Ενα άρθρο του Φ. Σαχινίδη που γράφτηκε πριν 7 χρόνια, αλλά φαίνεται επίκαιρο.
Το τελευταίο διάστημα γίνεται συχνά επίκληση στις πολιτικές προτάσεις του Κέινς ως τη μόνη διέξοδο για την Κεντροαριστερά στον μονόδρομο της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής.
Ο Κέινς αμφισβήτησε την ορθόδοξη θεώρηση και υπογράμμισε ότι οι οικονομίες μπορεί να καταλήξουν σε ένα σημείο ισορροπίας με υψηλά επίπεδα ακούσιας ανεργίας. Πρότεινε στις κυβερνήσεις να χρησιμοποιούν τις δαπάνες προκειμένου να τονώσουν τη συνολική ζήτηση της οικονομίας όταν αυτή βρίσκεται κάτω από τα επίπεδα που διασφαλίζουν την πλήρη απασχόληση. Οι δαπάνες του κράτους λειτουργούν πολλαπλασιαστικά αυξάνοντας τα εισοδήματα και την απασχόληση.
Οι προτάσεις του αφορούσαν σχετικά κλειστές οικονομίες και έδωσαν διέξοδο σε πολλές κυβερνήσεις κατά την πρώτη 25ετία μετά τον πόλεμο. Τα πρώτα σύννεφα για τις κεϊνσιανές πολιτικές εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1980, όταν εμφανίστηκε ο στασιμοπληθωρισμός σε συνδυασμό με τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα.
Οι κεϊνσιανές πολιτικές εγκαταλείφθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν αποδείχτηκε ότι δεν ήταν συμβατές με το καθεστώς των ελεύθερων ροών των κεφαλαίων και των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Οι Μιτεράν και Παπανδρέου στην αρχή της δεκαετίας του 1980 συνειδητοποίησαν τα αδιέξοδα των κεϊνσιανών πολιτικών όταν αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τις αυξήσεις μισθών και δαπανών για να ενισχύσουν τη ζήτηση. Το αποτέλεσμα των πολιτικών τους ήταν η αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, η οποία πυροδότησε μαζική εκροή κεφαλαίων. Η Γαλλία και η Ελλάδα υποχρεώθηκαν να υποτιμήσουν τα εθνικά τους νομίσματα.
Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν μια πολιτική υψηλών δαπανών στην Ελλάδα μπορεί να δώσει απάντηση στα προβλήματα της ανεργίας και των χαμηλών μισθών. Διότι το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι η στασιμότητα, αλλά η αδυναμία της να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να κατανείμει δικαιότερα το παραγόμενο εισόδημα. Οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης οφείλονται στην επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, στα κονδύλια της ΕΕ και στα χαμηλά επιτόκια με τα οποία δανείζονται τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις μετά την είσοδό μας στην ΟΝΕ. Η Ελλάδα σήμερα συνδυάζει υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και δημόσιο χρέος με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ακολουθούμε δηλαδή πολιτικές αντίθετες από αυτές που πρότεινε ο Κέινς όταν μια οικονομία βρίσκεται στην ανοδική φάση του κύκλου.
Επιπρόσθετα, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει πλησιάσει το 14%. Αν υπήρχε το εθνικό νόμισμα θα είχαμε μεγάλη υποτίμηση. Σήμερα το έλλειμμα θα οδηγήσει σε υψηλή ανεργία εξαιτίας της απώλειας ανταγωνιστικότητας.
Ενας ασθενής διαγνώστηκε ότι έπασχε από καλπάζοντα καρκίνο. Ο θάνατος ήταν θέμα χρόνου και οι γιατροί ανακοίνωσαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν το παραμικρό. Ο ασθενής δεν έμεινε ικανοποιημένος από τη διάγνωση, ούτε ήταν διατεθειμένος να δεχτεί ότι δεν υπήρχε λύση. Κάλεσε λοιπόν τον γιο του και του ζήτησε να πάει στην Κούβα για να φέρει ένα φάρμακο που γινόταν από το δηλητήριο του σκορπιού. Ηταν απόλυτα πεπεισμένος ότι υπήρχε ελπίδα και αυτή σχετιζόταν με αυτό το φάρμακο. Ο γιος αντιλαμβανόταν το αδιέξοδο του πατέρα, αλλά την ίδια στιγμή δεν μπορούσε να του αρνηθεί τη μόνη ελπίδα. Ετσι ξεκίνησε για την Κούβα αναπτερώνοντας το ηθικό του πατέρα του. Μετά την επιστροφή, ο ασθενής αφού έκανε μερικές θεραπείες πέθανε. Ο σκορπιός από την Κούβα δεν μπόρεσε να αποτρέψει το μοιραίο.
Το συμπέρασμα: η Κεντροαριστερά μπορεί να επικαλείται τον Κέινς κάτω από την αφόρητη πίεση ενός απογοητευμένου εκλογικού κοινού και να τον παρουσιάζει ως την εναλλακτική κεντροαριστερή πρόταση σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Ομως αυτό δεν μπορεί να αναιρέσει την πραγματικότητα, ότι για μια ανοικτή οικονομία μέλος μιας νομισματικής ένωσης οι κεϊνσιανές πολιτικές έχουν τόση θεραπευτική ισχύ για τη χωλαίνουσα οικονομία της- γιατί στην πραγματικότητα η οικονομία μας χωλαίνει αλλά δεν πάσχει από καρκίνο- όση και το φάρμακο του σκορπιού από την Κούβα για τους καρκινοπαθείς. Μπορεί να γίνουμε αρεστοί σε όσους αναζητούν ελπίδα, αλλά δεν θα καταφέρουμε να τους σώσουμε, όχι τουλάχιστον με τον Κέινς.
Φίλιππος Σαχινίδης, Το Βήμα, 23/4/2008
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=234979
Το τελευταίο διάστημα γίνεται συχνά επίκληση στις πολιτικές προτάσεις του Κέινς ως τη μόνη διέξοδο για την Κεντροαριστερά στον μονόδρομο της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής.
Ο Κέινς αμφισβήτησε την ορθόδοξη θεώρηση και υπογράμμισε ότι οι οικονομίες μπορεί να καταλήξουν σε ένα σημείο ισορροπίας με υψηλά επίπεδα ακούσιας ανεργίας. Πρότεινε στις κυβερνήσεις να χρησιμοποιούν τις δαπάνες προκειμένου να τονώσουν τη συνολική ζήτηση της οικονομίας όταν αυτή βρίσκεται κάτω από τα επίπεδα που διασφαλίζουν την πλήρη απασχόληση. Οι δαπάνες του κράτους λειτουργούν πολλαπλασιαστικά αυξάνοντας τα εισοδήματα και την απασχόληση.
Οι προτάσεις του αφορούσαν σχετικά κλειστές οικονομίες και έδωσαν διέξοδο σε πολλές κυβερνήσεις κατά την πρώτη 25ετία μετά τον πόλεμο. Τα πρώτα σύννεφα για τις κεϊνσιανές πολιτικές εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1980, όταν εμφανίστηκε ο στασιμοπληθωρισμός σε συνδυασμό με τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα.
Οι κεϊνσιανές πολιτικές εγκαταλείφθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν αποδείχτηκε ότι δεν ήταν συμβατές με το καθεστώς των ελεύθερων ροών των κεφαλαίων και των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Οι Μιτεράν και Παπανδρέου στην αρχή της δεκαετίας του 1980 συνειδητοποίησαν τα αδιέξοδα των κεϊνσιανών πολιτικών όταν αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τις αυξήσεις μισθών και δαπανών για να ενισχύσουν τη ζήτηση. Το αποτέλεσμα των πολιτικών τους ήταν η αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, η οποία πυροδότησε μαζική εκροή κεφαλαίων. Η Γαλλία και η Ελλάδα υποχρεώθηκαν να υποτιμήσουν τα εθνικά τους νομίσματα.
Το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν μια πολιτική υψηλών δαπανών στην Ελλάδα μπορεί να δώσει απάντηση στα προβλήματα της ανεργίας και των χαμηλών μισθών. Διότι το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι η στασιμότητα, αλλά η αδυναμία της να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να κατανείμει δικαιότερα το παραγόμενο εισόδημα. Οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης οφείλονται στην επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, στα κονδύλια της ΕΕ και στα χαμηλά επιτόκια με τα οποία δανείζονται τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις μετά την είσοδό μας στην ΟΝΕ. Η Ελλάδα σήμερα συνδυάζει υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και δημόσιο χρέος με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ακολουθούμε δηλαδή πολιτικές αντίθετες από αυτές που πρότεινε ο Κέινς όταν μια οικονομία βρίσκεται στην ανοδική φάση του κύκλου.
Επιπρόσθετα, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει πλησιάσει το 14%. Αν υπήρχε το εθνικό νόμισμα θα είχαμε μεγάλη υποτίμηση. Σήμερα το έλλειμμα θα οδηγήσει σε υψηλή ανεργία εξαιτίας της απώλειας ανταγωνιστικότητας.
Ενας ασθενής διαγνώστηκε ότι έπασχε από καλπάζοντα καρκίνο. Ο θάνατος ήταν θέμα χρόνου και οι γιατροί ανακοίνωσαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν το παραμικρό. Ο ασθενής δεν έμεινε ικανοποιημένος από τη διάγνωση, ούτε ήταν διατεθειμένος να δεχτεί ότι δεν υπήρχε λύση. Κάλεσε λοιπόν τον γιο του και του ζήτησε να πάει στην Κούβα για να φέρει ένα φάρμακο που γινόταν από το δηλητήριο του σκορπιού. Ηταν απόλυτα πεπεισμένος ότι υπήρχε ελπίδα και αυτή σχετιζόταν με αυτό το φάρμακο. Ο γιος αντιλαμβανόταν το αδιέξοδο του πατέρα, αλλά την ίδια στιγμή δεν μπορούσε να του αρνηθεί τη μόνη ελπίδα. Ετσι ξεκίνησε για την Κούβα αναπτερώνοντας το ηθικό του πατέρα του. Μετά την επιστροφή, ο ασθενής αφού έκανε μερικές θεραπείες πέθανε. Ο σκορπιός από την Κούβα δεν μπόρεσε να αποτρέψει το μοιραίο.
Το συμπέρασμα: η Κεντροαριστερά μπορεί να επικαλείται τον Κέινς κάτω από την αφόρητη πίεση ενός απογοητευμένου εκλογικού κοινού και να τον παρουσιάζει ως την εναλλακτική κεντροαριστερή πρόταση σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Ομως αυτό δεν μπορεί να αναιρέσει την πραγματικότητα, ότι για μια ανοικτή οικονομία μέλος μιας νομισματικής ένωσης οι κεϊνσιανές πολιτικές έχουν τόση θεραπευτική ισχύ για τη χωλαίνουσα οικονομία της- γιατί στην πραγματικότητα η οικονομία μας χωλαίνει αλλά δεν πάσχει από καρκίνο- όση και το φάρμακο του σκορπιού από την Κούβα για τους καρκινοπαθείς. Μπορεί να γίνουμε αρεστοί σε όσους αναζητούν ελπίδα, αλλά δεν θα καταφέρουμε να τους σώσουμε, όχι τουλάχιστον με τον Κέινς.
Φίλιππος Σαχινίδης, Το Βήμα, 23/4/2008
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=234979
Posts
No comments:
Post a Comment