Η Εφαρμογή του Νόμου και οι Εσωτερικοί Κανονισμοί των Πανεπιστημίων

Tweet

Η πείρα, αλλά και η εμπλοκή με τα της διοίκησης της εκπαίδευσης επί 25 σχεδόν χρόνια, με έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι αν δεν δοθεί πλήρης αυτονομία στα πανεπιστήμια (αφού όμως πρώτα αλλάξει ο τρόπος διοίκησης), με διαρκή και αξιόπιστη αξιολόγηση δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα.
Είμαι πεπεισμένος ότι ένας νόμος με 4 άρθρα είναι αρκετός να αλλάξει άρδην την κατάσταση.

Και για να σχολιάσω τα περί εσωτερικών κανονισμών του νόμου Σουφλιά -αλλά και του σημερινού: Υπηρέτησα σε δύο πανεπιστήμια στην Ελλάδα (Πατρών και Οικονομικό Πανεπιστήμιο) και συνέβαλα όσο μπορούσα να εκδοθούν οι εσωτερικοί κανονισμοί. Μάλιστα, το ΠΠ ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο που εξέδωσε εσωτερικό κανονισμό το 1989. (Συνέπεσε τότε να είμαι αντιπρύτανης στην Πάτρα και ΓΓ του ΥΠΕΠΘ).

Η εμπειρία μου από την εφαρμογή των εσωτερικών κανονισμών στα δύo αυτά πανεπιστήμια μου επέτρεψε να αντιληφθώ γιατί πολλά ελληνικά πανεπιστήμια δεν έχουν εσωτερικούς κανονισμούς και γιατί, σε όσα έχουν, η κατάσταση δεν είναι διαφορετική.

Ο εσωτερικός κανονισμός δεν μπορεί να είναι (μόνο) ένα νομικό κείμενο. Είναι πρωτίστως, η περιγραφή κανόνων λειτουργίας ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος που είναι το αποτέλεσμα μιας ακαδημαϊκής παράδοσης. Η καταγραφή των κανόνων αυτών βοηθά το ίδρυμα να λειτουργεί σωστά, αλλά και να προσαρμόζει εύκολα τους κανόνες εσωτερικής λειτουργίας στα νέα δεδομένα. Γι’ αυτό και η μεταβολή τους αποτελεί εσωτερικό θέμα των πανεπιστημίων.
Τι σημαίνει εσωτερικός κανονισμός για τα ελληνικά πανεπιστήμια; Μια ακόμα συλλογή περιοριστικών κανόνων που τα ίδια δεν έχουν κανένα κίνητρο να εφαρμόσουν και συνήθως μια νέα διοίκηση, έχοντας άλλες απόψεις, τους αδρανοποιεί. Ένα παράδειγμα: Στο Οικονομικό πανεπιστήμιο είχα προτείνει –και είχε γίνει δεκτό στην Σύγκλητο- να δημιουργηθεί ένα συμβούλιο ακαδημαϊκών παραπόνων (στο πρότυπο των grievances committees), ώστε να επιλύονται εσωτερικά προβλήματα και διαφωνίες που τις περισσότερες φορές -λόγω της απουσίας ενός τέτοιου οργάνου- οδηγούν τους καθηγητές στο Συμβούλιο της Επικρατείας η ακόμα και στα ποινικά δικαστήρια. Είχε μάλιστα υιοθετηθεί η πρότασή μου η επιτροπή να αποτελείται από τους αρχαιότερους καθηγητές του Ιδρύματος που δεν συμμετέχουν στα όργανα διοίκησης ώστε να μην επηρεάζονται από πιθανές μελλοντικές φιλοδοξίες να ασκήσουν διοίκηση. Έχουν περάσει σχεδόν 7 χρόνια από όταν ψηφίστηκε ο ΕΚ και τέτοια επιτροπή δεν έχει καν συσταθεί!

Θα ήθελα επίσης να θυμίσω ότι ο νόμος Σουφλιά προέβλεπε ότι όσα πανεπιστήμια δεν συντάξουν εσωτερικό κανονισμό εντός 6 μηνών από την δημοσίευση του νόμου, δεν θα χρηματοδοτούνται. Ποτέ δεν εφαρμόστηκε η διάταξη αυτή (Νομίζω ότι κάτι τέτοιο προβλέπει και ο σημερινός νόμος).

Εκτιμώ ότι τα πράγματα θα λειτουργήσουν όταν η πολιτεία, αξιοποιώντας την υπάρχουσα εμπειρία, αποφασίσει να δώσει έμφαση στην αξιολόγηση του αποτελέσματος και όχι της αρχής (output και όχι input). Όταν αποφασίσει να δώσει έμφαση στην επιβράβευση των καλών πρακτικών και της επίτευξης μετρήσιμων στόχων και όχι στη απειλή των κυρώσεων για τις κακές πρακτικές.