Tuesday, December 17, 2013

Ο Νέος νόμος για τα Πανεπιστήμια και οι εκλογές Καθηγητών

Στον σχεδιασμό του νέου νόμου για τα Πανεπιστήμια, είχα αφιερώσει αρκετό χρόνο στις ρυθμίσεις για τις εκλογές των καθηγητών. Εκτός των άλλων, οι διαδικασίες για τις εκλογές καθηγητών αποτελούν και μια έμμεση αξιολόγηση του ίδιου του Πανεπιστημίου. Είχα συναντήσει και ανταλλάξει απόψεις με 20 τουλάχιστον Πρόεδρους των καλυτέρων Πανεπιστημίων του κόσμου αλλά και με περισσότερους από 15 υπουργούς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (εν ενεργεία και πρώην).

Οι συζητήσεις αυτές με οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι δεν αρκεί στα εκλεκτορικά σώματα να συμμετέχουν εξωτερικοί εκλέκτορες από άλλα ελληνικά Πανεπιστήμια. Σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους (με ό,τι αυτό σημαίνει για συμπάθειες και αντιπάθειες) και υπάρχει ένας ακαδημαϊκός εσωστρεφής “πολιτικός” μικρόκοσμος με ισορροπίες, συμμαχίες, εξυπηρετήσεις, και εκδικήσεις που ουδεμία σχέση έχουν με την ουσία της ακαδημαϊκής διαδικασίας [1].

Για να αποκτήσει αξιοπιστία η Ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν απαραίτητη η υιοθέτηση της πρακτικής των διεθνών εκλεκτορικών σωμάτων (εκλέκτορες από το εξωτερικό) με μικρό αριθμό μελών, ξένων και ανεξάρτητων ώς προς τον ελληνικό μικρόκοσμο. Για την επιτυχία του εγχειρήματος αυτού είχα ήδη εκδόσει υπουργική απόφαση ώστε να επιτρέπεται η τηλεδιάσκεψη για τις συνεδριάσεις εκλεκτορικών σωμάτων (και όχι μόνο). [2]

Αυτό δεν σήμαινε ότι οι καθηγητές του τμήματος δεν θα είχαν άποψη. Αυτή η άποψη όμως θα ήταν συμβουλευτική και όχι καθοριστική. Ετσι θα αποφεύγετο η εσωστρέφεια που έχει οδηγήσει πολλα πανεπιστημιακά τμήματα να είναι τμήματα-παρέες (ή οικογένειες-δυναστείες) [3].

Πίστευα επίσης ότι ο νόμος δεν πρέπει να περιέχει λεπτομέρειες για τα προσόντα που απαιτούνται στις διάφορες βαθμίδες, γιατί αυτά οδήγησαν σε παρομορφώσεις όπου ακόμα και άρθρα σε εφημερίδες «μετρούσαν» ως δημοσιεύσεις. Τα προσόντα αυτά θα έπρεπε να καθορίσει ο οργανισμός του κάθε ιδρύματος ανάλογα με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του. [4]

Τα πράγματα εξελίχθησαν διαφορετικά. Η σημερινή νομοθεσία αποτελεί –όπως εύστοχα παρατήρησε ένας πανεπιστημιακός πρώην υπουργός- ενα υβρίδιο του δικού μου σχεδιασμού με τις “προσαρμογές” Διαμαντοπούλου και τις ρυθμίσεις Γιαννάκου (μέσω Αρβανιτόπουλου). Το μόνο που μπορώ να πω γι’ αυτό είναι ότι o νόμος, όπως έχει διαμορφωθεί, ούτε στις εκλογές καθηγητών μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά.

Ηδη γίνονται οι πρώτες εκλογές και τα αδιέξοδα είναι προφανή. Πρόκειται ουσιαστικά για εσωτερικές προαγωγές μια και δεν προκηρύσσονται πλέον νέες θέσεις. Στα χαρτιά βέβαια εμφανίζονται ως ανοικτές διαδικασίες, αλλά στην πραγματικότητα πουθενά σχεδόν δεν εμφανίζεται εξωτερικός υποψήφιος.  Οι σχέσεις εξάρτησης εξακολουθούν να υφίστανται. Σπανίως υπάρχουν περισσότεροι απο ένας εκλέκτορες από το εξωτερικό, οι συστατικές επιστολές χρειάζονται επίσημη μετάφραση στα ελληνικά (!) και γίνονται φειγ-βολάν (καταστρατηγώντας την βασική αρχή της εμπιστευτικότητας που πρέπει να τις διέπει), γίνονται εκλογές μαζικά και οι δικηγόροι εξακολουθούν να καθορίζουν αποφασιστικά τις διαδικασίες. Οι οργανισμοί δεν έχουν εκδοθεί με αποτέλεσμα οι εξωτερικές εκλέκτορες να μην γνωρίζουν αν θα πρέπει να ακολουθήσουν κριτήρια του Harvard ή ενός Πανεπιστημίου τριτοκοσμικής χώρας.

Είναι εύκολο να προβλέψει κανείς ότι σύντομα θα έχουμε νέες τροπολογίες  που θα επαναφέρουν πλήρως το προ του 2011 καθεστώς. Με δεδομένο ότι οδηγούμεθα πάλι σε ένα κλειστό σύστημα, θα πρέπει να βρεθούν δικλείδες ασφαλείας που να περιορίζουν όσο το δυνατόν τα περιθώρια αυθαιρεσιών και εσωστρέφειας.

Οπως φαίνεται, στα επόμενα χρόνια θα έχουμε μόνο κρίσεις για εξέλιξη, αφού δύσκολα θα υπάρξουν νέες θέσεις. Από τα συστήματα που μελέτησα στην προετοιμασία του νόμου για τις εξελίξεις καθηγητών το καταλληλότερο νομίζω για τα ελληνικά δεδομένα –με κάποιες προσαρμογές- είναι αυτό που θα περιγράψω στην ανάρτηση που ακολουθεί.

________________________________

[1] Για να είμαι δίκαιος, αυτά είναι χαρακτηριστικά που παρατηρούνται και αλλού. Απλά σε άλλες χώρες τα πανεπιστήμια έχουν διαμορφώσει τις ασφαλιστικές δικλείδες για τον δραστικό περιορισμό τους.

[2] Ενδεικτικό της αντίδρασης ακόμα και σε τέτοιες ήποιες αλλαγές ήταν ότι χρειάστηκαν τρεις μήνες να υπογραφεί από τον συναρμόδιο υπουργό η κοινή υπουργική απόφαση.

[3] Την ίδια λογική είχα ακολουθήσει και στην αξιολόγηση των ερευνητικών προγραμμάτων, με επιτυχία θα έλεγα παρά την λυσσαλέα αντίδραση του συνήθους ακαδημαϊκού κατεστημένου και των φίλων του στα ΜΜΕ (με τα οποία έχουν σχέσεις «στοργής»).

[4] Η επιλογή αυτή είχε και ενα άλλο στόχο: Να σπάσει την ομοιομορφία που είχε παγιδεύσει όλα τα ιδρύματα σε ένα κορσέ κανόνων ρυθμιζόμενων κεντρικά, ενώ είναι πρωτίστως ακαδημαϊκού χαρακτήρα.

14 comments:

  1. Anonymous2:22 am

    μην υπερβάλλετε κ. Υπουργέ...
    το Νέο Νόμο σε σχεδόν αποκλειστικό βαθμό τον συνέταξε ο εξαίρετος συνάδελφος σας καθηγητής Βασ. Παπάζογλου!
    μην κάνετε και εσείς τις υπερβολικές ακροβασίες των πολιτικών...

    ReplyDelete
  2. Anonymous2:49 am

    Αγαπητε Κε Παναρετε,
    και τον καλυτερο νομο να εχεις ..αν τον δωσεις να τον εφαρμόσουν λαμογια....τι περιμενεις ως αποτελεσμα ?? την παραγωγη nobel ?
    Απλα με τον Ν4009 + τις αλλαγες+ τις ερμηνευτικές [ πολλες του κου Παπαζογλου] το συστημα ειναι για γελια.
    Για παραδειγμα.....ολα τα 7μελη εκλεκτορικά ειναι [καρα]στημενα και οι εξωτερικοι ειναι απλα οι φιλοι απο το διπλανο ΑΕΙ. Ο δε απο το εξωτερικο...ας λει οτι θελει. Ειναι ενδιαφερον στατιστικο να ειχαμε σε ποσες περιπτωσεις οι εκτος Ελλαδος μειωψηφισαν.
    Ο 4009 εχει 7μελες, χωρις εισηγητική και με κλειστη συνεδριαση αρα το οργιο της αδιαφανειας. ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΑΠΟ ΟΤΙ ΠΙΣΤΕΥΑΤΕ οτι θα γινει.
    Παραδειγματα πολλα ισως και σε ποσοστο 90%+ απο τα πρακτικα ΔΕΝ εχουν καμμια σχεση με τα λεγομενα στη συνεδριαση
    Σε 7μελες εκλεκτορας [κοσμητορας παρακαλω] καταψηφιζει υποφηφια με πληθος εργασιων απο το εξωτερικο [ γνωστο ονομα ] υπερ εσωτερικής με προσον προπτυχιακες [ευκολες διπλωματικες] "γιατι εδω διαμορφωνουμε ψυχες [στις διπλωματικες] και δεν πρεπει να μας νοιαζουν τα χαρτια [papers]". Ποτε δεν γραφτηκε στα πρακτικα........

    ΚΑΙ η δικαιολογία ειναι οταν το ζητας να γραφτει.....οτι καλο ειναι να ειναι περιληπτικα μη τρεχουμε με ενστασεις......και εκθετουμε το Ιδρυμα.....[ ετσι γινεσε ο εχθρος του λαου.....sorry του Ιδρυματος]

    Τρελή ερμηνεία το 2013 ερμηνευτικής απο το 2011 του Κου Παπαζογλου, "οτι 1 μερας επικουρος μπορει να κανει αιτηση για αναπληρωτης". . Στη συνέχεια "ετοιμαζουμε" το εκλεκτορικο και ολα καλα......

    Αρα το προβλημα ειναι να αποκτήσουμε ξανά αξίες!.
    καλες γιορτες

    ReplyDelete
  3. Anonymous1:32 am

    "Τρελή ερμηνεία το 2013 ερμηνευτικής απο το 2011 του Κου Παπαζογλου, "οτι 1 μερας επικουρος μπορει να κανει αιτηση για αναπληρωτης". ΣΕ ΠΟΙΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΝΑΦΕΡΕΣΤΕ ΑΚΡΙΒΩΣ??????

    ReplyDelete
  4. Καλές γιορτές!

    Λυπάμαι για αυτά που συμβαίνουν. Αυτά που γράφετε, επιβεβαιώνουν με τον χειρότερο τρόπο τις ανησυχίες μου.

    Ελπίζω να βρω τον χρόνο να καταγράψω (για την ιστορία) την δική μου προσέγγιση. Θα μπορούσε να διαφωνήσει κανείς με αυτήν, αλλά τουλάχιστον είχε εσωτερική συνέπεια. Αυτό που έχουμε σήμερα έχει κρατήσει κάποιες βασικές αρχές (εκλέκτορες από το εξωτερικό, συστατικές επιστολές κλπ), αλλά όχι την βασική αρχή των ασφαλειστικών δικλείδων και της διασφάλισης της αξιοκρατίας. Κρίμα, πολύ κρίμα.

    ReplyDelete
  5. Anonymous2:26 am

    "Αρα το προβλημα ειναι να αποκτήσουμε ξανά αξίες!"

    ΣΩΣΤΟ, ΑΛΛΑ ΑΦΕΛΕΣ. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΙΣ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ????

    ReplyDelete
  6. Anonymous2:29 am

    ΓΙΑ ΤΗΝ "Τρελή ερμηνεία το 2013 ερμηνευτικής απο το 2011 του Κου Παπαζογλου," ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΗΣΑΤΕ....

    ReplyDelete
    Replies
    1. Δεν γνωρίζω τις εγκυκλίους και τις ερμηνείες τους.
      Από αυτά που γράφετε, δεν μου αρέσει καθόλου.

      Delete
    2. Anonymous10:11 am

      ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΤΟΥ Anonymous 2:49 am. ΜΗΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΑΥΤΟΣ ΝΑ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙ ΤΙ ΕΝΝΟΕΙ. ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΟ ΝΑ ΓΕΝΙΚΕΥΟΥΜΕ... IΣΩΣ ΕΧΕΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΑ ΝΟΥ...

      Delete
  7. Anonymous6:27 am

    http://www.metarithmisi.gr/el/readAuthors.asp?authorID=114&page=1&textID=25258

    ενδιαφερον κειμενο . Αξιζει τα σχολιασμου...........

    ReplyDelete
    Replies
    1. Συμφωνώ. Οπως έχω σημειώσει σε άλλες αναρτήσεις, πάμε πίσω ολοταχώς. Οσο για την δυαρχία συμβουλίων-πρυτανείας ίσως γνωρίζετε την άποψη μου. Καταστροφική.

      Delete
  8. Anonymous12:54 am

    ΑΔΑ: 456Μ9-ΙΦΘ
    Μαρούσι, 9-12-2011
    Αρ. πρωτ. Βαθμ. Προτ.
    Φ.122.1/350/141732/Β2
    ΠΡΟΣ : Όλα τα Πανεπιστήμια της Χώρας.
    ΘΕΜΑ : Ερμηνεία διατάξεων του Ν.4009/2011

    Λεκτορας γινετε επικουρος το 2012 και αμεσως ζητα να γινει αναπληρωτης............
    Το εκλεκτορικο φιλικο......οποτε .......
    και του χρονου ===))))

    ReplyDelete
    Replies
    1. Anonymous10:21 pm

      Aπο οσα αναφερονται στην εν λογω ερμηνεια, αλλα και απο τις τροπολογιες μεχρι το 2013 μάλλον το αντιθετο προκυπτει.
      Η τροπολογία μάλιστα της 30.1.2013 αναφέρει ότι ο Επίκουρος επί θητεία μπορεί να ζητήσει προαγωγή μετά από 4 χρόνια παραμονης στη βαθμίδα αυτή μετά τη δημοσίευση του ΦΕΚ διορισμού του. Πόθεν εξάγεται ότι ο επίκουρος μπορεί να ζητήσει αμέσως να γίνει αναπληρωτής?????????

      Delete
  9. Anonymous6:55 am

    Εξαγεται απο τις Ερμηνειες τον υπηρεσιών. Τι παραπανω να πω απο περιπτωση ...που τη ζω στο Τμήμα μου.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Anonymous11:37 am

      Eπομένως, το ζήτημα τίθεται στην ερμηνεία της ερμηνείας από τα Πανεπιστήμια. Αλλά και πάλι δεν αντιλαμβάνομαι, πως από τον ορισμό ελάχιστου χρόνου παραμονής στη βαθμίδα του επίκουρου επί θητεία, στον οποίο αναφέρεται μια ολόκληρη παράγραφος στην τροπολογία της 30.1.13, η διοίκηση του Πανεπιστημίου σας ερμηνεύει ότι επίκουρος μιας ημέρας δικαιούται να ζητήσει εξέλιξη στη βαθμίδα του αναπληρωτή... Ποιά είναι η αιτιολογία?

      Delete