Τα τοπικά κολλέγια, οι πανελλήνιες εξετάσεις, οι μετεγγραφές και η βάση του 10 (Β'μέρος)

Tweet

Ας έλθουμε τώρα στα δικά μας και στο υπόλοιπο του τίτλου. (Μέρος των σκέψεων που παραθέτω ήταν στην βάση της πρότασης για την αναθεώρηση του συντάγματος το '95, στην οποία έκανα αναφορά στην προηγούμενη ανάρτηση).

Ας δούμε κατ’ αρχήν τις βασικές πολιτικές επιλογές εκπαίδευσης των περασμένων δεκαετιών και τις αδυναμίες τους.

Κυρίαρχες επιλογές ήταν η μαζική τριτοβάθμια εκπαίδευση και η προσπάθεια ενίσχυσης της περιφέρειας μέσω της δημιουργίας μονάδων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη την χώρα.

Δύο ήταν οι παράγοντες που δεν ελήφθησαν υπ' όψη στην στρατηγική αυτή. Η ποιότητα και το κόστος.

Για να διασφαλισθεί η ποιότητα, η πρόταση του '95 προέβλεπε πιστοποίηση και αξιολόγηση τόσο των τότε υπαρχουσών όσο και των όποιων νέων μονάδων (κάτι που βέβαια ποτέ δεν έγινε). Δεν υπήρξε επίσης κάποια πρόβλεψη για τις ικανότητες που απαιτούνταν για να σπουδάσει κανείς στο πανεπιστήμιο.

Το κόστος ποτέ δεν μπήκε στην εξίσωση. Δημιουργούνταν νέα τμήματα με εντυπωσιακούς τίτλους, ένοιωθαν ικανοποίηση οι τοπικές κοινωνίες που αποκτούσαν πανεπιστήμιο (ΤΕΙ αν οι τοπικοί παράγοντες δεν ήταν τόσο ισχυροί) και εκλέγονταν πολλοί νέοι καθηγητές. Όταν τα οικονομικά άρχισαν να δυσκολεύουν το πρόβλημα των διδασκόντων άρχισε να αντιμετωπίζεται με "407" στα πανεπιστήμια (προσωρινούς διδάσκοντες που κατά τεκμήριο πήγαιναν μια φορά την βδομάδα να διδάξουν άδειες -πολλές φορές- τάξεις) και με εκτάκτους στα ΤΕΙ.

Το αποκορύφωμα της πολιτικής αυτής, ήταν η ίδρυση πανεπιστημίου με τροπολογία ένα μήνα πριν τις τελευταίες εκλογές.

Η ενίσχυση της περιφέρειας όμως, μόνο εν μέρει επετεύχθη. Πολλοί από τους φοιτητές που μπαίνουν στα περιφερειακά ιδρύματα (κανείς δεν ξέρει τον ακριβή αριθμό τους), είτε δεν εγγράφονται καθόλου, είτε φεύγουν με μετεγγραφή (άλλη μια αντίφαση μια και οι ηγεσίες χρησιμοποίησαν τις ανεξέλεγκτες μετεγγραφές για να αντιμετωπίσουν -εν μέρει μόνο- ένα άλλο κοινωνικό πρόβλημα). Η λύση αυτή βέβαια ήταν σε αντίφαση με την πολιτική ενίσχυσης της περιφέρειας.

Επίσης σε αντίφαση με την πολιτική της μαζικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η βάση του 10 καθιερώθηκε για να αναβαθμίσει -υποτίθεται- την ποιότητα των σπουδαστών. Ποιός αλήθεια έχει μετρήσει αν υπάρχει πραγματική αναβάθμιση στα χρόνια που μεσολάβησαν; Μια και είμαστε στο σημείο αυτό, να πω ότι η μελέτη των στοιχείων που έχω αρχίσει να επεξεργάζομαι δείχνει ότι εισάγονται υποψήφιοι που ναι μεν έχουν μέσο όρο πάνω από 10, αλλά έχουν 4 και 5 στα βασικά μαθήματα του αντικειμένου!

Πώς θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυτά -και πολλά άλλα- η δημιουργία τοπικών κολλεγίων;

-Θα δημιουργήσει μια ενδιάμεση βαθμίδα –που θα λειτουργεί και ως «γέφυρα»- μεταξύ της δευτεροβάθμιας και της ανώτατης εκπαίδευσης με κινητικότητα μεταξύ των βαθμίδων, καταργώντας τα απόλυτα στεγανά που υφίστανται σήμερα.

-Θα αποφορτίσει τις σπουδές στο Λύκειο από το άγχος των εισαγωγικών εξετάσεων αφού όλοι θα έχουν πρόσβαση στα κολλέγια, χωρίς εξετάσεις. Αυτό δεν έχει καμμία σχέση με την ελεύθερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια που προτείνουν πολλοί, γιατί εκεί όλοι θα έπρεπε να εισαχθούν σε πανεπιστημιακές σχολές που δεν έχουν υποδομές μαζικής ανώτατης εκπαίδευσης.

- Με δεδομένο ότι θα μπορούν να εγγραφούν σε αυτά όλοι οι ενδιαφερόμενοι χωρίς το άγχος των πανελληνίων εξετάσεων θα μειωθεί σημαντικά η ανάγκη προσφυγής στα φροντιστήρια.

-Θα περιορίσει την συχνότητα του φαινομένου να χάνει ένας νέος που απέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις δύο και τρία από τα πλέον παραγωγικά χρόνια της ζωής του κάνοντας φροντιστήριο - κάτι άκρως αντιεκπαιδευτικό και αντιοικονομικό- προκειμένου να ξαναδοκιμάσει στις γενικές εξετάσεις.

-Θα απελευθερώσει πολύτιμο χρόνο στους μαθητές του Λυκείου από τα φροντιστήρια και θα τους δώσει την δυνατότητα ενασχόλησης με άλλα ενδιαφέροντα πράγματα.

-Θα περιορίσει τις μετεγγραφές γιατί οι μαθητές θα έχουν την δυνατότητα να σπουδάσουν στα κολλέγια της δικής τους περιοχής, αντί να αναγκάζονται να εγγράφονται σε τμήματα μακριά από το σπίτι τους (όπου έτυχε να πέσει η μπάλα της ρουλέτας), με αντικείμενο πολλές φορές άσχετο με τις προτιμήσεις τους και στην συνέχεια να επιδιώκουν μετεγγραφή.

-Τα νέα παιδιά θα έχουν την δυνατότητα σε ένα ή δύο χρόνια να διαπιστώσουν αν πραγματικά έχουν τις δυνατότητες να ακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές ή -σε αντίθετη περίπτωση- αν είναι προτιμότερο να επιδιώξουν μια επαγγελματική κατάρτιση. Θα αποκλιμακωθεί έτσι ο "πληθωρισμός" στην ζήτηση πανεπιστημιακών σπουδών.

-Μετά το τέλος της διετούς φοίτησης όσοι επιλέξουν να μην ακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές -ή αντιληφθούν ότι δεν έχουν τις δυνατότητες για κάτι τέτοιο- θα αποκτούν ένα χρήσιμο τίτλο σπουδών (και όχι δυο χαμένα και χρυσοπληρωμένα χρόνια φροντιστηρίου).

-Στα κολλέγια μπορούν να ενταχθούν –ή να μετατραπούν- και τα ΙΕΚ που λειτουργούν σήμερα στην περιφέρεια. Θα λυθεί έτσι και άλλο ένα πρόβλημα, αυτό της έλλειψης κινητικότητας μεταξύ ΙΕΚ και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

-Οι μονάδες αυτές (σε αντίθεση με τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ) θα μπορούν εύκολα να προσαρμόζονται σε νέα επιστημονικά η επαγγελματικά δεδομένα. Αυτό θα έχει ως πρόσθετο αποτέλεσμα ότι θα μειωθεί η ανάγκη –και η πίεση- δημιουργίας νέων τμημάτων.

-Θα είναι πολύ ευκολότερο να καλυφθούν οι διδακτικές ανάγκες στο επίπεδο αυτό.

-Θα υπάρξει μεγάλη αποσυμφόρηση των πανεπιστημίων, κυρίως των κεντρικών, αφού για πολλούς ο πρώτος κύκλος σπουδών θα γίνεται στα τοπικά κολλέγια. (Όσοι έχουν μελετήσει λίγο τα στοιχεία γνωρίζουν ότι οι περισσότεροι λιμνάζοντες φοιτητές βρίσκονται στα πρώτα δύο πανεπιστημιακά έτη σπουδών - προσοχή, όχι ημερολογιακά έτη: μόλις ξεπεράσουν το στάδιο αυτό, συγκεντρώνονται και προσπαθούν να τελειώσουν όσο το δυνατόν συντομότερα).

-Θα αποκτήσουν ουσία οι εκπαιδευτικές μονάδες αφού με βάση αυτές και την σχέση που οι προηγούμενες σπουδές θα έχουν με το συγκεκριμένο τμήμα του πανεπιστημίου ή ΤΕΙ στο οποίο θα θέλει κάποιος απόφοιτος κολλεγίου να μεταπηδήσει, θα αναγνωρίζεται η προηγούμενη εκπαίδευση (και όχι απλώς με βάση τα χρόνια σπουδών).

-Τα τοπικά κολλέγια θα εξυπηρετήσουν με τον καλύτερο τρόπο και την δια βίου μάθηση αφού ο κάθε πολίτης που θα θέλει να αποκτήσει γνώσεις ή δεξιότητες σε κάποια φάση της ζωής του θα το κάνει εύκολα χωρίς να απομακρυνθεί από το σπίτι του και την δουλειά του. Θα μπορεί δε, να παρακολουθήσει και ένα μόνο μάθημα που θα πιθανόν τον ενδιαφέρει για την δουλειά του είτε για την βελτίωση των γνώσεών του, παίρνοντας ταυτόχρονα σχετική έγκυρη πιστοποίηση χωρίς να υποχρεώνεται να το κάνει αυτό παρακολουθώντας αμφίβολης ποιότητας σεμινάρια σε αμφίβολης ποιότητας οργανισμούς και παίρνοντας αμφίβολης αξίας πιστοποιητικά.

-Τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ θα μπορούν να συνεργάζονται με τα κολλέγια αυτά, ακόμα και να ιδρύουν κολλέγια ως παραρτήματα (αντί να ιδρύονται μεμονωμένα πανεπιστημιακά τμήματα σε πόλεις που καμμία ουσιαστική σύνδεση δεν έχουν με το πανεπιστήμιο στο οποίο ανήκουν). Θα ελέγχουν έτσι και την ποιότητα των σπουδών σε αυτά και την αντιστοιχία τους με τις απαιτήσεις τους (κάτι που δεν γίνεται σήμερα).

-Η τοπική αυτοδιοίκηση και η κοινωνία θα μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στην λειτουργία τους.

-Το κόστος ίδρυσης και λειτουργίας τους θα ήταν εξαιρετικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο πανεπιστημίων και ΤΕΙ.

Σε μια τέτοια προσέγγιση τα τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ που σήμερα έχουν κενές θέσεις θα μπορούσαν να μετατραπούν σε κολλέγια που θα λειτουργούσαν υπό την εποπτεία των αντιστοίχων ιδρυμάτων, καθιστώντας άνευ αντικειμένου και το πρόβλημα της βάσης του 10 που τόσο πολύ μας απασχολεί.

Είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν και πολλές πλευρές που πρέπει να εξετασθούν. Αυτή άλλωστε είναι και η χρησιμότητα της διαβούλευσης. Όσο για τις τεχνικές λεπτομέρειες που χρειάζεται να ρυθμισθούν σε μια τέτοια αλλαγή, αυτές μπορούν να μελετηθούν σε επόμενο στάδιο.