Εκεί που διαφέρει είναι στην "αλήθεια". Στα μαθηματικά η αλήθεια είναι απόρροια των αξιωμάτων. Στο συνταγματικό δίκαιο, των προσωπικών απόψεων.
Παρακολουθώ πάντα με ενδιαφέρον τις απόψεις των καθηγητών του συνταγματικού δικαίου (όταν βέβαια διατυπώνονται) για κρίσιμα πολιτικά θέματα.
Τους παλαιότερους από αυτούς, ζωντανούς και τεθνεότες, (Α. Μάνεση, Γ. Κασιμάτη, Δ. Τσάτσο, Γ. Παπαδημητρίου, Αντ. Μανιτάκη, Ν. Αλεβιζάτο, Ε. Βενιζέλο, Κ. Μαυριά, Α, Λοβέρδο, Γ. Σωτηρέλη) τους γνωρίζω πολύ καλά και προσωπικά. (Δεν αναφέρω τον Π. Παυλόπουλο γιατί το βασικό του αντικείμενο είναι το διοικητικό δίκαιο). Περισσότερο είχα γνωρίσει -και εκτιμήσει- τον Αριστόβουλο Μάνεση. Τον γνώρισα όταν συγκροτήθηκε το επιστημονικό συμβούλιο της Βουλής το 1987. Πρόεδρος εκείνος μέλος εγώ. (Τα άλλα μέλη ήταν ο Γ. Κουμάντος, ο Επ. Σπηλιωτόπουλος και ο Ι. Βασιλείου). Είχαμε κάνει πολλές -και μακρές- συζητήσεις για τα νομικά και την πολιτική. Μου άρεσε ότι είχε ανεξάρτηση σκέψη και δύσκολα έμπαινε σε "καλούπια" (πολιτικά και άλλα).
Οι περισσότεροι από τους σύγχρονους συνταγματολόγους (με εξαίρεση τον Γ. Κασιμάτη), ανήκουν (και προήλθαν) σε μια εκ των δύο "σχολών" σκέψης και πολιτικών πεποιθήσεων. Του Αριστόβουλου Μάνεση και του Δ. Τσάτσου.
Μου έχει κάνει εντύπωση ότι αρκετοί δεν τοποθετούνται σε "δύσκολα" πολιτικά θέματα (πχ το πρόσφατο κλείσιμο της Βουλής, τις τηλεφωνικές παρακολουθήσεις, τις εξεταστικές επιτροπές, την δια καθοδήγησης ψηφοφορία στην πρόσφατη αναθεώρηση κλπ). Οι περισσότερο όμως τοποθετήθηκαν επί της πρόθεσης του ΠΑΣΟΚ να προκαλέσει εκλογές με αφορμή την εκλογή του προεδρου της Δημοκρατίας. Δικαιολογημένα ίσως.
Στο συγκεκριμένο θέμα, όσοι θεωρούν συνταγματική την θέση του ΠΑΣΟΚ (Αλεβιζάτος, Μανιτάκης), ήταν μαθητές του Μάνεση. Στην ίδια σχολή σκέψης ανήκει και ο Φ. Κουβέλης που επίσης είχε την ίδια άποψη.
Οι συνταγματολόγοι που υποστηρίζουν την αντίθετη άποψη είτε δημόσια είτε κατ' ιδίαν, είναι είτε πνευματικά "παιδιά" (ή "εγγόνια") του Δ. Τσάτσου είτε συνεργάστηκαν με το ΠΑΣΟΚ (το είτε με την μαθηματική έννοια του). Ενας από αυτούς μάλιστα που δεν τον γνωρίζω (Χρυσογόνος), δεν σταμάτησε στην συνταγματική άποψη. Προχώρησε σε οξεία πολιτική κριτική στην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ γιατί, όπως υποστήριξε, πήρε μόνος του την απόφαση να προκαλέσει εκλογές με αφορμή την εκλογή ΠτΔ, χωρίς να έχει ζητήσει την γνώμη από κανένα όργανο του ΠΑΣΟΚ!.
Συνήθως, οι τοποθετήσεις των συνταγματολόγων είναι σε αρμονία με τις απόψεις του πολιτικού φορέα στον οποίο πρόσκεινται. Και είναι φυσικό. Το δίκαιο επηρεάζεται από την ιδεολογία. Στην συγκεκριμένη περίπτωση όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Και είναι παράξενο.
Βρίσκω εξαιρετικά εύστοχη τόσο στις συνταγματικές όσες και τις πολιτικές της επισημάνσεις, την σημερινή συνέντευξη για το θέμα του Ν. Αλεβιζάτου.
Παραθέτω στην συνέχεια τα κυριότερα σημεία της.
- Προσωπικά δεν συμμερίζομαι την άποψη πως η επιλογή αυτή του ΠΑΣΟΚ προσβάλλει το Σύνταγμα. Το μεν γράμμα του Συντάγματος δεν το προσβάλλει, διότι καμιά διάταξη δεν επιβάλλει στους βουλευτές να μετάσχουν σε μια ψηφοφορία αν δεν το θέλουν. Από την άλλη, δεν τους υποχρεώνει να ψηφίσουν ή να μην ψηφίσουν έναν συγκεκριμένο υποψήφιο. Για παράδειγμα, το 1990, η Ν.Δ. ψήφισε τον Κων. Καραμανλή μόνο μετά τις βουλευτικές εκλογές της 8ης Απριλίου. Πριν από αυτές, αν και πρώτο κόμμα στην τότε Βουλή, ψήφισε «παρών», ώστε να προκηρυχθούν εκλογές και ο λαός τελικά να κρίνει. Για να απαντήσω δε πλήρως στο ερώτημά σας, η επιλογή του ΠΑΣΟΚ δεν θεωρώ ότι παραβιάζει και το πνεύμα του Συντάγματος. Διότι, μετά το 1986, οπότε αφαιρέθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας η δυνατότητα διάλυσης της Βουλής, το «βέτο» της αντιπολίτευσης στην εκλογή του ανώτατου πολιτειακού φορέα είναι το μόνο θεσμικό αντίβαρο στις ακρότητες του πρωθυπουργοκεντρισμού. Το μοναδικό, δηλαδή, αντιστάθμισμα σε αυτό που ο Τοκβίλ ονόμαζε «τυραννία της πλειοψηφίας».
- Η βασική ένσταση, ωστόσο, των συναδέλφων σας κ. Δημ. Τσάτσου και κ. Γ. Κασιμάτη δεν αφορούσε καθαυτή την επιλογή του ΠΑΣΟΚ, όσο τη συνταγματική αντίφαση που καταλογίζουν ότι ενέχει η άποψη του κ. Γ. Παπανδρέου όταν υποστηρίζει ότι, ενώ σέβεται τον κ. Παπούλια, θα τον καταψηφίσει για να έρθει στην εξουσία και θα τον εκλέξει εκ των υστέρων.
- Υπενθυμίζω ότι ο μεν κ. Κασιμάτης μίλησε για «παραβίαση» και μάλιστα τριπλή του Συντάγματος, ο δε κ. Τσάτσος -κάπως προσεκτικότερος- για «εργαλειοποίηση» του σημερινού προέδρου. Δεν συμφωνώ με τις συγκεκριμένες διαπιστώσεις, ούτε με τους χαρακτηρισμούς. Υπενθυμίζω ότι ο Κων. Καραμανλής εξελέγη για τη δεύτερη προεδρική του θητεία το 1990, στην πέμπτη ψηφοφορία, ύστερα από μεθοδευμένη διάλυση της Βουλής, με 153 μόνον ψήφους, μεταξύ των οποίων και οι ψήφοι των κ. Κατσίκη, Φαΐκογλου και του μακαρίτη Σαδίκ, που ήταν, αν δεν κάνω λάθος, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Χρησιμοποίησε τότε κανείς τέτοιες εκφράσεις; Οφείλω, ωστόσο, να επισημάνω ότι το ΠΑΣΟΚ, δηλώνοντας χωρίς περιστροφές ότι σέβεται μεν τον κ. Παπούλια, αλλά θα τον ψηφίσει μόνο μετά τις εκλογές, παίρνει ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο. Κι αν αυτό το ρίσκο δεν του βγει, θα το πληρώσει πολιτικά.
- Το ΠΑΣΟΚ επικαλέστηκε την εβδομάδα που πέρασε το εθνικό συμφέρον που, κατά τους εκπροσώπους του, επιτάσσει την αλλαγή κυβέρνησης. Η κριτική, ωστόσο, που του ασκήθηκε είναι ότι διεκδικεί την αυθεντική ερμηνεία του εθνικού συμφέροντος, παραβλέποντας ότι αυτό ούτως ή άλλως προστατεύεται από το Σύνταγμα.
- Ολα τα κόμματα επικαλούνται το εθνικό συμφέρον. Το καθένα μάλιστα διατείνεται ότι το εξυπηρετεί καλύτερα από τ' άλλα. Η επίκληση του εθνικού συμφέροντος προφανώς δεν δικαιολογεί παραβίαση του Συντάγματος. Αλλά σας επαναλαμβάνω, ότι δεν θεωρώ συνταγματική παραβίαση την επιλογή του ΠΑΣΟΚ. Οσο για τη σημερινή κυβέρνηση, δεν νομίζω ότι θα πρέπει να είναι πολύ υπερήφανη για τον θεσμικό της απολογισμό. Μετά μάλιστα και τον ατυχή χειρισμό των απανωτών σκανδάλων, δεν δικαιούται να δίνει μαθήματα σε κανέναν.
- Τα προβλήματα που επισημαίνετε θα μπορούσαν να επιλυθούν με αναθεώρηση του Συντάγματος ή είναι ζήτημα νοοτροπίας των κομμάτων και των πολιτικών;
- Ελάχιστα είναι τα προβλήματα που για τη λύση τους πρέπει να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα. ...Ωστόσο, η ποιότητα της δημοκρατίας μας είναι αυτή που πάσχει, όχι οι θεσμοί της. Γι' αυτό, όπως ήδη υπαινίχθηκα, φταίνε πρωτίστως οι άνθρωποι. Ελάχιστοι αξιόλογοι Ελληνες και Ελληνίδες αποφασίζουν να ασχοληθούν με τα κοινά. Οι περισσότεροι βρίσκουν άλλους τρόπους για να διοχετεύσουν το ταλέντο και την ενεργητικότητά τους. Θα πρέπει, επιτέλους, να διερωτηθούμε γιατί.
- Αλήθεια, αυτή η «μάχη» των συνταγματολόγων που διαπιστώνεται συχνά στην Ελλάδα, συμβαίνει και σε άλλες χώρες;
- Η κοινότητα των συνταγματολόγων είναι στη χώρα μας πολυπληθής, πολύχρωμη και ζωηρή. Η πολιτική βρίσκεται στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων της. Είναι φυσιολογικό, λοιπόν, οι πολιτικοί να τους αντιμετωπίζουν με δυσπιστία. Διότι, συνιστούν δυνάμει απειλή για την αυθεντία τους. Τούτο συμβαίνει σε όλες τις χώρες και δεν θα πρέπει να εκπλήσσει. Αλλού, κατά τη γνώμη μου, εντοπίζεται η ελληνική «ιδιαιτερότητα»: πρώτον, στην τάση των συνταγματολόγων να βλέπουν στο Σύνταγμα περισσότερα πράγματα απ' όσα πράγματι αυτό περιέχει. Από την άλλη, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλοί από μας, μέσω της δημοσιότητας, υπηρετούμε και προσωπικές ατζέντες.
Posts
No comments:
Post a Comment