Η εκπαίδευση, η επιστήμη, το δόγμα και το διαδίκτυο

Tweet

Η ευρεία πρόσβαση στο διαδίκτυο και ο ωκεανός των διαθέσιμων
πληροφοριών σε αυτό, δημιουργεί νέα δεδομένα και στον ρόλο της
εκπαίδευσης, ιδιαίτερα της τριτοβάθμιας. Ο καθηγητής (και το σύγγραμμά
του) έπαψε από καιρό να είναι ο μοναδικός φορέας της γνώσης που, μέσω
της διδασκαλίας, μεταδίδει στους φοιτητές. Η γνώση είναι σήμερα
διαθέσιμη σε όλες τις μορφές και εύκολα προσβάσιμη στον καθένα. Το
πανεπιστήμιο πλέον δεν είναι μόνο χώρος μεταφοράς γνώσης από τους
καθηγητές στους φοιτητές. Θα μπορούσε μάλιστα να ισχυρισθεί κανείς ότι
η εποχή που ο καθηγητής ήταν η αυθεντία στο αντικείμενό του και οι
απόψεις που διατύπωνε εκλαμβάνονταν λίγο-πολύ ώς  "απόλυτες αλήθειες"
έχει παρέλθει οριστικά.

Ο ρόλος του καθηγητή έχει αλλάξει ριζικά. Το συγκριτικό πλεονέκτημα
που διαθέτει δεν είναι πλέον τόσο η γνώση του αντικειμένου όσο η πείρα
και η δυνατότητα αξιολόγησης της διαθέσιμης γνώσης. Το πλεονέκτημα
αυτό και τις δυνατότητες που αυτό δίνει πρέπει να αξιοποιεί ο
καθηγητής προς όφελος των φοιτητών του.

Με τα νέα δεδομένα, ο καθηγητής πρέπει να συμβάλλει στο ξεπέρασμα των
δογματικών αντιλήψεων και της λογικής της μιας και μοναδικής πηγής (ή,
χειρότερα, μίας και μοναδικής αλήθειας). Να υποδεικνύει τις
εναλλακτικές προσεγγίσεις που είναι διαθέσιμες και να αναδεικνύει τα
επιστημονικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της καθεμιάς από αυτές.
Να προωθεί την  αξιοποίηση της επιστήμης για την καλύτερη κατανόηση
των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κοινωνία και οι πολίτες. Να θέτει
τα προβλήματα αυτά στην επιστημονική τους διάσταση και να αναδεικνύει
πιθανές σκοπιμότητες που υποκρύπτονται σε απόψεις και κρίσεις που
διατυπώνονται.  Να βοηθά ώστε η επιχειρηματολογία να γίνεται με βάση
στοιχεία και όχι δόγματα. Να ευαισθητοποιεί στην κατεύθυνση της
κριτικής αντιμετώπισης απόψεων και συμπερασμάτων, ακόμα και αν αυτά
είναι επιστημονικά, με αξιοποίηση των επιστημονικών εργαλείων που
είναι διαθέσιμα.

Είναι φυσικό και ο ίδιος ο καθηγητής να έχει απόψεις. Και αυτές τις
απόψεις, όμως, πρέπει να τις διατυπώνει στο πλαίσιο που προαναφέρθηκε,
αλλά και να είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί την αμφισβήτησή τους στο
πλαίσιο αυτό.

Είναι βέβαιο ότι έχουμε μπει σε μια νέα εποχή. Η εκπαίδευση έχει ήδη
καθυστερήσει να προσαρμοσθεί σε αυτήν.