Οι “μάνατζερ” καθηγητές

Tweet

Είχα υποσχεθεί σε παλαιότερη ανταλλαγή απόψεων με αφορμή το "έξυπνο σχολείο" ότι θα επανέλθω διατυπώνοντας τις απόψεις μου για μια σειρά από θέματα που είχαν θιγεί.
Ενα από αυτά ήταν οι “μάνατζερ” καθηγητές.
Κατ' αρχήν δεν θεωρώ ότι η ιδιότητα του πανεπιστημιακού καθηγητή από μόνη της καθιστά κάποιον ικανό να γίνει και μάνατζερ, ούτε καν σε θέματα εκπαίδευσης. Αυτό ισχύει ακόμα και για την διοίκηση σχετικά "μικρών" μονάδων όπως ένας πανεπιστημιακός τομέας ή ένα τμήμα.
Η εμπλοκή τόσων πολλών καθηγητών σε δημόσιες κρατικές θέσεις δεν οφείλεται στις διοικητικές ικανότητες που έχουν δείξει, αλλά κυρίως στην προσπάθεια των κυβερνήσεων να εξασφαλίσουν την "έξωθεν καλή μαρτυρία" στις επιλογές τους. (Δεν είναι άλλωστοι λίγοι οι καθηγητές που έχουν αποτύχει στις θέσεις που κατέλαβαν).
Από το άλλο μέρος δεν νομίζω ότι για να διοικήσει κανείς, χρειάζεται να έχει κάνει σπουδές διοίκησης, χωρίς πάλι αυτό να σημαίνει ότι τέτοιες σπουδές δεν βοηθούν.
Υπάρχουν νομίζω, δύο είδη ηγεσίας: Ο "μάνατζερ" και ο "ηγέτης". Ο πρώτος, προσπαθεί να διοικήσει με συναίνεση. Ο δεύτερος έχει όραμα. Με τον πρώτο, ο ορίζοντας είναι περιορισμένος. Με τον δεύτερο, μπορεί να γίνουν άλματα αλλά και να προκληθούν έντονες αντιθέσεις. Προσωπικά, προτιμώ τον ηγέτη.
Στον επιστημονικό μου μικρόκοσμο, έχω γνωρίσει και τα δύο ήδη ηγεσίας. Για παράδειγμα, ο Jerzy Neyman, ίδρυσε το τμήμα Σταtιστικής στο Berkeley. Ηταν ο ηγέτης του μέχρι τα βαθειά του γεράματα. Στα χρόνια που το διοίκησε, κατάφερε να το κάνει το υπ' αριθμόν 1 τμήμα Στατιστικής στον κόσμο. Και όμως: στο τέλος της καρριέρας του οι συνάδελφοί του "επαναστάτησαν" γιατί τον θεωρούσαν αυταρχικό. Σε κάποια μάλιστα εκλογή καθηγητή, όλοι οι άλλοι καθηγητές διαφώνησαν για τον υποψήφιο που εκείνος θεωρούσε καλύτερο. Και ο Neyman τους είπε: "Πως είναι δυνατόν να διαφωνείτε μαζί μου όταν όλους εσάς σας έχω επιλέξει εγώ"; Και αυτό βέβαια δεν το είπε για να τους θυμίσει "υποχρεώσεις".
O μάνατζερ έχει συνήθως στόχο να τους έχει όλους ευχαριστημένους. Οταν αυτό επιτυγχάνεται, η διοικούμενη μονάδα δεν πηγαίνει μακρυά. Πολλές φορές ακόμα και η εσωτερική γαλήνη διαταράσσεται.
Υπάρχει ένα ακόμα ενδιαφέρον ερώτημα: Πρέπει τα πανεπιστήμια να τα διοικούν οι καθηγητές τους ή ειδικοί μάνατζερς? Η απάντηση όμως δεν είναι για απόψε.