Ομιλία Ι. Πανάρετου στη επιτροπή Μορφωτικών υποθέσεων (13/4/2011)

Tweet

Ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε.

Για το γενικό θέμα και για τις ενότητες του νομοσχεδίου έκαναν αναλυτική αναφορά και παρουσίαση, τόσο η εισηγήτρια της πλειοψηφίας, όσο και η Υπουργός. Eπομένως, εγώ θα περιορισθώ σε ερωτήματα που τέθηκαν σχετικά με τις ειδικές διατάξεις, οι οποίες αφορούν κυρίως στην ειδική μεταχείριση ορισμένων κατηγοριών Ελλήνων πολιτών, για το ενδοσχολικό απολυτήριο και για το θέμα των εξετάσεων που ετέθη.

Θα ήθελα, σε σχέση με την ειδική μεταχείριση ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, να τονίσω την δυσκολία που έχει το Υπουργείο Παιδείας να συνδυάσει μια σωστή εκπαιδευτική διαδικασία με μια διαχρονική πρόθεση του Κράτους να βοηθήσει τις συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Στα μέτρα υποστήριξης των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων που έχει αποφασίσει το Κράτος, έχει περιλάβει και την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, γιατί όπως γνωρίζουμε όλοι, η ελληνική οικογένεια βάζει το μέλλον του παιδιού της και το ενδεχόμενο να σπουδάσει, πάρα πολύ ψηλά στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων της.

Δεν είχε βρεθεί νομίζω μέχρι σήμερα ένας τρόπος συγκερασμού αυτών των δύο επιδιώξεων. Θα έλεγα μάλιστα ότι μέχρι πέρυσι, διευρυνόταν η απόκλιση αυτών των επιδιώξεων. Και διευρυνόταν, γιατί είχαμε κάθε χρόνο μια προσθήκη ειδικών κατηγοριών, που εξυπηρετούντο χωρίς ποτέ να μας απασχολήσει πώς αυτή η προσθήκη θα επηρεάσει την εκπαιδευτική διαδικασία. Αλλά ακόμα περισσότερο, δίναμε μικρή προσοχή στο γεγονός ότι σε όλα αυτά τα παιδιά και στις οικογένειές τους λέγαμε «θα πετύχεις, θα πας να γραφτείς εκεί που έχεις πετύχει, θα νοικιάσεις σπίτι, θα κάνεις την αίτηση, θα εξεταστεί η αίτησή σου και εάν ενταχθείς σ’ αυτήν την κατηγορία, θα μετακινηθείς». Πέρα από τα έξοδα, θα προσθέσω την αδυναμία του ότι τα παιδιά αυτά έχαναν ένα εξάμηνο σπουδών και εκ των πραγμάτων ξεκινούσαν στο δεύτερο εξάμηνο. Ουσιαστικά, έχαναν όλο τον χρόνο, διότι το να παρακολουθείς τα μαθήματα του δευτέρου εξαμήνου όταν δεν έχεις παρακολουθήσει του πρώτου εξαμήνου, μάλλον είναι αδόκιμο επιστημονικά.

Μια τρίτη ουσιαστική διαπίστωση είναι ότι ποτέ δεν ξέραμε- ποτέ μέχρι φέτος δεν ξέραμε- τόσο εμείς στο Υπουργείο Παιδείας γενικά, οι ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας, όσο κυρίως τα Πανεπιστήμια, δεν ήξεραν ποτέ, ποιος θα είναι ο τελικός αριθμός των πρωτοετών. Η εικόνα αυτή ολοκληρωνόταν γύρω στον Ιανουάριο–Φεβρουάριο. Όταν λοιπόν έχεις ένα Τμήμα Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ, το οποίο έχει 100 εισακτέους και έχει 150 νέους φοιτητές από μετεγγραφή, αυτό αποκλείει κάθε έννοια προγραμματισμού. Όταν μάλιστα τα Πανεπιστήμια διαμαρτύρονται - και πολλές φορές δικαιολογημένα- ότι ο αριθμός των εισακτέων που καθορίζει το Υπουργείο Παιδείας είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό που μπορούν να εκπαιδεύσουν. Όταν λοιπόν ξεκινάς με 100 εισακτέους και φτάνεις στους 300, πώς θα προγραμματίσεις;

ΕΤ: Υπάρχει και ένα άλλο ουσιαστικό πρόβλημα στην εκπαίδευση με τα Τμήματα μεσαίας θα έλεγα ζήτησης, μεσαίας προς υψηλής. Οι φοιτητές μπήκαν με μια βαθμολογία, ας πούμε από 15 και πάνω, ενώ η άλλη ομάδα που εισάγεται ή μάλλον μετεγγράφεται με τις ειδικές διατάξεις, 100-150 φοιτητών, έχει συνήθως βαθμολογίες σημαντικά χαμηλότερες. Έτσι, αλλάζει πλήρως η σύνθεση του φοιτητικού πληθυσμού στο πρώτο έτος και η ικανότητα του συνόλου αυτού να παρακολουθήσει την εκπαιδευτική διαδικασία σε ένα ορισμένο επίπεδο. Ερχόμαστε δηλαδή τελικά, αν το μελετήσει κανείς, να αδικήσουμε αυτούς που μπαίνουν σε κάποιο Τμήμα με τις κανονικές εξετάσεις. Τους αδικούμε, διότι ο καθηγητής που έχει μια τάξη 250 φοιτητών εκ των οποίων, οι 100 ή οι 80 μπήκαν με τις κανονικές εξετάσεις και οι υπόλοιποι μπήκαν με τις μετεγγραφές, θα πάρει υπ’ όψη τις ικανότητες του συνόλου.. Άρα θα κατεβάσει το επίπεδο διδασκαλίας.

Αυτό λοιπόν που προσπαθήσαμε να πετύχουμε, εγώ το έχω χαρακτηρίσει τετραγωνισμό του κύκλου, είναι και να διατηρήσουμε την ειδική μεταχείριση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, ιδιαίτερα την σημερινή εποχή, με τα σημερινά δεδομένα και τις σημερινές δυσκολίες, αλλά και να βελτιώσουμε την εκπαιδευτική διαδικασία μέσα στο Πανεπιστήμιο. Ταυτόχρονα, να εξορθολογήσουμε το όλο σύστημα, ώστε κάθε πανεπιστημιακό Τμήμα και κάθε Πανεπιστήμιο να ξέρει πόσοι θα είναι οι φοιτητές που θα έχει από την 1^η Οκτωβρίου και οι ίδιοι οι φοιτητές να ξέρουν που θα πάνε, από την αρχή. Δεν βλέπω λοιπόν γιατί κανείς μπορεί να διαφωνήσει σ’ αυτήν την προσπάθεια. Ιδιαίτερα, όταν όχι μόνο δεν αδικούμε τα παιδιά εκείνα που ανήκουν στις ειδικές κατηγορίες, αλλά αντίθετα κάνουμε και το σύστημα πιο δίκαιο. Αξιοποιώντας το μηχανογραφικό και την απόδοση των υποψηφίων, επιτρέπουμε σ’ αυτούς που αποδίδουν καλύτερα να εισάγονται στα Τμήματα υψηλότερης ζήτησης και σε αυτούς που αποδίδουν λιγότερο καλά, να εισάγονται σε Τμήματα λιγότερο μεγάλης ζήτησης, όπως κάνουμε και με το σύστημα της γενικής εισαγωγής. Θα ήθελα επίσης να παρακαλέσω όσους εκφράζουν ανησυχίες ή προβληματισμούς, να πάρουν υπ’ όψη τους και τα εξής:

Αναφερόμαστε και σωστά αναφερόμαστε στην ανάγκη εξυπηρέτησης νέων παιδιών που ανήκουν σε ειδικές κοινωνικές ομάδες. Αυτοί είναι 6.000, 4.000, 5.000; Οι υπόλοιποι 80.000; Δεν μπορεί δηλαδή κάθε φορά να σκεφτόμαστε την μία πλευρά, ιδιαίτερα όταν η πλευρά αυτή είναι εκείνη που αφορά έναν μικρότερο αριθμό και να αγνοούμε πλήρως τους 85.000 υποψηφίους που παλεύουν, δίνουν εξετάσεις ανταγωνιστικά, αν γράψουν μπαίνουν, αν δεν γράψουν δεν μπαίνουν. Σκεφτείτε, ένα παιδί που δεν ανήκει σ’ αυτές τις ειδικές κατηγορίες και είναι υποψήφιος για την Ιατρική. Και έχει ένα εκατοστό λιγότερο από τον τελευταίο εισαχθέντα στην Ιατρική. Και ξέρει ότι υπάρχουν άλλοι υποψήφιοι που, επειδή ακριβώς το κράτος έχει αποφασίσει να τις βοηθήσει, θα εισαχθούν με πολύ χαμηλότερο βαθμό. Είναι ένα πράγμα να ξέρει πόσοι είναι αυτοί και με ποιο κριτήριο μπαίνουν και είναι ένα άλλο πράγμα να υπάρχει μια πληθώρα, μια ανατροπή ουσιαστικά μιας αξιολογικής κατάταξης χωρίς συγκεκριμένα κριτήρια. Αυτός λοιπόν είναι ο λόγος για τον οποίο γίνεται αυτή η ρύθμιση και νομίζω ότι λύνει ένα μακροχρόνιο πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, κάτω από τα συγκεκριμένα δεδομένα.

Τώρα, ένα ερώτημα που τέθηκε: «υπάρχει περίπτωση να πετύχει κάποιος για παράδειγμα στην Ιατρική μ’ έναν πολύ χαμηλό βαθμό, ενώ μέχρι τώρα δεν θα πετύχαινε και επομένως να ανατραπεί κάθε έννοια μιας αξιοκρατίας»; Να απαντήσω σ’ αυτό το ερώτημα μόνο με ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι, στις φετινές εξετάσεις με το νέο σύστημα, έχουμε ακριβώς τον ίδιο αριθμό υποψηφίων και έχουμε ακριβώς τον ίδιο αριθμό ατόμων στις ειδικές κατηγορίες όπως πέρυσι και την ίδια δυσκολία θεμάτων. Για να πάρουμε μια κατηγορία, θα αναφέρω τα παιδιά πολυτέκνων οικογενειών. Ας υποθέσουμε ότι σ’ αυτήν την ειδική κατηγορία, πέρυσι που δεν υπήρχε κανένα όριο, μετεγγράφηκαν από τις διάφορες ιατρικές σχολές στην Ιατρική της Αθήνας 20 φοιτητές. Εάν εφέτος που προσπαθούμε, όπως σας είπα, να εξορθολογήσουμε το σύστημα ο αριθμός των εισακτέων απ’ αυτήν την κατηγορία είναι 15 και ο 16^ος, ο 17^ος και ο 18^ος θα πάνε σε μια επόμενη σχολή του ίδιου γνωστικού αντικειμένου, δηλαδή μπορεί να πάνε στην Βιολογία ή στην Οδοντιατρική, σας ρωτώ εγώ, ποιος έχει υψηλότερη βαθμολογία ο 20^ος ο περυσινός ή ο 15^ος ο φετινός; Επομένως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο από τον φόβο που εκφράζετε. Ότι δηλαδή, πραγματικά εκείνοι μέσα στις ειδικές κατηγορίες που έχουν την καλύτερη απόδοση, θα επιτυγχάνουν στις σχολές υψηλότερης ζήτησης.

Θα παρακαλούσα επίσης, ειδικά στην περίοδο αυτή που περνάμε, θα παρακαλούσα - δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο- να αποφεύγονται εκφράσεις οι οποίες δημιουργούν ανησυχία στα παιδιά και στις οικογένειές τους, όταν σε ένα μήνα έχουμε εξετάσεις… «Μαχαίρι στις μεταγραφές»… Ποιο είναι το μαχαίρι; Δεν υπάρχει κανένα μαχαίρι. Όσα παιδιά προηγουμένως είχαν αυτήν την ειδική, την ευνοϊκή μεταχείριση θα την έχουν και εφέτος. Εφέτος θα είναι πιο δίκαιη όμως, πιο δίκαιη και για τους ίδιους και για τους υπόλοιπους υποψηφίους.

Άλλο σχόλιο που επίσης είδα, νομίζω από την δική σας την παράταξη. Υπήρξε ανακοίνωση της ΝΔ που αναφερόταν σε «αντισυνταγματική ρύθμιση», και παράνομες οι φετινές εξετάσεις». Πώς μπορεί κάποιος με τέτοια προχειρότητα να προκαλεί ανησυχίες; Επιτρέπεται; Και ποιο είναι το επιχείρημα, πραγματικά σας το λέω με αγωνία, ποιο ήταν, το επιχείρημα; Ότι καθιερώνουμε το ενδοσχολικό απολυτήριο, ότι δηλαδή επιτρέπουμε σε κάποιον που δεν θέλει να πάει στο Πανεπιστήμιο ή στο ΤΕΙ, να τελειώσει και να κάνει αυτό που θέλει. «Απολυτήριο δύο ταχυτήτων», «Δεν θα είναι ισότιμα τα απολυτήρια». Γιατί δεν θα είναι ισότιμα; Πώς ήταν ισότιμα μέχρι τώρα για τα ΕΠΑΛ; Πρέπει κάποιος να ασχολείται, να παρακολουθεί, να διαβάζει περισσότερο πριν εκδώσει ανησυχητικές ανακοινώσεις. Ήδη από το 2004, οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ μπορούν να δώσουν για ενδοσχολικό απολυτήριο. Άλλη κινδυνολογική άποψη: «Δεν θα μπορούν να δώσουν στο ΑΣΕΠ». Γιατί; Οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ πώς δίνουν στο ΑΣΕΠ;

Η προσπάθεια, την οποία αποδέχομαι, της κριτικής προς την Κυβέρνηση είναι χρήσιμη όταν βοηθά στο να βελτιώνονται προθέσεις και ενέργειες της Κυβέρνησης, όχι όταν απλώς δημιουργούν ανησυχία, χωρίς να εστιάζουν σε ουσιαστικά προβλήματα. Να το πω ανάποδα, τι λόγο έχει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να κάνει κάτι που είναι εις βάρος των μαθητών; Γιατί να δημιουργήσει πρόβλημα στις εξετάσεις; Οι ίδιοι οι μαθητές είναι εκείνοι που μας το ζήτησαν. Μας λένε γιατί εμένα που δεν θέλω να σπουδάσω στο Πανεπιστήμιο με βάζετε να δώσω πανελλήνιες εξετάσεις;

Θα αναφερθώ σε άλλο επιχείρημα που ακούστηκε, επειδή είναι ένα θέμα ξέρετε που δημιουργεί εύκολα εντυπώσεις. Οι μαθητές των εσπερινών σχολείων που δίνουν πρωί, γιατί δίνουν πρωί; Μέχρι το 2001 τα παιδιά των εσπερινών έδιναν εξετάσεις το πρωί. Επίσης, οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ (που είναι και περισσότεροι) δίνουν πρωί. Είναι θεσμοθετημένη η δυνατότητα να πάρουν άδεια οι υποψήφιοι. Ούτε θα αδικηθούν, ούτε πρόκειται να δημιουργηθεί η οποιαδήποτε δυσκολία στα παιδιά αυτά να δώσουν εξετάσεις.

Τέθηκε και ένα θέμα από τον κ. Βαρδίκο, έχει τεθεί νομίζω και από άλλους ομιλητές. Το θέμα του ορίου εισοδήματος των 50.000. Είπαμε ότι αυτό μπορούμε να το δούμε. Να πω ποια είναι η πρόθεση και να πω πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Η πρόθεση ποια είναι; Για αυτούς που εξυπηρετούνται ως μέλη ειδικών κατηγοριών να υπάρχει ένα όριο στην ειδική μεταχείριση. Γιατί η κάθε εξυπηρέτηση, μην ξεχνάτε, είναι αδικία εις βάρος κάποιου άλλου. Εάν λοιπόν κριθεί ότι το ποσόν αυτό δεν είναι επαρκές – κατ’ αρχήν να διευκρινίσω για να γίνει σαφές, μιλάμε για καθαρό εισόδημα και δεν μιλάμε για το ακαθάριστο εισόδημα – αν αυτό κριθεί ότι δεν είναι επαρκές, να δούμε πώς μπορούμε να το βελτιώσουμε. Αλλά σας είπα ποια είναι η πρόθεση.

Θα κλείσω με το θέμα της ημερομηνίας των εξετάσεων. Οι εξετάσεις κάθε χρόνο γίνονται την ίδια εποχή, πέντε μέρες πάνω πέντε μέρες κάτω. Αυτό που προσπαθήσαμε να κάνουμε ήταν να διαμορφώσουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα ώστε οι εξετάσεις – αλλά, όχι μόνο οι εξετάσεις– όλη η διαδικασία, η οποία ολοκληρώνεται με την ανακοίνωση των ονομάτων των εισαχθέντων στα Πανεπιστήμια, να ολοκληρωθεί σε ικανοποιητικό χρόνο. Ξέρετε το άγχος που υπάρχει. Πέρυσι καθυστερήσαμε, αν θυμάμαι καλά, τρεις μέρες τον Αύγουστο. Δηλαδή, την προηγούμενη χρονιά είχαν ανακοινωθεί τα αποτελέσματα μία ημερομηνία και πέρυσι ανακοινώθηκαν δυο τρεις μέρες αργότερα και υπήρξε μεγάλη ανησυχία. Αυτό που προσπαθήσαμε λοιπόν να κάνουμε, είναι να ολοκληρωθεί η διαδικασία των εξετάσεων και των αποτελεσμάτων με τρόπο ώστε όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι, οι μαθητές και οι γονείς να ξέρουν ότι δεν θα υπάρχει κάποια καθυστέρηση εφέτος. Αυτά είχα να πω, σας ευχαριστώ πολύ.