσεις, προκειμένου να εγγραφούν στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (10), και
– από την απαίτηση να προσκομίζουν οι κάτοχοι διπλωμάτων άλλων κρατών μελών πιστοποιητικά επαγγελματικής εκπαιδεύσεως θεωρημένα από προξενική αρχή.
19. Βάσει των αιτιάσεων αυτών, η Επιτροπή ζητεί από το Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η Ελληνική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 1, 3, 4, 7, 8 και 10 της οδηγίας 89/48 και να καταδικάσει την Ελληνική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.
20. Η Επιτροπή παραιτήθηκε από την τέταρτη και την έβδομη αιτίαση. Θα περιορισθούμε, συνεπώς, στην εξέταση της πρώτης, της δεύτερης, της τρίτης, της πέμπτης και της έκτης αιτιάσεως.
IV – Εξέταση
21. Πρέπει, καταρχάς, να υπογραμμισθεί ότι η Ελληνική Δημοκρατία, σε επιστολή που απέστειλε στην Επιτροπή στις 29 Αυγούστου 2006, έκανε λόγο για τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της υπουργικής αποφάσεως με την οποία η οδηγία 89/48 μεταφέρεται ορθώς στην εσωτερική έννομη τάξη. Το έγγραφο αυτό στερείται σημασίας. Συγκεκριμένα, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, το βάσιμο προσφυγής λόγω παραβάσεως κράτους μέλους πρέπει να εκτιμάται με γνώμονα την κατάσταση του κράτους μέλους κατά τη λήξη της προθεσμίας που τάχθηκε με την αιτιολογημένη γνώμη, καθόσον το Δικαστήριο δεν λαμβάνει υπόψη τις μεταβολές που έχουν επέλθει εν συνεχεία (11). Εν προκειμένω, η τελευταία προθεσμία έληξε δύο μήνες μετά την κοινοποίηση της συμπληρωματικής αιτιολογημένης γνώμης, δηλαδή στις 9 Σεπτεμβρίου 2004.
Α – Επί της πρώτης αιτιάσεως
1. Κύρια επιχειρήματα των διαδίκων
22. Η πρώτη αιτίαση αφορά την αναγνώριση των διπλωμάτων τα οποία έχουν χορηγηθεί κατόπιν σπουδών που πραγματοποιούνται βάσει συμφωνιών δικαιοχρήσεως. Η πραγματοποίηση σπουδών τέτοιου είδους βασίζεται σε συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίου ή ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως ενός κράτους μέλους, το οποίο χορηγεί διπλώματα, και ιδιωτικού εκπαιδευτικού ιδρύματος εγκατεστημένου σε άλλο κράτος μέλος, στο οποίο πραγματοποιούνται οι σπουδές που καταλήγουν στη λήψη του διπλώματος.
23. Με την υπό κρίση προσφυγή, η Επιτροπή προσάπτει στην Ελληνική Δημοκρατία ότι δεν αναγνωρίζει τα διπλώματα που χορηγούνται κατόπιν σπουδών οι οποίες πραγματοποιούνται βάσει συμφωνιών δικαιοχρήσεως μεταξύ πανεπιστημίου ενός κράτους μέλους και ιδιωτικού εκπαιδευτικού ιδρύματος εγκατεστημένου στο ελληνικό έδαφος.
24. Η Ελληνική Δημοκρατία θεωρεί, συγκεκριμένα, ότι δεν υποχρεούται να αναγνωρίσει δίπλωμα που έχει χορηγηθεί από αρχή άλλου κράτους μέλους, όταν με το δίπλωμα αυτό πιστοποιούνται σπουδές που έχουν πραγματοποιηθεί, εν όλω ή εν μέρει, στο κράτος μέλος υποδοχής και οι οποίες, κατ’ αυτό το κράτος μέλος, δεν αναγνωρίζονται ως σπουδές τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως.
25. Η Ελληνική Δημοκρατία υποστηρίζει προς τούτο, ότι, όσον αφορά την ιδιότητα του ιδρύματος ως πανεπιστημίου ή ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως ή ιδρύματος του αυτού εκπαιδευτικού επιπέδου, το άρθρο 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48 παραπέμπει στις εθνικές διατάξεις του κράτους μέλους στο έδαφος του οποίου πραγματοποιούνται οι σπουδές. Επομένως, η φύση των επίμαχων ιδρυμάτων και, κατά συνέπεια, η αξία των διπλωμάτων θα πρέπει να εκτιμώνται αποκλειστικά βάσει του ελληνικού δικαίου.
26. Συναφώς, η Ελληνική Δημοκρατία επισημαίνει ότι κατά το άρθρο 16 του ελληνικού Συντάγματος η τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από δημόσια ιδρύματα. Συνεπώς, η τυχόν υποχρέωση αναγνωρίσεως του διπλώματος που χορηγείται κατόπιν εκπαιδεύσεως εντός της εθνικής επικρατείας ως διπλώματος πανεπιστημιακής ή τριτοβάθμιας εν γένει εκπαιδεύσεως, παρά την περί του αντιθέτου διάταξη του εθνικού δικαίου, θα αντέβαινε στα άρθρα 149 ΕΚ και 150 ΕΚ (12).
27. Αντιθέτως, η Επιτροπή εκτιμά ότι τα διπλώματα που χορηγούνται κατόπιν σπουδών οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί βάσει συμφωνιών δικαιοχρήσεως εντάσσονται στο εκπαιδευτικό σύστημα του κράτους μέλους στο έδαφος του οποίου είναι εγκατεστημένο το πανεπιστήμιο που χορηγεί τα διπλώματα αυτά. Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, κατά το άρθρο 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48, στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους χορηγήσεως του διπλώματος εναπόκειται να αξιολογούν το περιεχόμενο και την οργάνωση των σπουδών που παρέχονται σε άλλο κράτος μέλος.
2. Εξέταση
28. Με την πρώτη αιτίαση, προσάπτεται στην Ελληνική Δημοκρατία ότι δεν αναγνωρίζει τα διπλώματα που χορηγούνται από πανεπιστήμια άλλων κρατών μελών, όταν οι σπουδές, μετά το πέρας των οποίων χορηγούνται τα διπλώματα αυτά, έχουν πραγματοποιηθεί σε ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα εγκατεστημένο στο έδαφός της.
29. Το ζήτημα είναι αν το δίπλωμα που χορηγείται μετά το πέρας σπουδών οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί βάσει συμφωνίας δικαιοχρήσεως αποτελεί «δίπλωμα» κατά την έννοια του άρθρου 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48, οπότε το κράτος μέλος υποδοχής υποχρεούται να το αναγνωρίσει βάσει του άρθρου 3 της οδηγίας αυτής.
30. Η ιδιαιτερότητα ενός τέτοιου διπλώματος συνίσταται στο γεγονός ότι οι σπουδές δεν έχουν πραγματοποιηθεί στο έδαφος του κράτους μέλους χορηγήσεως του διπλώματος αυτού, αλλά σε ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα εγκατεστημένο στο έδαφος άλλου κράτους μέλους.
31. Λαμβανομένης υπόψη της ιδιαιτερότητας αυτής, πρέπει μήπως να γίνει δεκτό ότι εναπόκειται στο κράτος μέλος, στο έδαφος του οποίου έχουν πραγματοποιηθεί οι σπουδές, να κρίνει το επίπεδο του διπλώματος αυτού;
32. Δεν το νομίζω.
33. Θα ήθελα, καταρχάς, να επισημάνω ότι το άρθρο 1, στοιχείο α΄, πρώτο εδάφιο, πρώτη περίπτωση, της οδηγίας 89/48 ορίζει ότι ως «δίπλωμα» νοείται οποιοδήποτε δίπλωμα «έχει χορηγηθεί από αρμόδια αρχή κράτους μέλους [(13)], η οποία έχει ορισθεί σύμφωνα με τις νομοθετικές, κανονιστικές ή διοικητικές διατάξεις του εν λόγω κράτους μέλους». Επιβάλλεται η διαπίστωση ότι το επίπεδο του διπλώματος κρίνεται κατά το δίκαιο του κράτους μέλους χορηγήσεως.
34. Εν συνεχεία, θα ήθελα να παρατηρήσω ότι το άρθρο 1, στοιχείο α΄, πρώτο εδάφιο, δεύτερη περίπτωση, της οδηγίας αυτής δεν επιβάλλει κανένα κριτήριο εδαφικότητας όσον αφορά τον τόπο πραγματοποιήσεως των σπουδών. Συνεπώς, φρονώ ότι ο καθορισμός του περιεχομένου και της οργανώσεως των σπουδών που οδηγούν στην απόκτηση του διπλώματος αυτού και, επομένως, ο καθορισμός του τόπου όπου θα πραγματοποιηθούν οι σπουδές αυτές εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του κράτους μέλους χορηγήσεως.
35. Προσθέτω, επίσης, ότι το άρθρο 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας αυτής διευκρινίζει απλώς ότι η πιστοποιούμενη με το δίπλωμα εκπαίδευση πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί κατά το μεγαλύτερό της μέρος στην Κοινότητα (14). Κατά τη διάταξη αυτή, σημασία έχει η εκπαίδευση αυτή να πραγματοποιείται μετά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, να είναι διάρκειας τουλάχιστον τριών ετών και να παρέχεται από ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα ή άλλο ίδρυμα του ίδιου εκπαιδευτικού επιπέδου.
36. Η ορθότητα της αναλύσεως αυτής επιβεβαιώνεται από τον ίδιο τον σκοπό της οδηγίας 89/48 και από τη νομομολογία του Δικαστηρίου.
37. Συγκεκριμένα, η οδηγία αυτή αποσκοπεί στην αμοιβαία αναγνώριση των διπλωμάτων που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών. Αντίθετα από τις τομεακές οδηγίες, το σύστημα που καθιερώνεται με την οδηγία 89/48 δεν στηρίζεται στην εναρμόνιση των όρων προσβάσεως στα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα και των όρων ασκήσεώς τους.
38. Για τον λόγο αυτό το Δικαστήριο έκρινε, με την πρόσφατη απόφασή του στην υπόθεση Price (15), ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι αρμόδια για τον καθορισμό αυτών των όρων προσβάσεως, δηλαδή για τον καθορισμό του περιεχομένου, του επιπέδου ή ακόμη και της δομής της εκπαιδεύσεως που απαιτείται για τα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των τομεακών οδηγιών.
39. Το γεγονός ότι οι σπουδές έχουν πραγματοποιηθεί, εν όλω ή εν μέρει, σε ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα εγκατεστημένο στο έδαφος του κράτους μέλους υποδοχής δεν απαλλάσσει το κράτος αυτό από την υποχρέωση να αναγνωρίζει το δίπλωμα που χορηγείται μετά την ολοκλήρωση των σπουδών αυτών. Αν αναγνωριζόταν η ύπαρξη τέτοιας ευχέρειας του κράτους μέλους, θα ετίθετο εν αμφιβόλω η ίδια η αρχή της αμοιβαίας αναγνωρίσεως.
40. Προσθέτω ότι η μη αναγνώριση διπλώματος για τον λόγο ότι χορηγήθηκε κατόπιν σπουδών που πραγματοποιήθηκαν βάσει συμφωνίας δικαιοχρήσεως θα είχε ως συνέπεια όχι μόνον να αποθαρρύνει τους φοιτητές να εγγράφονται στα προγράμματα σπουδών που προσφέρουν τα πανεπιστήμια των άλλων κρατών μελών αλλά και να εμποδίζει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων οι οποίοι είναι κάτοχοι των σχετικών διπλωμάτων, κάτι που θα αντέβαινε στον σκοπό της οδηγίας 89/48.
41. Η πρώτη και η δέκατη τρίτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας αυτής αναφέρουν σχετικά ότι η οδηγία έχει ως σκοπό να διευκολύνει την άσκηση επαγγέλματος σε κράτος μέλος διαφορετικό από αυτό στο οποίο ο κοινοτικός υπήκοος απέκτησε τα επαγγελματικά προσόντα του και ότι αυτός έχει δικαίωμα «να αποκτά [επαγγελματικές] γνώσεις όπου επιθυμεί».
42. Οι συμφωνίες δικαιοχρήσεως καθιστούν δυνατή την κινητικότητα αυτού του είδους και διαπνέονται, εξάλλου, από το πνεύμα ακριβώς του κοινοτικού προγράμματος ανταλλαγών Erasmus, το οποίο ενθαρρύνει τις δράσεις συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως των κρατών μελών.
43. Υπενθυμίζεται τέλος ότι, στην περίπτωση κατά την οποία το κράτος μέλος υποδοχής εκτιμά ότι η εκπαίδευση του κατόχου του διπλώματος αφορά τομείς γνώσεων ουσιωδώς διαφορετικούς από εκείνους που καλύπτονται από το δίπλωμα που απαιτείται στο κράτος αυτό, το εν λόγω κράτος έχει τη δυνατότητα, κατά το άρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 89/48, να απαιτήσει από τον αιτούντα να πραγματοποιήσει πρακτική άσκηση προσαρμογής ή να υποβληθεί σε δοκιμασία επάρκειας.
44. Βάσει των ανωτέρω, εκτιμώ συνεπώς ότι η πρώτη αιτίαση είναι βάσιμη.
Επί της δευτέρας αιτιάσεως
45. Το άρθρο 5, παράγραφος 1, τελευταία περίοδος, του ΠΔ 165/2000 προβλέπει παρέκκλιση από την αρχή που θέτει το άρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/48 (16). Συγκεριμένα, το ΠΔ αυτό ορίζει όχι μόνον ότι το δικαίωμα επιλογής δεν ισχύει για τα επαγγέλματα για την άσκηση των οποίων απαιτείται επακριβής γνώση του εσωτερικού δικαίου, αλλά και ότι δεν ισχύει και για «όσα άλλα επαγγέλματα ειδικές διατάξεις ορίζουν διαφορετικά».
46. Όπως ορθώς επισημαίνει η Επιτροπή, αυτή η εθνική διάταξη, που προβλέπει γενικώς ότι το κράτος μέλος υποδοχής διατηρεί το δικαίωμα επιλογής μεταξύ πρακτικής ασκήσεως προσαρμογής και δοκιμασίας επάρκειας «για όσα άλλα επαγγέλματα ειδικές διατάξεις ορίζουν διαφορετικά», αντιβαίνει στα άρθρα 4, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, δεύτερο εδάφιο, δεύτερη περίοδος, και 10 της οδηγίας 89/48. Πράγματι, το κράτος μέλος υποδοχής μπορεί να θεσπίσει παρέκκλιση από την αρχή του δικαιώματος επιλογής του αιτούντος μόνον εφόσον η άσκηση του νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος απαιτεί επακριβή γνώση του εθνικού δικαίου.
47. Η Ελληνική Δημοκρατία δέχεται το βάσιμο της αιτιάσεως αυτής και προσθέτει ότι προωθείται η έκδοση προεδρικού διατάγματος με το οποίο καταργείται η επίμαχη φράση.
48. Αρκεί να υπομνησθεί ότι, κατά πάγια νομολογία, η ύπαρξη παραβάσεως πρέπει να εκτιμάται με γνώμονα την κατάσταση του κράτους μέλους κατά τη λήξη της ταχθείσας με την αιτιολογημένη γνώμη προθεσμίας (17).
49. Επιβάλλεται, όμως, η διαπίστωση ότι, κατά τη λήξη της προθεσμίας αυτής, η Ελληνική Δημοκρατία δεν είχε λάβει τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τα άρθρα 4, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, δεύτερο εδάφιο, δεύτερη περίοδος, και 10 της οδηγίας 89/48. Συνεπώς, η δεύτερη αιτίαση είναι βάσιμη.
Επί της τρίτης αιτιάσεως
50. Βάσει του άρθρου 10, παράγραφος 1, περίπτωση β΄, υποπεριπτώσεις αα) και ββ), του ΠΔ 165/2000, στο ΣΑΕΙΤΤΕ έχει ανατεθεί η αποκλειστική αρμοδιότητα να αποφαίνεται επί των αιτήσεων αναγνωρίσεως των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 89/48.
51. Κατά τη διάταξη αυτή, το ΣΑΕΙΤΤΕ είναι αρμόδιο να κρίνει αν το εκπαιδευτικό ίδρυμα στο οποίο πραγματοποίησε τις σπουδές του ο αιτών ανήκει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και αν ο αιτών διαθέτει την απαραίτητη επαγγελματική πείρα, στην περίπτωση κατά την οποία η διάρκεια της εκπαιδεύσεως υπολείπεται κατά ένα τουλάχιστον έτος της απαιτούμενης στην Ελλάδα για την άσκηση του ιδίου επαγγέλματος.
52. Συμφωνώ με την Επιτροπή ότι η αρμοδιότητα του ΣΑΕΙΤΤΕ να κρίνει αν ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα ανήκει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αντιβαίνει στο άρθρο 8, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/48. Κατά το άρθρο αυτό, οι βεβαιώσεις και τα έγγραφα τα οποία έχουν εκδώσει οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους χορηγήσεως και τα οποία υποβάλλει ο αιτών αρκούν ως απόδειξη του ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στα άρθρα 3 και 4 της οδηγίας αυτής.
53. Εντούτοις, αντίθετα από ό,τι υποστηρίζει η Επιτροπή, φρονώ ότι το ΣΑΕΙΤΤΕ είναι αρμόδιο, κατά το άρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της εν λόγω οδηγίας, να εξακριβώνει αν ο κάτοχος του διπλώματος διαθέτει την απαραίτητη επαγγελματική πείρα, στην περίπτωση κατά την οποία η διάρκεια της εκπαιδεύσεως υπολείπεται κατά ένα τουλάχιστον έτος αυτής που απαιτείται στην Ελλάδα για την άσκηση του ιδίου επαγγέλματος.
54. Συγκεκριμένα, κατά τη διάταξη αυτή, το άρθρο 3 της οδηγίας 89/48 δεν θίγει την ευχέρεια του κράτους μέλους υποδοχής να απαιτεί επίσης από τον αιτούντα «να αποδεικνύει ότι διαθέτει επαγγελματική πείρα, όταν η διάρκεια της εκπαιδεύσεως […] υπολείπεται κατά ένα τουλάχιστον έτος της διάρκειας που απαιτείται στο κράτος μέλος υποδοχής».
55. Επομένως, η Ελληνική Δημοκρατία έχει το δικαίωμα να απαιτεί από τον κάτοχο του αλλοδαπού διπλώματος να αποδεικνύει ότι διαθέτει επαγγελματική πείρα, όταν η εκπαίδευση για το οικείο νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα έχει διάρκεια μικρότερη κατά ένα τουλάχιστον έτος από αυτήν που απαιτείται στην Ελλάδα.
56. Η Ελληνική Δημοκρατία δεν αμφισβητεί την ορθότητα της αιτίασης αυτής και επισημαίνει ότι προωθείται η έκδοση προεδρικού διατάγματος με το οποίο καταργείται η επίμαχη διάταξη.
57. Λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας του Δικαστηρίου(18) και των απαντήσεων που έδωσε η Ελληνική Δημοκρατία, φρονώ ότι η τρίτη αιτίαση είναι επίσης βάσιμη, πλην όμως μόνον ως προς ότι το ΣΑΕΙΤΤΕ είναι αρμόδιο να κρίνει αν το εγκατεστημένο στο έδαφος άλλου κράτους μέλους εκπαιδευτικό ίδρυμα ανήκει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Επί της πέμπτης αιτιάσεως
58. Η Επιτροπή προσάπτει στην Ελληνική Δημοκρατία ότι αρνείται την αναγνώριση της επαγγελματικής ισοτιμίας στους κατόχους διπλωμάτων, κατά την έννοια της οδηγίας 89/48, οι οποίοι εργάζονται στον δημόσιο τομέα, με συνέπεια να εμποδίζει την προαγωγή τους σε ανώτερο μισθολογικό κλιμάκιο. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η πρακτική αυτή αντιβαίνει στο άρθρο 3 της οδηγίας 89/48.
59. Η Ελληνική Δημοκρατία αντικρούει τους ισχυρισμούς αυτούς. Κατ’ αυτήν, οι διατάξεις του ελληνικού Υπαλληλικού Κώδικα παρέχουν στους κατόχους αλλοδαπού διπλώματος το δικαίωμα μετατάξεως σε θέσεις κλάδου ανώτερης κατηγορίας.
60. Προς στήριξη της αιτιάσεώς της, η Επιτροπή περιορίζεται να καταγγείλει το ότι «η διοικητική πρακτική του [ΣΑΕΙΤΤΕ] και των διαφόρων υπηρεσιών του δημοσίου τομέα, δηλαδή η διατήρηση από την Ελληνική Δημοκρατία του παλαιού συστήματος εξελίξεως της σταδιοδρομίας του υπαλλήλου, είναι αντίθετη στο άρθρο 3 της οδηγίας [89/48]». Ομοίως, η Επιτροπή απλώς επικαλείται τις καταγγελίες που της υπέβαλαν οι κάτοχοι των διπλωμάτων αυτών, καθώς και τα πρακτικά συνεδριάσεως του ΣΑΕΙΤΤΕ (19). Η Επιτροπή δεν προσκόμισε στο Δικαστήριο ούτε τις καταγγελίες αυτές ούτε κανένα άλλο στοιχείο ικανό να επιβεβαιώσει τους ισχυρισμούς αυτούς.
61. Πρέπει να υπομνησθεί ότι, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, στο πλαίσιο προσφυγής λόγω παραβάσεως που ασκείται βάσει του άρθρου 226 ΕΚ, η Επιτροπή οφείλει να αποδείξει την ύπαρξη της προσαπτομένης παραβάσεως και δεν μπορεί να βασισθεί σε κανένα τεκμήριο (20).
62. Κατόπιν των προεκτεθέντων, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε ότι το ελληνικό σύστημα εξελίξεως της σταδιοδρομίας των δημοσίων υπαλλήλων εμποδίζει τους κατόχους διπλωμάτων, κατά την έννοια της οδηγίας 89/48, να επικαλούνται τον επαγγελματικό τίτλο τους προκειμένου να καταταγούν σε ανώτερο μισθολογικό κλιμάκιο.
63. Κατά συνέπεια, φρονώ ότι η πέμπτη αιτίαση είναι αβάσιμη.
Επί της έκτης αιτιάσεως
1. Κύρια επιχειρήματα των διαδίκων
64. Κατά το άρθρο 2 του ελληνικού νόμου 1486/1984 (21), όλοι οι Έλληνες και κοινοτικοί υπήκοοι οι οποίοι είναι διπλωματούχοι μηχανικοί του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου της Αθήνας, των πολυτεχνικών σχολών της χώρας και των ισοτίμων σχολών του εξωτερικού εγγράφονται υποχρεωτικά στο ΤΕΕ, προκειμένου να μπορούν να ασκούν το επάγγελμα του μηχανικού.
65. Η Επιτροπή, με τις γραπτές παρατηρήσεις της, παραπέμπει στο άρθρο μόνο της ελληνικής υπουργικής αποφάσεως ΕΔ 5/1984/Β 713 (στο εξής: υπουργική απόφαση του 1984) (22), το οποίο υποχρεώνει τους κατόχους διπλώματος, κατά την έννοια της οδηγίας 89/48, να προσκομίσουν βεβαίωση του ΔΙΚΑΤΣΑ περί ακαδημαϊκής ισοτιμίας και να συμμετάσχουν επιτυχώς σε εξετάσεις προκειμένου να εγγραφούν στο ΤΕΕ.
66. Η Επιτροπή φρονεί ότι η υπουργική απόφαση του 1984 αντιβαίνει στο άρθρο 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/48. Κατά τη διάταξη αυτή, η ιδιότητα του μέλους επαγγελματικής οργανώσεως μπορεί να εξαρτάται από την ύπαρξη ορισμένων προσόντων μόνον υπό τους όρους που προβλέπουν, μεταξύ άλλων, τα άρθρα 3 και 4 της οδηγίας αυτής.
67. Η Ελληνική Δημοκρατία αμφισβητεί το βάσιμο της αιτιάσεως αυτής. Κατ’ αυτήν, αφότου τέθηκε σε ισχύ το ΠΔ 165/2000, η πρακτική του ΤΕΕ έχει μεταβληθεί και για την εγγραφή σ’ αυτό αρκεί η απλή αναγνώριση των αλλοδαπών διπλωμάτων από το ΣΑΕΙΤΤΕ. Επιπλέον, η Ελληνική Δημοκρατία υποστηρίζει ότι η συμμετοχή στις εξετάσεις αφορά άλλες κατηγορίες επαγγελματιών. Με το υπόμνημα ανταπαντήσεως, η Ελληνική Δημοκρατία προσθέτει ότι το ΤΕΕ προτίθεται να τροποποιήσει τις προκηρύξεις διενέργειας των εξετάσεων προς άρση πάσης αμφιβολίας.
2. Εξέταση
68. Κατά την παρούσα διαδικασία, ζητήθηκε από τους διαδίκους να διευκρινίσουν αν το ΤΕΕ αποτελεί «ένωση» ή «οργάνωση» κατά την έννοια του άρθρου 1, στοιχείο δ΄, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/48 και εμπίπτει, επομένως, στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας αυτής.
69. Η Ελληνική Δημοκρατία υποστηρίζει ότι το ΤΕΕ δεν αποτελεί επαγγελματική οργάνωση κατά την έννοια του εν λόγω άρθρου 1, στοιχείο δ΄, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας αυτής. Φρονεί, επομένως, ότι το άρθρο 7, παράγραφος 3, της οδηγίας 89/48 δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής.
70. Η Επιτροπή υποστηρίζει, όμως, ότι το ΤΕΕ αποτελεί επαγγελματική οργάνωση. Εκτιμά, επομένως, ότι το άρθρο 1 της υπουργικής αποφάσεως του 1984, το οποίο επιβάλλει στον κάτοχο του διπλώματος την υποχρέωση να προσκομίσει βεβαίωση του ΔΙΚΑΤΣΑ περί ακαδημαϊκής ισοτιμίας και να συμμετάσχει επιτυχώς σε προφορικές εξετάσεις, αντιβαίνει στο άρθρο 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/48.
71. Εν τούτοις, δεν νομίζω ότι η υπουργική απόφαση του 1984 εκδόθηκε από επαγγελματική οργάνωση.
72. Συγκεκριμένα, το άρθρο 1, στοιχείο δ΄, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 89/48 ορίζει ότι ως νομοθετικά κατοχυρωμένη «επαγγελματική δραστηριότητα» νοείται «η επαγγελματική δραστηριότητα για την πρόσβαση στην οποία, την άσκησή της ή για έναν τρόπο ασκήσεώς της, σε ένα κράτος μέλος απαιτείται, αμέσως ή εμμέσως, βάσει νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων, η κατοχή διπλώματος».
73. Προκειμένου να καλυφθούν όλες οι περιπτώσεις τις οποίες μπορεί να αντιμετωπίσει ο επαγγελματίας, ο κοινοτικός νομοθέτης θεωρεί ότι τα επαγγέλματα που δεν κατοχυρώνονται νομοθετικά από το κράτος μέλος, αλλά ρυθμίζονται από ανεξάρτητες επαγγελματικές οργανώσεις που παρέχουν πλεονεκτήματα στα μέλη τους, πρέπει επίσης να εξομοιώνονται προς τα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα.
74. Για τον λόγο αυτό, μολονότι δεν εφαρμόζεται το άρθρο 1, στοιχείο δ΄, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 89/48, η επαγγελματική δραστηριότητα των μελών επαγγελματικής ενώσεως ή οργανώσεως εξομοιώνεται, κατά το άρθρο 1, στοιχείο δ΄, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας αυτής, προς νομοθετικά κατοχυρωμένη επαγγελματική δραστηριότητα.
75. Η τελευταία αυτή διάταξη εφαρμόζεται εφόσον η επαγγελματική ένωση ή οργάνωση χορηγεί στα μέλη της δίπλωμα, τα υποβάλλει σε κανόνες που θεσπίζει η ίδια και παρέχει σ’ αυτά το δικαίωμα να κάνουν χρήση τίτλου ή συντομογραφίας ή ιδιότητας που αντιστοιχεί προς αυτό το δίπλωμα.
76. Συναφώς, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η υπουργική απόφαση του 1984 αποτελεί κανόνα που εκδόθηκε απευθείας από την Ελληνική Δημοκρατία και όχι από το ΤΕΕ.
77. Επισημαίνεται, επίσης, ότι η πρόσβαση στο επάγγελμα του μηχανικού και η άσκησή του στην Ελλάδα υπόκεινται πράγματι σε νομοθετικές διατάξεις, δεδομένου ότι, κατά το άρθρο 2 του νόμου 1486/1984, μόνον οι διπλωματούχοι των σχολών μηχανικών της ημεδαπής και της αλλοδαπής μπορούν να εγγραφούν στο ΤΕΕ (23). Μόνον κατόπιν της αποκτήσεως του διπλώματος αυτού, ο κάτοχός του έχει τη δυνατότητα να εγγραφεί στο ΤΕΕ.
78. Είναι, επομένως, σαφές ότι η πρόσβαση στο επάγγελμα του μηχανικού και η άσκησή του στην Ελλάδα ρυθμίζονται νομοθετικά απευθείας από το κράτος.
79. Εξάλλου, πρέπει να υπομνησθεί ότι το Δικαστήριο, με την απόφασή του στην υπόθεση Πέρος (24), έκρινε ότι το ΤΕΕ δεν μπορεί να απαιτήσει από τον κάτοχο του αλλοδαπού διπλώματος την αναγνώριση της ισοτιμίας του τίτλου του από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, τούτο δε βάσει του άρθρου 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48. Αν το ΤΕΕ είχε θεωρηθεί επαγγελματική οργάνωση, οι υποχρεώσεις αυτές θα απέρρεαν από το άρθρο 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας αυτής.
80. Κατά συνέπεια, εκτιμώ ότι η αιτίαση είναι αβάσιμη, καθόσον αφορά το άρθρο 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/48, και ότι εν προκειμένω εφαρμόζεται το άρθρο 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας αυτής, το οποίο αφορά τις δραστηριότητες που ρυθμίζονται νομοθετικά από το κράτος.
81. Τίθεται επομένως το ζήτημα αν η τυχόν εφαρμογή του εν λόγω άρθρου 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας αυτής στα πραγματικά περιστατικά που εκθέτει με την αιτίασή της η Επιτροπή θα μετέβαλλε το αντικείμενο της διαφοράς και θα συνιστούσε προσβολή των δικαιωμάτων άμυνας, καθιστώντας, συνεπώς, την αιτίαση απαράδεκτη.
82. Δεν το νομίζω, για τους εξής λόγους.
83. Τα άρθρα 3 και 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/48, μολονότι αφορούν, αφενός, τις επαγγελματικές δραστηριότητες των οποίων η άσκηση ρυθμίζεται νομοθετικά από το κράτος μέλος και, αφετέρου, τις επαγγελματικές δραστηριότητες των μελών των επαγγελματικών οργανώσεων, θεσπίζουν εντούτοις τις ίδιες υποχρεώσεις. Συγκεκριμένα, το άρθρο 3 της οδηγίας αυτής θέτει την αρχή της αμοιβαίας αναγνωρίσεως των διπλωμάτων και το άρθρο 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της εν λόγω οδηγίας παραπέμπει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 3.
84. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις ο στόχος είναι ο ίδιος, δηλαδή να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να απαιτεί το κράτος μέλος υποδοχής από τον κάτοχο του αλλοδαπού διπλώματος, το οποίο έχει αναγνωρισθεί από τον αρμόδιο οργανισμό, οποιαδήποτε άλλη αναγνώριση της ισοτιμίας από μέρους κρατικής αρχής.
85. Συνεπώς, φρονώ ότι, δεδομένου ότι οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις δύο προαναφερθείσες διατάξεις είναι όμοιες, το αντικείμενο της διαφοράς δεν μεταβάλλεται αναλόγως του αν πρόκειται να εφαρμοσθεί το άρθρο 7, παράγραφος 3, δεύτερο εδάφιο, της οδηγίας 89/48 ή το άρθρο 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας αυτής.
86. Το Δικαστήριο έχει αποφανθεί συναφώς ότι, όταν επέρχεται μεταβολή του κοινοτικού δικαίου κατά τη διάρκεια της προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασίας, η Επιτροπή μπορεί παραδεκτώς να ζητήσει να διαπιστωθεί η ύπαρξη παραβάσεως ως προς την τήρηση των υποχρεώσεων οι οποίες απορρέουν από το αρχικό κείμενο οδηγίας και διατηρούνται σε ισχύ δυνάμει των νέων διατάξεων. Το Δικαστήριο έκρινε επομένως ότι το αντικείμενο της διαφοράς δεν είχε μεταβληθεί, παρά τη μεταβολή αυτή, δεδομένου ότι οι ουσιώδεις υποχρεώσεις τις οποίες υπείχε το κράτος μέλος ήταν όμοιες (25).
87. Συνεπώς, στην ιδιαίτερη αυτή περίπτωση, φρονώ ότι η έκτη αιτίαση είναι παραδεκτή όσον αφορά το άρθρο 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48.
88. Επομένως, πρέπει τώρα να εξετασθεί το βάσιμο της αιτιάσεως αυτής.
89. Από τον φάκελο της δικογραφίας προκύπτει ότι το άρθρο 11 του ΠΔ 165/2000 ορίζει ότι, από την έκδοση της αποφάσεως του ΣΑΕΙΤΤΕ, η αρμόδια επαγγελματική οργάνωση υποχρεούται να εγγράψει ως μέλος της τον κάτοχο του διπλώματος, κατά την έννοια της οδηγίας 89/48 (26). Συνεπώς, η απλή αναγνώριση από το ΣΑΕΙΤΤΕ αρκεί, καταρχήν, για την εγγραφή ως μελών του ΤΕΕ των διπλωματούχων μηχανικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως άλλων κρατών μελών.
90. Πάντως, όπως εξέθεσα ήδη, η Επιτροπή αναφέρθηκε σε μια υπουργική απόφαση σχετική με τη χορήγηση της αδείας ασκήσεως του επαγγέλματος του μηχανικού. Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι από την απόφαση αυτή προκύπτει ότι οι κάτοχοι αλλοδαπών διπλωμάτων οφείλουν, προκειμένου να εγγραφούν στο ΤΕΕ, να υποβληθούν σε προφορικές εξετάσεις και να λάβουν βεβαίωση ισοτιμίας του διπλώματός τους από το ΔΙΚΑΤΣΑ.
91. Το Δικαστήριο έχει δεχτεί πάντως ότι, όταν η οδηγία 89/48 έχει εφαρμογή, ένας δημόσιος οργανισμός κράτους μέλους, που υποχρεούται να τηρεί τους κανόνες της συγκεκριμένης οδηγίας, δεν μπορεί πλέον να απαιτεί την αναγνώριση της ισοτιμίας των τίτλων του ενδιαφερομένου από τις αρμόδιες εθνικές αρχές (27).
92. Υπενθυμίζεται, συναφώς, ότι, κατά το άρθρο 9, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής, η Ελληνική Δημοκρατία όρισε το ΣΑΕΙΤΤΕ ως αρχή η οποία είναι αρμόδια να δέχεται τις αιτήσεις αναγνωρίσεως των επαγγελματικών προσόντων.
93. Συνεπώς, η απαίτηση αφενός προσκομίσεως βεβαιώσεως του ΔΙΚΑΤΣΑ περί ισοτιμίας του διπλώματος και αφετέρου επιτυχούς συμμετοχής σε προφορικές εξετάσεις, όσον αφορά τους κατόχους αλλοδαπού διπλώματος το οποίο έχει αναγνωρισθεί από το ΣΑΕΙΤΤΕ, αντιβαίνει στο άρθρο 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48 (28).
94. Εν πάση περιπτώσει, η παρούσα κατάσταση δημιουργεί, όσον αφορά την εγγραφή του ενδιαφερομένου ως μέλους του ΤΕΕ, νομική αβεβαιότητα, δεδομένου ότι η συνύπαρξη δύο αντιθέτων κανόνων οδηγεί σε νομικά ασαφή κατάσταση και δεν μπορεί, επομένως, να διασφαλίσει με σαφήνεια την τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την οδηγία 89/48 και ιδίως από το άρθρο 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας αυτής (29).
95. Συνεπώς, εκτιμώ ότι η έκτη αιτίαση είναι βάσιμη καθόσον αφορά το άρθρο 3, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, της οδηγίας 89/48.
96. Δεδομένου ότι οι περισσότερες από τις αιτιάσεις κρίθηκαν βάσιμες, επιβάλλεται, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 69, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, του Κανονισμού Διαδικασίας, να καταδικασθεί η Ελληνική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.
V – Πρόταση
97. Κατόπιν των προεκτεθέντων, προτείνω στο Δικαστήριο:
1) να αναγνωρίσει ότι η Ελληνική Δημοκρατία:
– μη αναγνωρίζοντας τα διπλώματα που χορηγούνται από τις αρμόδιες αρχές άλλου κράτους μέλους βάσει συμφωνιών δικαιοχρήσεως,
– στερώντας από τον αιτούντα τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ πρακτικής ασκήσεως προσαρμογής και δοκιμασίας επάρκειας, προκειμένου περί επαγγελμάτων άλλων από αυτά για την άσκηση των οποίων απαιτείται επακριβής γνώση του εσωτερικού δικαίου,
– αναθέτοντας στο Συμβούλιο Αναγνωρίσεως Επαγγελματικής Ισοτιμίας Τίτλων Τριτοβάθμιας Εκπαιδεύσεως την αρμοδιότητα να κρίνει αν το εκπαιδευτικό ίδρυμα, στο οποίο πραγματοποίησε την επαγγελματική του εκπαίδευση ο αιτών, ανήκει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και
– απαιτώντας από τους κατόχους διπλώματος, κατά την έννοια της οδηγίας 89/48, την προσκόμιση βεβαιώσεως του Διαπανεπιστημιακού Κέντρου Αναγνωρίσεως Τίτλων Σπουδών της Αλλοδαπής περί ακαδημαϊκής ισοτιμίας και την επιτυχή συμμετοχή τους σε εξετάσεις, προκειμένου να εγγραφούν στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος,
παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 1, 3, 4, 8 και 10 της οδηγίας 89/48/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, σχετικά με ένα γενικό σύστημα αναγνωρίσεως των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών,
2) να καταδικάσει την Ελληνική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.
________________________________________
1 – Γλώσσα του πρωτοτύπου: η γαλλική.
________________________________________
2 – ΕΕ 1989, L 19, σ. 16.
________________________________________
3 – Πρόκειται για τα εξής επαγγέλματα: ιατρός, νοσηλευτής υπεύθυνος για γενικές φροντίδες, οδοντίατρος, κτηνίατρος, μαία, φαρμακοποιός και αρχιτέκτονας.
________________________________________
4 – Κατά τη διάταξη αυτή, ως ένωση ή οργάνωση νοείται η αναγνωρισμένη από το κράτος μέλος ένωση ή οργάνωση, η οποία χορηγεί στα μέλη της δίπλωμα, τα υποβάλλει σε επαγγελματικούς κανόνες τους οποίους θεσπίζει η ίδια και παρέχει σ’ αυτά το δικαίωμα να κάνουν χρήση τίτλου, συντομογραφίας ή ιδιότητας που αντιστοιχεί στο δίπλωμα αυτό.
________________________________________
5 – ΦΕΚ A΄ 149.
________________________________________
6 – ΦΕΚ A΄ 251.
________________________________________
7 – ΦΕΚ A΄ 334.
________________________________________
8 – Στο εξής: ΣΑΕΙΤΤΕ.
________________________________________
9 – Στο εξής: ΔΙΚΑΤΣΑ.
________________________________________
10 – Στο εξής: ΤΕΕ.
________________________________________
11 – Βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 27ης Νοεμβρίου 1990, C 200/88, Επιτροπή κατά Ελλάδας (Συλλογή 1990, σ. I 4299, σκέψη 13), της 18ης Οκτωβρίου 2001, C 354/99, Επιτροπή κατά Ιρλανδίας (Συλλογή 2001, σ. I 7657, σκέψη 45), και της 26ης Ιουνίου 2003, C 233/00, Επιτροπή κατά Γαλλίας (Συλλογή 2003, σ. I 6625, σκέψη 30).
________________________________________
12 – Βάσει των άρθρων αυτών, η Κοινότητα μπορεί, αν αυτό απαιτείται, να υποστηρίζει και να συμπληρώνει τη δράση των κρατών μελών σε θέματα παιδείας και επαγγελματικής εκπαιδεύσεως, σεβόμενη ταυτόχρονα την αρμοδιότητά τους για το περιεχόμενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού τους συστήματος και της επαγγελματικής εκπαιδεύσεως. Η παιδεία και η επαγγελματική εκπαίδευση παραμένουν, επομένως, αρμοδιότητες των κρατών μελών.
________________________________________
13 – Η υπογράμμιση δική μου.
________________________________________
14 – Βλ. άρθρο 1, στοιχείο α΄, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 89/48.
________________________________________
15 – Απόφαση της 7ης Σεπτεμβρίου 2006, C 149/05, η οποία δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στη Συλλογή, σκέψη 54.
________________________________________
16 – Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την αρχή αυτή, όταν το κράτος μέλος υποδοχής κάνει χρήση της δυνατότητας επιβολής αντισταθμιστικών μέτρων, πρέπει να παρέχει στον αιτούντα τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ πρακτικής ασκήσεως προσαρμογής και δοκιμασίας επάρκειας.
________________________________________
17 – Βλ. υποσημείωση 11.
________________________________________
18 – Όπ.π.
________________________________________
19 – Βλ. σημεία 66 και 67 του δικογράφου της προσφυγής.
________________________________________
20 – Βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 25ης Μαΐου 1982, 96/81, Επιτροπή κατά Κάτω Χωρών (Συλλογή 1982, σ. 1791, σκέψη 6), της 29ης Απριλίου 2004, C 194/01, Επιτροπή κατά Αυστρίας (Συλλογή 2004, σ. I 4579, σκέψη 34), της 12ης Μαΐου 2005, C 287/03, Επιτροπή κατά Βελγίου (Συλλογή 2005, σ. I 3761, σκέψη 27), και της 20ής Οκτωβρίου 2005, C 6/04, Επιτροπή κατά Ηνωμένου Βασιλείου (Συλλογή 2005, σ. I 9017, σκέψη 75). Εξάλλου, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι το Δικαστήριο έχει δεχτεί ότι, όταν πρόκειται για πρακτική της διοικήσεως που μπορεί να καταλογιστεί σε κράτος μέλος, για την απόδειξη της παραβάσεως του κράτους μέλους είναι αναγκαία η προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων ιδιαίτερης φύσης σε σχέση με τα στοιχεία που λαμβάνονται συνήθως υπόψη κατά την εκδίκαση των προσφυγών λόγω παραβάσεως που αφορούν μόνο το περιεχόμενο εθνικών διατάξεων (βλ. προπαρατεθείσα απόφαση Επιτροπή κατά Βελγίου, σκέψη 28).
________________________________________
21 – ΦΕΚ A΄ 161. Ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του προεδρικού διατάγματος 512/1991 (ΦΕΚ A΄ 190, στο εξής: νόμος 1486/1984).
________________________________________
22 – Βλ. σημείο 5 του υπομνήματος απαντήσεως.
________________________________________
23 – Βλ. απάντηση της Ελληνικής Δημοκρατίας στις ερωτήσεις που έθεσε το Δικαστήριο, σ. 5.
________________________________________
24 – Απόφαση της 14ης Ιουλίου 2005, C 141/04 (Συλλογή 2005, σ. I 7163, σκέψεις 39 και 40).
________________________________________
25 – Βλ. απόφαση της 9ης Νοεμβρίου 1999, C 365/97, Επιτροπή κατά Ιταλίας (Συλλογή 1999, σ. I 7773, σκέψεις 36 έως 40).
________________________________________
26 – Βλ. την έγγραφη απάντηση της Ελληνικής Δημοκρατίας στις ερωτήσεις που έθεσε το Δικαστήριο, σ. 6.
________________________________________
27 – Προπαρατεθείσα απόφαση Πέρος (σκέψη 35 και παρατιθέμενη νομολογία).
________________________________________
28 – Όπ.π. (σκέψη 40).
________________________________________
29 – Βλ. απόφαση της 10ης Ιανουαρίου 2006, C 98/03, Επιτροπή κατά Γερμανίας (Συλλογή 2006, σ. I 53, σκέψη 78), με την οποία το Δικαστήριο έκρινε ότι η συνύπαρξη ενός κανόνα που συνάδει προς το κοινοτικό δίκαιο και ενός κανόνα αντίθετου προς αυτό δεν μπορεί να εξασφαλίσει αποτελεσματικά και με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο την τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από κοινοτική ρύθμιση.