Αντιρατσιστικό: Το Νομοσχέδιο και μερικές σκέψεις (2)

Tweet

 Σε συνέχεια της σχετικής προχθεσινής ανάρτησής μου, υποβλήθηκε ένα σχόλιο αναγνώστη που νομίζω ότι αξίζει μια ξεχωριστή ανάρτηση.

κρατάω το σημανατικότερο: ποιός κρίνει την πρόθεση και την επικινδυνότητα των ιδεών;

εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα με κάθε μορφής περιορισμού της ελευθερίας του λόγω ή απαγόρευσης πολιτικών οργανώσεων (που είναι στην ουσία συτό που φωτογραφικά κάνει το άρθρο 2 παρ. 4)

Πριν από καμιά 50αριά χρόνια, κρίθηκε από πολλούς (όχι μόνο από τους κυβερνώντες αλλά και από πολλούς απλούς πολίτες με καλές προθέσεις) ότι ο κομμουνισμός απειλούσε την ελευθερία του ατόμου, την ευημερία της κοινωνίας κλπ και ποινικοποιήθηκε η έκφραση κομμουνιστικών ιδεών (ή ιδεών που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ώς κομμουνιστικές) και βεβαίως κάθε κομμουνιστική πολιτική οργάνωση. Σήμερα αυτό μας φαίνεται αδιανόητο.

Ποιός κρίνει λοιπόν; ο Σαμαράς; Το σημερινό κοινοβούλιο; οι εισαγγελείς που έχουν αποδείξει ότι είναι παντελώς άχρηστοι και πολιτικά καθοδηγούμενοι; η αστυνομία που ούτως ή άλλως υποψιαζόμαστε ότι έχει υπόγειες συνδέσεις με τους ακροδεξιούς και τους ρατσιστές; η Εκκλησία της Ελλάδος; η αφηρημένη έννοια της "κοινής γνώμης" που ερμηνεύεται κατά το δοκούν από τους τηλεπαραθυριστές; αν δώσεις σε κάποιον την δυνατότητα να εξοστρακίζει με βάση της ιδέες των άλλων, τότε υπάρχει ο κίνδυνος ενίοτε να βρίσκει τον τρόπο (ή να έχει την εξουσία) να ερμηνεύσει τις απόψεις των αντιπάλων του κατάλληλα ώστε να να τους "εξουδετερώσει" (θεσμικά, πάντα!).

Αντιρατσιστικό: To Νομοσχέδιο και μερικές σκέψεις

Tweet

Το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρημάτων για το νομοσχέδιο αυτό, έχει αφιερωθεί στους τακτικισμούς των κομμάτων (ποιό ωφελείται, ποιό "στριμώχνεται" ποιό έχει αλλάξει στάση κλπ). Λίγα πράγματα έχουν λεχθεί για την ουσία των προβλέψεών του.

Θα προσπαθήσω να καταγράψω μερικές απόψεις (με κίτρινο) στο ίδιο το κείμενο που παραθέτω στην συνέχεια για ενημέρωση (αυτό που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο). Δεν είμαι συνταγματολόγος ούτε καν νομικός για να κρίνω την συνταγματικότητα του νομοσχεδίου ή αν επικαλύπτεται με την υπάρχουσα νομοθεσία. Με την εμπειρία που έχω από την διοίκηση, θα διατυπώσω κάποιες απόψεις για την ενδεχόμενη εφαρμογή του.

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ

«ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑΣ»

Άρθρο 1

Σκοπός

1. Σκοπός του νόμου είναι η καταπολέμηση ιδιαίτερα σοβαρών εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας, που μπορούν να διασαλεύσουν άμεσα την κοινωνική ειρήνη, και οι οποίες αντίκεινται ευθέως στις αρχές του σεβασμού και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου, καθώς και του κράτους δικαίου, όπως αυτές επιβάλλονται από το Σύνταγμα.

2. Για την εκπλήρωση του ανωτέρω σκοπού, λαμβάνεται κάθε αναγκαίο και ανάλογο μέτρο, σύμφωνα με την Απόφαση‐Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της ΕΕ της 28ης Νοεμβρίου 2008 (L 328/55), και με σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα που αναγνωρίζονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δύσκολα μπορει κανείς να διαφωνήσει με τις αρχές αυτές.

Άρθρο 2
Δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους

1. Όποιος με πρόθεση, δημόσια, προφορικά ή διά του τύπου, μέσω του διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, παροτρύνει, προκαλεί ή διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή μίσος, κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, τον γενετήσιο προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών και χρηματική ποινή πέντε έως είκοσι χιλιάδων (5.000 - 20.000) ευρώ.

Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Πώς κρίνεται η πρόθεση; Καθόλου εύκολη υπόθεση που είναι σχεδόν βέβαιο οτι θα οδηγήσει σε ακρότητες ανάλογα με τις απόψεις των εκάστοτε κρατούντων.

2. Με τις ίδιες ποινές τιμωρείται όποιος με πρόθεση, και με τα μέσα και τους τρόπους που αναφέρονται στην παράγραφο 1, παροτρύνει, προκαλεί ή διεγείρει σε διάπραξη φθοράς ή βλάβης πραγμάτων, που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τις παραπάνω ομάδες ή πρόσωπα.

Και εδώ καθοριστικό στοιχείο είναι η πρόθεση. Ποιός την κρίνει; Ο καταγγέλων; Ο εισαγγελέας; 

3. Αν η πράξη των προηγούμενων παραγράφων είχε ως αποτέλεσμα την τέλεση του εγκλήματος, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και χρηματική ποινή δεκαπέντε έως τριάντα χιλιάδων (15.000 - 30.000) ευρώ, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.

Η αυστηρότητα της ποινής είναι συζητήσιμο θέμα. Προφανώς, το "έγκλημα ορίστηκε στο αρθρ. 1

4. Όποιος συνιστά ή συμμετέχει σε οργάνωση ή ένωση προσώπων οποιασδήποτε μορφής που επιδιώκει συστηματικά την τέλεση των πράξεων των παραγράφων 1 και 2 τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.

Πώς αποφασίζεται ότι μια ένωση προσώπων "επιδιώκει συστηματικά"...Φωτογραφία της Χρυσής Αυγής;

5. Η τέλεση πράξης των προηγούμενων παραγράφων από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο κατά την άσκηση των ανατεθειμένων σε αυτούς καθηκόντων συνιστά επιβαρυντική περίσταση.

τι σημαίνει "επιβαρυντική περίσταση"; Αφορά τους αστυνομικούς;

6. Σε περίπτωση που ο υπαίτιος τέλεσης πράξης προβλεπόμενης από τις προηγούμενες παραγράφους καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους, επιβάλλεται και αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων για ένα έως πέντε έτη.

Εύκολα εφαρμόσιμη πρόβλεψη.

Άρθρο 3
Δημόσιος εγκωμιασμός, άρνηση ή εκμηδένιση εγκλημάτων

1. Όποιος με πρόθεση, δημόσια, προφορικά ή διά του τύπου, μέσω του διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, εγκωμιάζει, αρνείται κακόβουλα ή εκμηδενίζει τη σημασία εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου, όπως αυτά ορίζονται στα άρθρα 6, 7 και 8 του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που κυρώθηκε με το ν. 3003/2002 (Α 75) ή των εγκλημάτων που ορίζονται στο άρθρο 6 του Καταστατικού του Διεθνούς Στρατοδικείου που προσαρτάται στη Συμφωνία του Λονδίνου της 8ης Αυγούστου 1945, καθώς και των εγκλημάτων του ναζισμού, και η πράξη αυτή στρέφεται κατά ομάδας προσώπων που προσδιορίζεται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, τον γενετήσιο προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου, κατά τρόπο που μπορεί να διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή μίσος κατά μιας τέτοιας ομάδας ή μέλους της, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή πέντε έως είκοσι χιλιάδων (5.000 - 20.000) ευρώ.

Αλλο πράγμα το "εγκωμιάζει" και άλλο το "αρνείται". Δεν μπορούν τα δύο αυτά να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Το δεύτερο μπορεί να να αντιμετωπιστεί με επιχειρήματα και με ιστορικά στοιχεία. Δεν χρειάζεται ποινικοποίηση. Η υιοθέτηση μιας τέτοιας πρότασης θα μπορούσε π.χ. να οδηγήσει σε ποινικές ευθύνες και κατά ολόκληρων κρατών (π.χ. Τουρκία για την γενοκτονία των Αρμενίων).

2. Για την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου απαιτείται τα εγκλήματα αυτά να έχουν αναγνωρισθεί με αμετάκλητη απόφαση ελληνικού ή διεθνούς δικαστηρίου.

3. Η τέλεση πράξης της προηγούμενης παραγράφου από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο κατά την άσκηση των ανατεθειμένων σε αυτούς καθηκόντων συνιστά επιβαρυντική περίσταση.

Πάλι "επιβαρυντική περίπτωση". Με τι συνέπειες;

4. Σε περίπτωση που ο υπαίτιος τέλεσης πράξης προβλεπόμενης από τις προηγούμενες παραγράφους καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους, επιβάλλεται και αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων για ένα έως πέντε έτη.

Άρθρο 4
Τέλεση μέσω διαδικτύου

Για την μέσω του διαδικτύου τέλεση των παραπάνω εγκλημάτων απαιτείται: α) Ο δράστης να είναι παρών στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το αν για την πράξη του χρησιμοποιεί υλικό που φιλοξενείται σε σύστημα πληροφορικής εγκατεστημένο στη Χώρα ή β) Το υλικό που χρησιμοποιεί ο δράστης να φιλοξενείται σε σύστημα πληροφορικής που βρίσκεται στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το αν αυτός βρίσκεται στο έδαφος της επικράτειας.

Εδώ φαίνεται η αδυναμία να επιβάλλονται κανόνες στο διαδίκτυο η παραβίαση των οποίων να οδηγεί στην επιβολή ποινών.
-Αν ο "δράστης" έκανε  to "έγκλημα" όταν ήταν στο εξωτερικό, όταν έλθει στην Ελλάδα θα συλλαμβάνεται;  
-Αν κάποιος αναρτά σχόλιο ή κείμενο "εγκληματικό" σε ξένο site δεν διώκεται;
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πρόσφατη εφαρμογή ενός παρόμοιου -προφανώς- νόμου στην Αγγλία:  In Britain, Police Arrest Twitter And Facebook Users If They Make Anti-Muslim Statements: http://www.businessinsider.com/in-britain-police-arrest-twitter-and-facebook-users-if-they-make-anti-muslim-statements-2013-5

Άρθρο 5
Ευθύνη νομικών προσώπων ή ενώσεων προσώπων

1. Αν κάποια από τις αξιόποινες πράξεις του παρόντος νόμου τελέσθηκε μέσω ή προς όφελος ή για λογαριασμό νομικού προσώπου ή ενώσεως προσώπων, από φυσικό πρόσωπο που ενεργεί είτε ατομικά είτε ως μέλος οργάνου του νομικού προσώπου ή της ενώσεως προσώπων και έχει εξουσία εκπροσώπησής του ή εξουσιοδότηση για τη λήψη αποφάσεων για λογαριασμό του ή για την άσκηση ελέγχου εντός αυτού, επιβάλλονται στο νομικό πρόσωπο ή στην ένωση προσώπων, με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατά περίπτωση, σωρευτικά ή διαζευκτικά, οι ακόλουθες κυρώσεις: α) Διοικητικό πρόστιμο από δεκαπέντε (15.000) έως διακόσιες (200.000) χιλιάδες ευρώ, β) Ανάκληση ή αναστολή της άδειας λειτουργίας του για χρονικό διάστημα από έναν έως έξι μήνες ή απαγόρευση άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας για το ίδιο χρονικό διάστημα, γ) αποκλεισμός από δημόσιες παροχές, επιχορηγήσεις, ενισχύσεις, επιδοτήσεις ή αναθέσεις έργων και υπηρεσιών, προμήθειες, διαφημίσεις και διαγωνισμούς του δημοσίου ή των νομικών προσώπων του δημόσιου τομέα για το ίδιο χρονικό διάστημα. Η διοικητική κύρωση του στοιχείου α επιβάλλεται πάντοτε, ανεξαρτήτως της επιβολής άλλων κυρώσεων. Σε περίπτωση υποτροπής του νομικού προσώπου ή της ενώσεως προσώπων οι κυρώσεις των στοιχείων β και γ μπορεί να έχουν οριστικό χαρακτήρα.

Φωτογραφία και πάλι της Χρυσής Αυγής

2. Όταν η έλλειψη εποπτείας ή ελέγχου από φυσικό πρόσωπο που αναφέρεται στην παράγραφο 1 κατέστησε δυνατή την τέλεση κάποιας από τις αξιόποινες πράξεις του παρόντος νόμου από πρόσωπο που τελεί υπό την εξουσία του, μέσω ή προς όφελος ή για λογαριασμό νομικού προσώπου ή της ενώσεως προσώπων, επιβάλλονται στο νομικό πρόσωπο ή στην ένωση προσώπων, σωρευτικά ή διαζευκτικά, οι ακόλουθες κυρώσεις: α) Διοικητικό πρόστιμο από πέντε (5.000) έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ, β) Οι προβλεπόμενες στα στοιχεία β και της προηγούμενης παραγράφου, για χρονικό διάστημα έως έξι μήνες.

Εδώ φωτογραφίζεται η ηγεσία της Χρυσής Αυγής

3. Για τη σωρευτική ή διαζευκτική επιβολή των κυρώσεων που προβλέπονται στις προηγούμενες παραγράφους και για την επιμέτρηση των κυρώσεων αυτών, λαμβάνονται υπ όψιν ιδίως η βαρύτητα της παράβασης, ο βαθμός της υπαιτιότητας, η οικονομική επιφάνεια του νομικού προσώπου και η τυχόν υποτροπή του. Καμιά κύρωση δεν επιβάλλεται χωρίς προηγούμενη κλήτευση του νομικού προσώπου ή της ενώσεως προσώπων προς παροχή εξηγήσεων. Η κλήση κοινοποιείται τουλάχιστον δέκα ημέρες πριν από την ημέρα της ακρόασης. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 6 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

4. Εάν η πράξη φέρεται ότι τελέστηκε σε εκπομπή ραδιοφωνική ή τηλεοπτική, οι κυρώσεις που προβλέπονται από το παρόν άρθρο επιβάλλονται από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, προς το οποίο διαβιβάζεται ο φάκελος από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Και πώς θα ξέρει το μέσον, ακόμα και ο παρουσιαστής, την άποψη που θα παρουσιάσει ένας προσκεκλημένος. Εδω νομίζω ότι φωτογραφίζεται ο Τράγκας.

5. Η εφαρμογή των διατάξεων των προηγούμενων παραγράφων είναι ανεξάρτητη από την αστική, πειθαρχική ή ποινική ευθύνη των αναφερομένων σ’ αυτές φυσικών προσώπων.

6. Οι εισαγγελικές αρχές ενημερώνουν τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μετά την άσκηση ποινικής δίωξης, για υποθέσεις στις οποίες υπάρχει εμπλοκή νομικού προσώπου ή ενώσεως προσώπων υπό την έννοια των παραγράφων 1 και 2 και του κοινοποιούν τις εκδιδόμενες σχετικές δικαστικές αποφάσεις.

7. Οι διατάξεις των προηγουμένων παραγράφων δεν εφαρμόζονται στο Κράτος, στα δημόσια νομικά πρόσωπα κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας και στους διεθνείς οργανισμούς δημοσίου δικαίου.

Άρθρο 6
Παράσταση πολιτικής αγωγής

Πέραν των φυσικών προσώπων που ως μέλη ομάδας ή προσωπικώς θίγονται από τις πράξεις των άρθρων 2 και 3, δικαίωμα παράστασης πολιτικής αγωγής μόνο για την υποστήριξη της κατηγορίας έχουν και νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων που εδρεύουν στην Ελλάδα, εφ όσον συμπεριλαμβάνονται υπό οποιοδήποτε συμβουλευτικό καθεστώς στον κατάλογο που τηρείται από τον Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ή πρόκειται για αναγνωρισμένους θρησκευτικού φορείς οργανωμένους σε οποιαδήποτε μορφής ένωση προσώπων και τελούντες υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων.

Άρθρο 7
Προστασία θυμάτων και ουσιωδών μαρτύρων

Υπήκοοι τρίτων χωρών που είναι θύματα ή ουσιώδεις μάρτυρες εγκληματικών πράξεων οι οποίες προβλέπονται στα άρθρα 187, 309 και 310 ΠΚ ή που τιμωρούνται σε βαθμό κακουργήματος και τελούνται σε βάρος της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας και της προσωπικής ή γενετήσιας ελευθερίας, δεν απελαύνονται εφ όσον για τις πράξεις αυτές έχει ασκηθεί ποινική δίωξη ή έχει διαταχθεί προκαταρκτική εξέταση και μέχρι την έκδοση απόφασης από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, υπό τον όρο ότι αυτοί δεν αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια. Η συνδρομή των ως άνω προϋποθέσεων διαπιστώνεται με διάταξη του αρμόδιου Εισαγγελέα Πρωτοδικών, η οποία επικυρώνεται εντός τριών ημερών από το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο. Η πράξη του Εισαγγελέα Πρωτοδικών κοινοποιείται στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών. Το αυτό ισχύει και για τους ευρισκόμενους στην Ελλάδα γονείς, συζύγους και τέκνα των θυμάτων ή ουσιωδών μαρτύρων.

Σωστή πρόβλεψη.

Άρθρο 8

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται ο νόμος 927/1979 άρθρο 39 παρ. 4 του νόμου 2910/2001.

2. Οι πράξεις που περιγράφονται στον παρόντα νόμο διώκονται αυτεπαγγέλτως.

Πεδίον δόξης λαμπρόν για ορισμένους δικαστικούς λειτουργούς με ιδαίτερη αδυναμία στην δημοσιότητα.

Άρθρο 9

Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από την δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως

Η απεργία της ΟΛΜΕ στις Πανελλήνιες Εξετάσεις του 1988. Μερικές μνήμες

Tweet

Πολλά μέσα ενημέρωσης κάνουν αναφορά στο γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά από το 1988 που η ΟΛΜΕ προκηρύσσει απεργία μέσα στις πανελλήνιες εξετάσεις.

Οι αναφορές στην απεργία του 1988 και τον τρόπο που λύθηκε, είναι αποσπασματικές και ανακριβείς. Γράφεται από πολλούς π.χ. ότι η απεργία σταμάτησε όταν τα δικαστήρια την κήρυξαν παράνομη και καταχρηστική, αφού είχαν παραιτηθεί δύο υπουργοί (Α. Τρίτσης και Α. Κακλαμάνης) εξ αιτίας της. Δεν εχω δει κάπου να αναφέρεται ότι η απεργία λύθηκε επί υπουργίας Γ. Παπανδρέου, μετά από εξαντλητικό διάλογο με αμοιβαίες υποχωρήσεις και όχι με δικαστική απόφαση.

Εχοντας προσωπική εμπειρία στο θέμα αφού διαχειρίστηκα από πλευράς Υπουργείου Παιδείας την διαπραγμάτευση με την ΟΛΜΕ (ως Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ τότε), θέλω να καταγράψω ορισμένες αναμνήσεις, τόσο για την ιστορική αλήθεια, αλλά και για την άντληση, πιθανόν, ορισμένων χρήσιμων συμπερασμάτων. Δυστυχώς, δεν έχω κρατήσει σημειώσεις ή ντοκουμέντα και ό,τι ακολουθεί αποτελεί ανάκληση από μνήμες της εποχής εκείνης. Ισως και άλλοι που έπαιξαν ρόλο τότε, ή έχουν σχετικό υλικό, να μπορούν να συνεισφέρουν για την καλύτερη ιστορική αποτύπωση.

Η προηγηθείσα κατάσταση
Η απεργία είχε αρχίσει όταν υπουργός ήταν ο Α Τρίτσης. Ο ΑΤ παραιτήθηκε, όχι λόγω της απεργίας της ΟΛΜΕ αλλά λόγω της σύγκρουσης με την εκκλησία για το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας (κρίση που επίσης έκλεισε επί υπουργίας Γ. Παπανδρέου μετά από διαπραγματεύσεις με τον μακαριστό Σεραφείμ και τον σύμβουλό του Γιώργο Λιλαίο. Η διαπραγμάτευση αυτή, εξ ίσου ιστορική και ενδιαφέρουσα, ίσως αποτελέσει αντικείμενο μιας χωριστής ανάρτησης).
Μετά την παραίτηση του Α. Τρίτση ανέλαβε ως μεταβατικός υπουργός ο Α. Κακλαμάνης (αν θυμάμαι καλά, ήταν ηδη υπουργός σε άλλο υπουργείο).

Η Υπουργία Παπανδρέου και η διαπραγμάτευση
Στα τέλη Ιουνίου -μέσα σε ένα πλήρες αδιέξοδο με την απεργία της ΟΛΜΕ- αναλαμβάνει υπουργός Παιδείας ο Γ. Παπανδρέου. Εγώ τοποθετούμαι Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου.
Η πρώτη ενέργεια της νέας ηγεσίας ήταν η αντιμετώπιση της απεργίας. Το μεσημέρι, καλέσαμε στην αίθουσα συσκέψεων (που ήταν δίπλα στο γραφείου του Υπουργού) στην Μητροπόλεως την ηγεσία της ΟΛΜΕ. Μετά από διάλογο που κράτησε επί μερικές ώρες κατά την διάρκεια του οποίου τέθηκαν στο τραπέζι όλα τα αιτήματα της ΟΛΜΕ και οι θέσεις της κυβέρνησης, ο Γ. Παπανδρέου πρότεινε να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση στα επί μέρους θέματα με εμένα ως εκπρόσωπο του Υπουργείου και την ΟΛΜΕ. Ταυτόχρονα όμως είπε και το εξής: Δεν θα φύγει κανείς από του Υπουργείο αν δεν λυθεί το πρόβλημα.  Δεν είμαι σίγουρος οτι το πίστεψαν πολλοί. Ούτε οι δημοσιογράφοι που ήταν απ' έξω.

Ο διάλογος συνεχίστηκε με ανταλλαγή απόψεων σε όλες τις λεπτομέρειες και τα αιτήματα της ΟΛΜΕ.  Τα θέματα ήταν πολλά. Από την πλευρά μου, τέθηκε ως όρος ότι, οποιαδήποτε συμφωνία σε επι μέρους αίτημα δεν θα είναι δεσμευτική για καμιά πλευρά αν δεν υπήρχε πλήρης συμφωνία σε όλα τα θέματα.
Η συζήτηση γενικά ήταν ήρεμη. Υπήρχαν και στιγμές έντασης αλλά χωρίς να ξεπεραστούν τα όρια. (Οι περισσότερες εντάσεις σημειώθηκαν λόγω φυσιολογικών διαφορών μεταξύ των παρατάξεων της ΟΛΜΕ).
Οταν πλησίασαν μεσάνυκτα, η ΟΛΜΕ πρότεινε να διακοπεί η συνάντηση για την επόμενη μέρα. Δεν το δέχθηκα και συνεχίσαμε. Παρά την κούραση, όλοι έδειχναν οτι ήθελαν να βρεθεί λύση. Καμιά πλευρά δεν είχε την πολυτέλεια να καταστεί υπεύθυνη για μια αποτυχία. Ξεκινήσαμε από τα ευκολότερα θέματα και προχωρούσαμε στα δυσκολότερα. Σταδιακά βρίσκονταν λύσεις. Η ηγεσία της ΟΛΜΕ έδειχνε υπευθυνότητα κάνοντας υποχωρήσεις σε θέματα που τις προηγούμενες μέρες ήταν γι' αυτούς αδιαπραγμάτευτα. Αυτό όμως έγινε αφού πείσθηκαν ότι και η κυβέρνηση ήταν ειλικρινής στον διάλογο.
Σε όλα τα στάδια της διαπραγμάτευσης ενημέρωνα τον Υπουργό για επικύρωση των επί μέρους συμφωνιών στις οποίες καταλήγαμε με την ΟΛΜΕ.
Τις πρώτες πρωινές ώρες και ενώ όλα έδειχναν ότι πλησιάζαμε σε ένα θετικό αποτέλεσμα, υπήρξε εμπλοκή σε ένα ζήτημα. Ηταν σε ένα από τα οικονομικά αιτήματα που η ηγεσία της ΟΛΜΕ έδειχνε ότι ήταν σε πολύ δυσχερή θέση να υποχωρήσει και η κυβέρνηση δεν είχε περιθώρια να δεχθεί. Προκειμένου να αποφευχθεί το αδιέξοδο, προτείναμε όπως κάποιο ποσόν που πλησίαζε στα αιτήματα των καθηγητών, δοθεί ως χρηματοδότηση βιβλιοθήκης των καθηγητών. Τα χρήματα όμως δεν θα δίνονταν στους καθηγητές με μορφή επιδόματος, αλλά με μορφή κουπονιών που θα μπορούσαν να ανταλλάξουν με βιβλία σε βιβλιοπωλεία. Η ηγεσία της ΟΛΜΕ ζήτησε κάποιο χρόνο για να υπάρξουν συνεννοήσεις με τις τοπικές ΕΛΜΕ  μια και αυτό δεν ήταν από τα πράγματα που είχαν συζητηθεί προηγουμένως. Αυτό και έγινε. Σε μερικές ώρες και με μεγάλη δυσκολία φθάσαμε σε συμφωνία. Τότε ζήτησα εγώ κάποιο χρόνο για να πάρουμε τελική έγκριση από το Υπουργείο Οικονομικών για την συνολική συμφωνία. Η έγκριση δόθηκε (και πάλι με δυσκολία) και έτσι σταμάτησε η απεργία.

Πολλά ελέχθησαν μετά από την λήξη της απεργίας. Αλλοι μίλησαν για "προίκα Παπανδρέου" (που φυσικά δεν υπήρχε) και άλλοι για "ξεπούλημα της ηγεσίας της ΟΛΜΕ" (πράγμα επίσης άδικο γιατί νομίζω ότι πέτυχαν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, ενώ σε περίπτωση αποτυχίας οι συνέπειες για τους καθηγητές θα ήταν πολύ χειρότερες από οποιαδήποτε συμφωνία).

Τα μαθήματα
Είναι δύσκολο να κάνει κανείς συγκρίσεις του τότε με το τώρα. Και δεν θα το επιχειρήσω για να μην αδικήσω κανένα. Ομως υπάρχουν μερικές επισημάνσεις που μπορώ να κάνω.
-Καθοριστικής σημασίας ήταν νομίζω η δέσμευση και των δύο πλευρών να μην φύγουμε χωρίς συμφωνία. Δεν ξέρω αν είχαν γίνει προηγουμένως -ή έχουν γίνει από τότε- τέτοιες διαπραγμαστεύσεις που να ξεκινούν το μεσημέρι της μιας μέρας και να τελειώνουν το μεσημέρι της άλλης. Πέραν των άλλων, οι ατέλειωτες ώρες διαπραγμάτευσης βοήθησαν στο να γίνει πιο ανθρώπινη η επικοινωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές.
-Εγιναν λάθη; Πιθανότατα ναι. Ηταν όμως τόσο σημαντικά που η αποφυγή τους έπρεπε να οδηγήσει τον διάλογο σε αποτυχία; Δεν το νομίζω.
-Πέρα από οτιδήποτε άλλο όμως, νομίζω ότι η συμφωνία αυτή εβαλε μια άλλη διάσταση. Την δημιουργία βιβλιοθήκης των εκπαιδευτικών -όχι με την μορφή επιδόματος που εκ των πραγμάτων θα πήγαινε σε άλλες ανάγκες και όχι σε βιβλία).

Τέλος, μια προσωπική εξομολόγηση: Στην ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας βρέθηκα άλλες δύο φορές στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Με την ηγεσία της ΟΛΜΕ διαφωνούσα σε αναρίθμητα θέματα (Οπως διαφωνώ και την σημερινή επιλογή τους). Η εμπειρία όμως του Ιουνίου του '88 με έκανε πάντα να προσπαθώ να βρω λύσεις μαζί τους και όχι να πηγαίνω σε συγκρούσεις. Και πάντα αυτό συνέβαινε στα θέματα για τα οποία είχα την ευθύνη, κυρίως των Πανελληνίων εξετάσεων. Γι' αυτό και η χειρότερη στιγμή της τελευταίας (υπουργικής) θητείας μου δεν είχε να κάνει με τις επιθέσεις που δέχτηκα από πρυτάνεις και εφημερίδες στην προσπάθεια αλλαγών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ηταν όταν, από κακό κυβερνητικό χειρισμό, φάνηκα ασυνεπής στην άτυπη συμφωνία με την ηγεσία της ΟΛΜΕ για τις αποζημιώσεις των καθηγητών στις εξετάσεις του 2010. Κατι για το οποίο ανέλαβα την πλήρη ευθύνη (έστω και αν δεν ήταν δική μου).  Το περιστατικό αυτό όμως είχε και μια ευχάριστη πλευρά στο τέλος. Οτι οι σχέσεις μου με τους καθηγητές δεν άλλαξαν. Θέλω να πιστεύω οτι είχαν πεισθεί για την ειλικρίνεια μου. Και το 2012, εν μέσω περικοπών, φρόντισα να διορθωθεί εν μέρει η αδικία του 2011. (Παρά την μείωση του συνολικού κόστους των εξετάσεων κατα 2 περίπου εκ. ευρώ). Χωρίς ανακοινώσεις ή δηλώσεις.